Thoát nghèo nhờ cây chè

Nhận thấy giá trị từ trồng chè mang lại, những năm qua, hộ gia đình bà Đinh Thị Chi, ở thôn Thanh Vân, xã Cát Tân (Như Xuân) đã mạnh dạn chuyển đổi dần những diện tích đất đồi trồng cây kém hiệu quả sang trồng chè tập trung. Nhờ có kinh nghiệm thâm canh cây chè và được tập huấn các biện pháp kỹ thuật, nên hơn 1ha chè của gia đình bà Chi đều sinh trưởng, phát triển tốt và cho năng suất cao. Gia đình bà Chi đã thoát nghèo, từ  việc mỗi năm cây chè mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng; ngoài ra, gia đình bà còn  tạo thêm nhiều việc làm cho lao động tại địa phương.

Bà Chi cho biết, gia đình bà có truyền thống trồng cây chè từ lâu. Cây chè đã mang lại cuộc sống ổn định cho gia đình. Theo đó, thời gian tới, gia đình bà sẽ trồng thêm 0,5 ha cây chè mới, để có thể nâng cao nguồn thu nhập hàng năm hơn nữa.

Tại xã Cát Tân, hiện có 106 hộ dân tham gia trồng chè, với diện tích gần 33ha. Năm 2022, nhằm tạo điều kiện cho các hộ dân tham gia trồng chè trong liên kết, tiêu thụ sản phẩm, xã Cát Tân đã thành lập Hợp tác xã dịch vụ nông lâm nghiệp và sản xuất chè hữu cơ Thanh Vân.

Sau khi thành lập, hợp tác xã (HTX) đã được Tổ chức Tầm nhìn Thế giới hỗ trợ 2 máy sao và 3 máy vò chè, vì vậy việc sản xuất chè của bà con thuận lợi hơn.

Bà Hoàng Thị Lương, Chủ tịch UBND xã Cát Tân cho biết, các hộ trồng chè lâu nay có mức thu nhập khoảng 30 triệu/ha/tháng .“Nhiều hộ gia đình phát triển cây chè người có quy mô lớn, đã đem lại nguồn thu nhập cao, đồng thời tạo được việc làm cho lao động dư thừa của địa phương, góp phần xóa đói, giảm hộ nghèo hàng năm. Thời gian tới, địa phương sẽ phát triển diện tích đất trồng chè lên khoảng 5 - 6 ha mỗi năm, để tăng diện tích cây chè hơn nữa và nâng cao đời sống cho bà con”.

Theo ông Lê Tiến Đạt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Như Xuân, hiện nay toàn huyện có 152,4 ha chè. Trong đó, diện tích trồng chè búp là 32,4 ha, diện tích trồng chè xanh (chè tươi) là 120 ha.

“Cây chè được trồng tập trung chủ yếu ở các xã Cát Tân, Cát Vân, Bình Lương, thị trấn Yên Cát... Diện tích chè liên kết theo đề án đã trồng được 24,8 ha, tập trung tại các xã: Cát Vân, Cát Tân. Giống chè được trồng chủ yếu trên địa bàn huyện hiện nay, là giống chè trung du lá nhỏ. Các giống chè mới có năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với chế biến như chè Kim Tuyên, PH8, PH9... mới được người dân đầu tư trồng trong 2 năm trở lại đây tại xã Cát Tân và Cát Vân”, ông Đạt thông tin.

Hướng đi mới cho cây chè

Ông Nguyễn Hữu Tuất, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân cho biết, hiện Công ty chè Phương Đông, ở huyện Anh Sơn (Nghệ An), đưa doanh nghiệp của Đài Loan (Trung Quốc) về khảo sát ở huyện Như Xuân, thì thấy tương đối phù hợp để đưa giống chè mới vào phát triển.

“Doanh nghiệp này đang làm thủ tục xin chấp thuận đầu tư để xây dựng một nhà máy chế biến và phát triển vùng nguyên liệu, vì địa hình, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở đây khá phù hợp. Do đó, UBND huyện Như Xuân đang lấy HTX chè Hữu cơ Thanh Vân làm nòng cốt để tới đây phát triển lại cây chè của Như Xuân, vì hiện nay HTX này đang phát triển khá tốt”, ông Tuất thông tin.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân, mặc dù doanh nghiệp nước ngoài vào xin phép đầu tư, xây dựng nhà máy chế biến, phát triển vùng nguyên liệu chè, nhưng trước mắt đang gặp nhiều vấn đề khá khó khăn.

“Với đề xuất của doanh nghiệp về quy hoạch vùng nguyên liệu khoảng 400-500ha, nhưng thực tế hiện nay quỹ đất ở Như Xuân không sẵn. Bởi lẽ, quỹ đất ở các xã như Cát Vân, Cát Tân, Bãi Trành, Xuân Bình...đều đã được bà con trồng cây keo lấy gỗ. Để phát triển cây chè, cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp, thì cần nguồn lao động khá lớn. Trong khi đó, hiện nay nguồn lao động trẻ, khỏe đã đi làm công nhân khá nhiều, nên chỉ còn người lao động già yếu”, ông Tuất thông tin.

Ông Nguyễn Hữu Tuất cho biết thêm, tuy nhiên sau khi về khảo sát, phía doanh nghiệp rất tâm huyết và quyết tâm thực hiện dự án. Bởi lẽ, ở bên huyện Anh Sơn (Nghệ An) không còn quỹ đất thay giống cây chè mới vào trồng, làm chè chất lượng cao để xuất khẩu đi Đài Loan.

“Để phát triển cây chè, huyện Như Xuân đang có chính sách hỗ trợ người trồng chè, với mức 25 triệu đồng/ha cho các hộ trồng mới. Về phía doanh nghiệp, họ đang chờ chấp thuận chủ trương đầu tư, để xây dựng nhà máy sơ chế, chế biến chè ở huyện. Hy vọng, đây sẽ là hướng mở cho sự phát triển cây chè, giúp người dân có cơ hội thoát nghèo”, ông Tuất chia sẻ.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa, toàn tỉnh hiện phát triển được trên 240 ha chè. Cây chè được trồng phân bố rải rác tại 24/27 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Trong đó, diện tích chè thu hoạch khoảng 228 ha, với năng suất 68,2 tạ/ha. Có thể nói, sau nhiều năm bén rễ, cây chè đã từng bước khẳng định vị thế và trở thành cây trồng mũi nhọn của địa phương, đặc biệt là ở các huyện miền núi còn nhiều khó khăn.