Cây thoát nghèo
Tại huyện Quan Sơn (Thanh Hóa), những năm qua, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn giảm mạnh nhờ tìm được giống cây chủ lực phù hợp, giúp người dân thoát nghèo, đó là cây vầu. Theo người dân trồng vầu, trước đây, cây vầu mọc tự nhiên trong rừng, không có nhiều giá trị kinh tế. Nhưng kể từ khi, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tìm đến thu mua cây vầu, thì cây vầu trở nên có giá trị, đồng thời, mở ra hướng mới trong phát triển kinh tế cho người dân nơi đây.
Ông Vi Văn Piên, bản Hậu, xã Tam Lư,cho biết, ông đã trồng 4ha vầu, chỉ 3 năm là cho thu hoạch. Trước đây, khi thị trường ổn định, với mỗi ha vầu cho thu nhập từ 45 - 50 triệu đồng, thậm chí 70 triệu đồng/ha nếu cây sinh trưởng tốt. Mỗi năm gia đình ông có thể thu về khoảng gần 200 triệu đồng từ rừng vầu.
Với người dân làm công việc khai thác vầu, mỗi ngày công vào rừng làm, họ có thể kiếm 400 - 700 nghìn đồng/người. So với các công việc chân tay khác, đây là mức thu nhập khá, mang lại cuộc sống khá giả cho các hộ dân.
Nhận thấy giá trị kinh tế từ cây vầu, huyện Quan Sơn đang có kế hoạch mở rộng diện tích vầu ra toàn huyện. Đến nay, huyện Quan Sơn có 3.045 ha vầu, luồng được Hội đồng quản trị rừng thế giới cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững - FSC thuộc hai xã: Tam Lư, Tam Thanh.
Khó khăn vì Covid-19
Tuy nhiên, từ năm 2020, dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu vầu, tình hình tiêu thụ vầu đang gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Bởi thị trường tiêu thụ sản phẩm từ luồng, vầu chủ yếu là Trung Quốc và Ấn Độ, do đó, giá bán bị giảm đáng kể.
Xã Tam Lư, nơi có diện tích vầu lớn nhất toàn huyện, có 690 hộ dân đều làm nghề trồng luồng, vầu. Toàn xã hiện có 12 cơ sở sản xuất và kinh doanh các sản phẩm lâm sản, vầu. Trước đây, cây luồng được thương lái thu mua khoảng 100.000 đồng/tạ, thế nhưng nay chỉ còn 70.000 - 80.000 đồng/tạ. Cây vầu giá thu mua giảm từ 230 ngàn đồng xuống còn 180 ngàn đồng/tạ
Bên cạnh đó, sản phẩn nan thanh được sơ chế từ cây vầu trước đây, được các doanh nghiệp thu mua giá 270.000 đồng/tạ, thì hiện nay chỉ còn thu mua với giá 150 - 170 ngàn đồng/tạ. Các sản phẩm khác như tăm tre, đũa giá cũng xuống thấp.
Chị Hà Thị Nhung, chủ cơ sở thu mua, sản xuất, kinh doanh lâm sản tại bản Hát, xã Tam Lư cho hay: Trước đây, mỗi tháng gia đình chị thu nhập 40 triệu đồng nhờ bán được 5 xe hàng lâm sản, nhưng do ảnh hưởng dịch bệnh, các doanh nghiệp trên cả nước đã giảm nhập hàng lâm sản từ cơ sở của chị. Đến nay, mỗi tháng chị chỉ bán được 2 xe hàng, thu nhập giảm một nửa. “Mong sao tới đây dịch bệnh qua đi để hồi phục ngành hàng này, giúp bà con trồng vầu và cả những thương lái đỡ khó khăn”, chị Nhung nói.
Bà Hà Thị Quynh, bản Hát kể, gia đình có trồng 2 ha cây luồng, hai năm trở lại đây do giá vầu xuống thấp, nếu bán thì gia đình chỉ thu được một nửa số tiền so với năm trước, bà quyết định giữ lại, rồi đi chẻ nan thanh thuê cho một cơ sở sản xuất lâm sản tại xã, với tiền công 80.000 đồng/ngày,
Theo ông Vi Văn Thạch, Chủ tịch UBND xã Tam Lư: Do đại dịch Covid-19, các loại cây trồng lâm sản như luồng, vầu và các loại sản phẩm như nan, tăm tre, đũa bị xuống giá đồng loạt, các cơ sở kinh doanh ngoài Hà Nội thì không về thu mua. UBND xã cũng đã có kiến nghị với cấp trên có phương án tìm đầu ra cho người dân.
Ông Trương Trọng Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Quan Sơn cho biết: Để ổn định đầu ra cho lâm sản địa phương, đặc biệt là vầu, luồng, huyện đã chỉ đạo các tổ chức, ngành chức năng tăng cường kết nối, tìm kiếm thị trường; Đồng thời huyện đã có cơ chế khuyến khích kêu gọi đầu tư được 3 nhà máy sản xuất lâm sản, gồm Nhà máy Ngọc Sơn, Nhà máy Hoàng Hiệp và Nhà máy lâm sản Quan Sơn. Chủ trương của huyện là sẽ hỗ trợ, tạo điều kiện hết sức cho các nhà đầu tư về thủ tục để các nhà máy đi vào hoạt động, gỡ khó cho bà con tại địa phương.