Phú Yên có 3 huyện miền núi là Sơn Hòa, Sông Hinh, Đồng Xuân, với gần 13.000 hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống. Theo Ban Dân tộc tỉnh Phú Yên, sau 5 năm thực hiện Nghị định 05 của Thủ tướng Chính phủ, trên địa bàn tỉnh triển khai hơn 10 nhóm chính sách và chương trình cho vùng dân tộc và miền núi. Bao gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, định canh định cư, hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, vay vốn tín dụng, chính sách về giáo dục, đào tạo, y tế, cán bộ người dân tộc, ưu đãi cho người uy tín… Tổng nguồn vốn hỗ trợ từ năm 2011 đến nay hơn 1.000 tỷ đồng.
Nhờ đó, đến nay, 510 hộ có chỗ ở ổn định tại 9 khu định canh định cư, gần 4.000 hộ có nước sinh hoạt, hàng ngàn hộ được hỗ trợ sản xuất… Từ nguồn vốn chính sách cho vùng dân tộc và miền núi đã có hơn 200 công trình phục vụ dân sinh, sinh hoạt cộng đồng được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng. Trong đó có 58 công trình giao thông, 32 công trình trường học, 30 công trình nhà sinh hoạt cộng đồng, 79 công trình nước sinh hoạt…
Về các huyện miền núi của Phú Yên trong thời gian này, chúng ta sẽ cảm nhận được sự thay đổi gần như “lột xác” hoàn toàn. Nhịp sống hiện đại đã len lỏi đến các buôn làng vùng sâu, vùng xa, tạo ra một bộ mặt nông thôn hoàn toàn khác so với trước đây. Các công trình hạ tầng được xây dựng khang trang, đời sống vật chất và tinh thần được nâng cao.
Ông Phạm Văn Trung, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Đồng Xuân, cho hay: Nhờ nguồn vốn hỗ trợ từ các chính sách cho vùng dân tộc và miền núi mà đồng bào Ba-na, Chăm Hroi… ở các thôn của xã Phú Mỡ có nhà sinh hoạt cộng đồng; xã Xuân Lãnh có khu tái định cư ổn định; các xã Xuân Quang 1, Xuân Quang 2, Xuân Phước, Đa Lộc… có đường bê tông nông thôn kéo tới tận thôn buôn.
Bên cạnh đó, người dân vùng miền núi, đặc biệt là các hộ nghèo còn được hỗ trợ sản xuất, tạo điều kiện nâng cao đời sống. Chị La Lan Tí ở xã Suối Bạc (huyện Sơn Hòa) cho biết, nếu không được hỗ trợ cây, con giống, được vay vốn ưu đãi thì sản xuất nông nghiệp của gia đình chị không được như hôm nay.Từ hộ nghèo, giờ chị đã có 3ha đất rẫy trồng mía, cho lãi hơn 60 triệu đồng/vụ. Gia đình chị đã thoát nghèo, trở thành hộ khá nhờ sự hỗ trợ từ chính sách dân tộc.
Có nhiều nguồn lực thúc đẩy làm nên sự đổi thay cho các huyện miền núi tỉnh Phú Yên, trong đó có sự triển khai đồng bộ các chính sách dân tộc. Và để những chính sách này phát huy tối đa hiệu quả, các địa phương trong tỉnh Phú Yên đã có những cách làm hay và linh hoạt trong quản lý nguồn vốn ngân sách.
Chẳng hạn, tại huyện Sơn Hòa, việc hỗ trợ đất sản xuất cho các hộ nghèo thiếu đất cũng được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, do điều kiện địa phương không còn quỹ đất nên nhờ nguồn lực của chính sách dân tộc, chính quyền huyện đã linh hoạt chuyển từ hỗ trợ đất sang cho vay cải tạo đất hoặc cho thuê đất sản xuất từ quỹ đất dự phòng của xã. Nhờ đó, đời sống của người dân được nâng lên
Ông La Lan Mến ở xã Krông Pa (huyện Sơn Hòa), thuộc diện thiếu đất nhưng nhờ được vay vốn cải tạo đất nên đã mở rộng được diện tích sản xuất. Ông cho biết: Tôi được vay hỗ trợ 30 triệu đồng để dọn đá trên phần diện tích canh tác 5.000m2 của gia đình. Diện tích được mở rộng nên sản lượng mía tăng, cho gia đình tôi thu nhập 50-100 triệu đồng/vụ…
Từ những kết quả thực tế trong thời gian qua, có thể khẳng định, việc thực hiện Nghị định 05 của Thủ tướng Chính phủ và những chính sách dân tộc được triển khai trong thời gian qua đã thổi một luồng gió mới làm thay đổi đáng kể đời sống của đồng bào DTTS ở các huyện miền núi trong tỉnh Phú Yên.
Tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn cần phải giải quyết như: Tỷ lệ hộ nghèo còn cao, việc làm và thu nhập của đồng bào DTTS còn thấp, vẫn còn nhiều hộ thiếu đất sản xuất và nhà ở, các công trình nước sinh hoạt đã được đầu tư xây dựng nhưng chưa phát huy hết hiệu quả… Hy vọng trong thời gian tới, các địa phương sẽ từng bước khắc phục tình trạng trên, để đời sống của đồng bào DTTS ngày một đi lên, thu hẹp dần khoảng cách giữa miền xuôi và miền núi.
LÊ PHƯƠNG