Kiến trúc độc đáo của ngôi miếu cổ

Được xây dựng từ gần 150 năm về trước, Bắc Đế Miếu vẫn còn lưu giữ nhiều di vật quý như bia ký, chuông đồng, đỉnh sắt có niên đại hàng trăm năm. Từ năm 1887 đến năm 1891, Bắc Đế Miếu trải qua đợt trùng tu quy mô lớn. Với sự góp công góp sức của nhân dân, đã tạo cho Miếu vẻ khang trang cho đến ngày nay.

Bắc Đế Miếu có kiến trúc hình chữ “quốc”, rộng khoảng 400 m2. Hàng cột tròn trong Miếu bằng gỗ căm xe vô cùng bền chắc. Nền miếu lót gạch bông (gạch hoa). Mái ngói âm dương xanh, đỏ. Thượng tầng đắp tượng lưỡng long tranh châu, tỳ nghê, tứ linh… tạo nét cổ kính, hài hòa. Sân Miếu hiện đã được cải tạo khang trang với tường cao bao bọc, sân lót gạch tàu.

Tiền sảnh Miếu có thờ Phật Thích Ca, Hồ Chủ tịch, tượng Bồ Tát Quán Âm, Địa Tạng… Sau tiền sảnh của Miếu là khu thiên tĩnh với cổ lâu chạm khắc phù điêu “quần tiên vân tập”, cũng là nơi đặt lư hương khấn tế Thiên hoàng. Khu phía trong cùng là chánh điện, nơi thờ thần Trấn Vũ (Bắc Đế Chân Vũ Đế Quân), bà con trong vùng thường gọi là Ông Bắc. Ngoài ra, người ta còn thờ Quan Thánh, Thiên Hậu Thánh Mẫu, Bát tiên và các vị thần trong Đạo giáo.

Đặc biệt, theo các thư tịch còn lưu giữ, tường chính của Miếu được làm bằng một loại vữa truyền thống có tên là “hồ ô dước”. Theo nhà nghiên cứu Đỗ Đình Truật, hồ ô dước cực kỳ quý hiếm, thường thấy trong các thành quách, mộ táng cổ đại. Đó là một hợp chất thần kỳ, khắc chế nước mặn, thách thức thời gian và tuyệt không thấm nước. Bê tông và xi măng hiện đại cũng chào thua.

Hòa vào đời sống cộng đồng các dân tộc anh em

Không chỉ độc đáo về kiến trúc, Bắc Đế Miếu còn là nơi sinh hoạt văn hóa, tâm linh của người dân trong khu vực. Theo Chủ tịch Hội Tương tế người Hoa TP. Long Xuyên - ông Lôi Cẩm Chương, Bắc Đế Miếu là kiến trúc chính thống được nhà nước công nhận Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia (năm 1987), với nhiều cổ vật có giá trị về văn hóa và lịch sử. Đây cũng là nơi thường diễn ra các lễ hội cổ truyền. Những nét truyền thống đó đã được cộng đồng đón nhận và hòa nhập vào dòng chảy chung văn hóa Việt Nam.

"Vào những ngày lễ Tết, đặc biệt là tháng lễ Vu lan, Ban Quản lý Bắc Đế Miếu còn vận động mạnh thường quân quyên góp hàng tấn gạo tặng dân nghèo. Những hoạt động này vừa nhằm đóng góp cho xã hội, vừa mang ý nghĩa giáo dục tinh thần đoàn kết cộng đồng", ông Lôi Cẩm Chương cho biết thêm.

Theo Trưởng Ban Quản lý Bắc Đế Miếu, nơi đây tổ chức lễ cúng vào các ngày rằm trong tháng. Đặc biệt, lễ vía Ông Bắc (mùng 3/3 âm lịch) là sự kiện lớn nhất trong năm. Ngoài ra, còn có lễ vía Thiên Hậu Thánh Mẫu (23/3 âm lịch) và Quan Thánh (24/6 âm lịch).

Cụ ông Huỳnh Sanh (72 tuổi), sinh sống tại TP. Long Xuyên, tâm sự: Đối với những người lớn tuổi như ông, nơi đây có ý nghĩa to lớn. Đó là nơi bà con sum họp, hàn huyên, chia sẻ với nhau những vui buồn trong cuộc sống, nhất là vào những dịp lễ Tết.

Với nét kiến trúc cổ kính đặc trưng nằm lẫn giữa rừng hoa khoe sắc, Bắc Đế Miếu thường xuyên tấp nập khách viếng thăm, cũng là điểm tham quan nổi tiếng khắp xa gần. Qua lịch sử lâu đời, Bắc Đế Miếu từ vai trò một Hội quán dần trở thành nơi tín ngưỡng của Nhân dân. Giữa phố phường “nô nức yến anh”, di tích kiến trúc cấp quốc gia Bắc Đế Miếu đã tạo nên cảnh quan thanh lịch, trang nghiêm, là một trong những điểm du lịch văn hóa độc đáo của tỉnh An Giang.