Học để biết tính toán

Chúng tôi về xã Ya Ly, huyện biên giới Sa Thầy vào một buổi tối đầu tháng 11. Trong cơn mưa tầm tã, những bác, những chú, những cô là người dân tộc thiểu số (DTTS) ban ngày vất vả với công việc nương rẫy nhưng đêm về vẫn mặc áo mưa, rọi đèn pin soi đường đến lớp học tại Điểm trường TH - THCS xã Ya Ly ở làng Tum. Phía trong lớp, ánh điện đã được bật sáng trưng chào đón các học sinh đặc biệt này. Lớp học có 25 học sinh, với lứa tuổi trung niên, thậm chí có người đã lên chức ông, bà nhưng vẫn đến lớp với niềm háo hức, vui mừng được học con chữ.

Bà Y Êh (dân tộc Gia Rai) ở làng Tum, xã Ya Ly, huyện Sa Thầy năm nay 55 tuổi, đã lên chức bà nội, bà ngoại nhưng chưa một lần được học con chữ. Cả đời bà đã trải qua biết bao nhiêu khó khăn, vất vả nhưng bà đều đã vượt qua. Hôm nay, đến học con chữ, với bà thấy còn khó khăn hơn gấp bội bởi tuổi đã lớn. Thậm chí, do mắt đã mờ nên bà Y Êh phải đeo thêm chiếc đèn pin trên đầu mới thấy được dòng kẻ để viết.

“Việc học khó thật, dù không nặng nhọc như cầm cuốc, cầm xẻng nhưng khi viết, tay bị cứng đơ, mỏi. Nhưng đến nay tôi đã quen rồi. Tôi đã biết ký được tên mình, biết cộng trừ, tính toán các con số nhỏ rồi, tôi vui lắm. Cảm ơn các thầy cô đã dạy cho tôi biết được con chữ, tôi sẽ cố gắng học tập tốt hơn nữa” - bà Y Êh chia sẻ.

Đến nay, đã hơn 2 tháng lớp học tại làng Tum nói riêng và trên địa bàn các xã, thị trấn trong huyện Sa Thầy nói chung được tổ chức thì đều đặn các buổi tối trong tuần, đồng bào DTTS vốn chân lấm, tay bùn lại đến lớp say sưa đọc đánh vần và nắn nót từng nét chữ. Với những học sinh đặc biệt này, dù tuổi đã lớn nhưng không hề do dự, ngại ngùng. Buổi học nào họ cũng say sưa, sẵn sàng hỏi những chuyện chưa hiểu với các thầy cô giáo chỉ mới bằng tuổi con cháu mình.

Anh A Bỉu (dân tộc Gia Rai) ở làng Tum, xã Ya Ly cho hay: Trước mình cũng đã đi học, học lớp 2, 3 thôi, nhưng vì làng xa lớp học quá và cuộc sống khó khăn nên đã nghỉ học. Thấy người ta nói đi học lại lớp xóa mù chữ là mình đi học lại để biết viết, biết ghi tên, biết cộng trừ. Phải biết để khi mua bán nông sản mình tính cho đúng, không để nhầm lẫn.

Những bàn tay chai sạn vốn chỉ quen với cái cày, cái cuốc, giờ đây lại cần mẫn mỗi tối, nắn nót từng nét chữ, con số. Có người lớn tuổi, mắt mờ, dù có điện nhưng phải đeo thêm chiếc đèn pin trên đầu để nhìn cho rõ. Nhìn những hình ảnh ấy, các thầy cô giáo và nhiều người khác nữa không khỏi cảm phục với những học sinh đặc biệt này.

Thầy cô tình nguyện đứng lớp

Sa Thầy là huyện biên giới, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, là nơi sinh sống của nhiều DTTS, trình độ dân trí không đồng đều. Một số người chưa học xong chương trình Tiểu học và cũng có nhiều người đã học lớp xóa mù chữ từ những năm 1990-1991 nay tuổi đã cao, sống ở vùng sâu, vùng xa cách biệt trung tâm huyện, xã nên nhiều người DTTS lại tái mù chữ vì ít sử dụng. 

Triển khai thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 5 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: Từ năm 2021-2025, năm học 2023-2024, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy mở 17 lớp xóa mù chữ với 480 học viên ở 9 xã, thị trấn tham gia. Đây là sự nỗ lực của các cấp, ngành, nhất là ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy.

Từ sự tận tâm, trách nhiệm với cộng đồng, các thầy cô giáo đã có nhiều đóng góp trong việc tuyên truyền, vận động đồng bào đến lớp học xóa mù chữ; góp phần thực hiện công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cho đồng bào ở vùng sâu, vùng xa.

Là cán bộ quản lý, nhưng cô Cao Thị Du, Phó hiệu trưởng Trường TH - THCS xã Ya Ly cũng tham gia dạy học. Bản thân cô, hàng đêm cũng đến lớp, cầm tay, hướng dẫn cho học sinh đặc biệt này, uốn nắn từng nét chữ, chỉ cho họ biết từng chữ số, cách cộng trừ các con số để họ biết áp dụng vào đời sống hàng ngày. Cô Du chia sẻ: Thú thật mới đầu tổ chức lớp tại làng Tum, chúng tôi cũng lo ngại sợ không có học sinh. Tuy nhiên, thấy các cô, chú, anh chị nhiệt tình cũng khiến tôi thêm cảm động và vui mừng, đồng thời sẽ cố gắng hơn nữa.

Để việc học phục vụ đắc lực cho hoạt động lao động, sản xuất, lồng ghép trong các buổi học, các ban ngành địa phương, các thầy cô giáo còn tuyên truyền, vận động, hướng dẫn đến các học viên lớn tuổi các cách làm hay, các mô hình phát triển kinh tế vươn lên thoát nghèo. Bên cạnh đó, ngoài dạy chữ, làm toán, vào giờ giải lao, các thầy cô giáo, các tình nguyện viên còn tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tạo không khí vui vẻ để cuốn hút các học viên lớn tuổi hào hứng mỗi khi đến lớp.

Thấy các anh, chị học viên nhiệt tình và hăng say nên rất cảm động. Đó cũng là nguồn động lực để chúng tôi cố gắng, ngoài ban ngày giảng dạy cho các em học sinh trong độ tuổi ở trường, tối cố gắng sắp xếp để dạy cho các học sinh đặc biệt này biết thêm con chữ - cô giáo Trịnh Thị Hồng, Trường TH - THCS xã Ya Ly cho biết.

Cô giáo Võ Thị Kim Dung, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy cho hay: Khi tổ chức các lớp xóa mù chữ bà con rất vui mừng vì sự quan tâm của Đảng, Nhà nước. Trước đây, nhiều người không được đi học cũng vì điều kiện gia đình khó khăn, bố mẹ mất sớm phải đi làm nên giờ được trở lại trường học rất là vui. Các lớp học được bố trí vào buổi tối nên không ảnh hưởng đến công việc thường ngày. Các cô chú đã cố gắng sắp xếp thời gian đến lớp học đông đủ. Các giáo viên đứng lớp đều xung phong trên tinh thần tình nguyện và không có bất cứ chế độ hỗ trợ nào. Còn những học sinh đặc biệt này sẽ được hỗ trợ 500.000 đồng/khóa học (theo NQ số 58, ngày 29/8/2022 của HĐND tỉnh Kon Tum).  

Chúng tôi rời miền biên viễn Sa Thầy khi đêm đã về khuya, đi trên những con đường làng vẫn nghe văng vẳng tiếng đọc bài của các học viên lớp xóa mù chữ, cảm thấy rất khâm phục tinh thần học tập của đồng bào DTTS nơi đây. Tin rằng, những học viên đặc biệt này sẽ quyết tâm học lấy con chữ để nâng cao nhận thức, có nếp nghĩ mới, cách làm mới, xây dựng cuộc sống của chính mình ngày càng tiến bộ, no ấm và góp sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.