Về huyện Yên Sơn những ngày đầu năm 2024, chúng tôi có cơ duyên được hòa mình vào  dòng người Dao quần trắng tại thôn 2, xã Lang Quán đến thắp hương, chiêm bái tại đình - đền Đầm Mây. Theo lời người dân, đây là di tích đặc biệt quan trọng của đồng bào người Dao và hiện nay, địa phương đang đẩy mạnh quảng bá bản sắc văn hóa các dân tộc để phát triển du lịch với nhiều hoạt động đặc sắc, phong phú. 

Trong bộ trang phục Dao rực rỡ sắc màu. chị Hoàng Thích Chính, thành viên Câu lạc bộ (CLB) bảo tồn văn hóa dân tộc Dao thôn 2 cho biết, "Bộ trang phục người Dao quần trắng rất đẹp nên hiện nay hầu hết chị em trong thôn đều sắm cho mình 1 bộ trang phục truyền thống để mặc mỗi dịp lễ tết, sự kiện quan trọng... Mỗi lần mặc trang phục truyền thống, tôi đều được mọi người đều khen ngợi, nhất là du khách thập phương khi đến thắm quan. Tôi cảm thấy rất tự hào và càng thêm yêu trang phục của dân tộc mình:.

Anh Bàn Văn Trực, Trưởng thôn 2, xã Lang Quán cho biết, thôn 2 có 160 hộ, hơn 80% là người Dao quần trắng. Những năm qua, đồng bào Dao luôn nỗ lực gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc. Đặc biệt, khi Nhân dân nắm biêt được chủ trương của huyện sẽ xây dựng Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Dao tại thôn. Bà con phấn khởi lắm, nên càng có ý thức gìn giữ các giá trị văn hóa của dân tộc.

Mới đây, thôn 2 đã thành lập CLB bảo tồn văn hóa dân tộc Dao. CLB có hơn 20 thành viên, tuổi từ 20 - 50, tập hợp những người yêu văn hóa dân tộc mong muốn cùng nhau gìn giữ tài sản văn hóa, tinh thần của cha ông. Hiện nay, CLB thường xuyên tập luyện hát Páo dung, múa cấp sắc, thường xuyên biểu diễn tại các sự kiện của địa phương và khi có khách du lịch sẽ biểu diễn phục vụ du khách.

Ông Bàn Văn Trực niềm nở, vừa rồi ông cũng được đi tập huấn về việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với phát triển kinh tế du lịch ở tỉnh về. Ông nhận thấy đây là buổi tập huấn rất bổ ích, có thể áp dụng tại thôn của ông. Do đó trong thời gian tới, ông sẽ tích cực vận động Nhân dân cùng gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của mình thông qua việc bảo tồn, phát huy nét đẹp trang phục truyền thống, nhà ở, tiếng nói, các điệu hát, các lễ hội truyền thống của dân tộc, đặc biệt là lễ hội đình - đền Đầm Mây… Nếu thành công xây dựng Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Dao tại thôn 2 sẽ giúp cải thiện đáng kể cuộc sống người dân, góp phần nâng cao thu nhập và mức hưởng thụ văn hóa cho Nhân dân.

Nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác phát triển du lịch trên địa bàn, huyện Yên Sơn đã thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp phát triển du lịch, đặc biệt là thực hiện tốt Dự án số 6 "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch" thuộc Chương trình MTQG 1719). Cấp uỷ, chính quyền huyện phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội huyện chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Quyết định số 426/QĐ-UBND ngày 30/7/2021 của UBND tỉnh về việc ban hành Đề án phát triển du lịch tỉnh Tuyên Quang đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đến toàn thể, cán bộ, đảng viên, hội viên và Nhân dân trên địa bàn…

Qua triển khai thực hiện đã góp phần nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền; ý thức của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn huyện trong việc phát triển du lịch hướng tới chuyên nghiệp, tôn trọng pháp luật, xây dựng phong cách ứng xử văn minh, thái độ cởi mở, chân thành với khách du lịch; xây dựng ngành du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của huyện.

Huyện Yên Sơn đã đẩy mạnh sưu tầm, phát huy các làn điệu dân ca, dân vũ: Hát then, hát cọi, hát lượn (dân tộc Tày xã Tân Long, Tân Tiến, Chiêu Yên, Lực Hành); hát Páo Dung (dân tộc Dao xã Hoàng Khai, Phúc Ninh, Trung Minh), hát Sình Ca (dân tộc Cao Lan xã Đội Bình, Chân Sơn, thị trấn Yên Sơn); các điệu múa dân gian: Múa Cầu mùa, Xúc tép, Chim gâu, Trống sành (dân tộc Cao Lan xã Đội Bình, Chân Sơn, thị trấn Yên Sơn), múa Khèn (dân tộc Mông xã Hùng Lợi, Kim Quan, Trung Minh, Kiến Thiết); múa Gà, múa Chuông (dân tộc Dao xã Chân Sơn, Lang Quán, Tân Long, Lực Hành, Phú Thịnh);…

Các môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian cũng được quan tâm bảo tồn và phát huy như tung còn, đẩy gậy, bắn nỏ, kéo co, cà kheo, đánh quay, đánh pao, đánh yến….(các xã khu vực ATK); các phong tục cổ truyền: tục cấp sắc, cưới hỏi (dân tộc Dao xã Chân Sơn, Lang Quán, Tân Long, Lực Hành, Phú Thịnh, Trung Minh); bảo tồn các công trình kiến trúc cổ, nhà ở các dân tộc thiểu số… Nhờ đó đã tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, huyện Yên Sơn còn đẩy mạnh việc xây dựng các thiết chế văn hóa. Theo đó, năm 2021 - 2022, huyện đã thực hiện xây dựng mới, nâng cấp sửa chữa 17 nhà văn hoá thôn; năm 2023 hoàn thành xây dựng mới 05 nhà văn hóa, 03 nhà văn hóa thôn đang tiến hành các bước để chuẩn bị xây dựng: thôn Vắt Cày, thôn Tân Phương, thôn Yên Vân (xã Chiêu Yên). Việc đầu tư xây dựng nhà văn hóa thôn gắn với sân thể thao giúp Nhân dân trên địa bàn huyện nâng cao sức khỏe, chất lượng sinh hoạt cộng đồng, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa và thúc đẩy du lịch phát triển.

Việc thực hiện tốt các giải phát phát triển du lịch, đặc biệt là thực hiện hiệu quả Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 đã giúp hoạt động du lịch huyện Yên Sơn có nhiều chuyển biến tích cực. Nhờ đó đến nay, huyện Yên Sơn đã thu hút trên 845.000 lượt khách du lịch (năm 2021 là 220.000 lượt khách, năm 2022 là 265.000 lượt khách, năm 2023 là 270.000 lượt khách, quý I năm 2024 thu hút trên 90.000 lượt...

Có thể thấy rằng, cùng với sự nỗ lực của các cấp ủy chính quyền trong việc thực hiện Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 đã góp phần tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn huyện, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng về phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao; góp phần quảng bá các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của huyện. Đây sẽ là cơ hội tạo đà cho du lịch huyện Yên Sơn phát triển hiệu quả, bền vững.