Khang A Tủa sinh ra trong gia đình có 6 anh em, mặc dù hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, nhưng bố mẹ Tủa rất quan tâm chuyện học của con. Mấy anh em Tủa ai cũng được đến trường. Tủa là 1 trong 5 học sinh của xã giành được suất học nội trú huyện khi học THCS.

Sau khi tốt nghiệp THCS, Tủa tiếp tục là 1 trong 4 học sinh của huyện được chọn gửi về học THPT tại Trường phổ thông Vùng cao Việt Bắc ở TP. Thái Nguyên. Đó là lần đầu tiên Tủa rời bản làng về phố.

Thời gian đầu ở nơi học mới, bạn bè trong lớp không hiểu được những gì Tủa nói. Phải gần một học kỳ, Tủa mới nói sõi tiếng Việt. Năm lớp 11, Tủa đạt giải học sinh giỏi môn Vật lý và giải Vật lý trên máy tính cầm tay cấp tỉnh.

Với Tủa và gia đình khi đó, học là để thoát nghèo, để bản thân không phải lam lũ như bố mẹ nữa. Phải học giỏi để vào đại học. Thế nhưng cái nghèo đôi khi nó cũng trói buộc suy nghĩ của một con người nhiều hoài bão. Vì thế đã có thời điểm Tủa định không thi đại học để theo đuổi hoài bão khác.

Tuy nhiên, gần ngày thi đại học, thầy cô ở trường phổ thông động viên, cha mẹ cũng khuyên Tủa đi thi. Rồi Tủa đi thi với tâm lý bình thản là nếu đậu thì học. Kết quả, Tủa đủ điểm trúng tuyển vào ngành Hóa Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.

Tuy nhiên, sau một năm theo học, Khang A Tủa nhận ra đây không phải là điểm đến mơ ước, vì Tủa thích làm thầy giáo hơn là thích học Hóa; Tủa thích làm những công việc xã hội hướng đến cộng đồng hơn là ngồi từ ngày này qua ngày khác trong phòng thí nghiệm.

Để vơi đi cảm giác này, Tủa tìm đến những hội người Mông của sinh viên các trường đại học khác tại Hà Nội để tìm lại những thứ vốn gắn bó và quen thuộc với mình. Từ các hội nhóm này, Tủa tham gia các hoạt động xã hội, các dự án nghiên cứu về người Mông của một số tổ chức cần người Mông.

Sau những dự án đó, 12 bạn trẻ người Mông, trong đó có Tủa đã thành lập nhóm Action for Hmong Development (AHD) - Hành động vì sự phát triển của người Mông. Các bạn đã tổ chức nhiều buổi nói chuyện về văn hóa người Mông, cách tính lịch và ăn Tết của người Mông, về giới trong phong tục người Mông… Những sự kiện này, thu hút được rất nhiều người quan tâm tới dự và có những phản hồi tích cực.

Trong các năm 2016, 2017 khi Tủa là điều phối của Nhóm đã có thêm hai dự án về Tết của người Mông, truyện cổ tích người Mông và các dự án về tiếng nói trẻ em người Mông, dạy tiếng Anh miễn phí cho thanh niên DTTS tại Hà Nội, được nhóm triển khai thực hiện.

Trong quá trình thực hiện các dự án xã hội của mình, Tủa đã thể hiện rất hiệu quả vai trò diễn giả về ảnh hưởng của du lịch đại trà đến người dân địa phương. Nhờ đó, Tủa được một cán bộ tuyển sinh của Đại học Fulbright Việt Nam khuyên nộp đơn xin học để trở thành một trong những người đồng kiến tạo của ngôi trường này.

Khang A Tủa quyết định ứng tuyển. Tủa thuyết phục Hội đồng tuyển sinh bằng những chia sẻ về văn hóa dân tộc mình, những chuyện mình đã gặp phải… Kết quả, đầu năm 2019, Tủa trở thành 1 trong 54 sinh viên đầu tiên của Trường Đại học Fulbright.