Nhiều công trình sớm phát huy hiệu quả

Chùa Tam Hiệp, xã Đá Bạc, tỉnh Cà Mau là 1 trong 2 ngôi chùa Nam tông Khmer được đầu tư trùng tu từ nguồn vốn Dự án 6 - Chương trình MTQG 1719. Diện mạo mới khang trang không chỉ đáp ứng nguyện vọng của phật tử, đồng bào Khmer địa phương mà còn thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm văn hóa tâm linh.

Đại đức Phạm Minh Thắng, Trụ trì chùa Tam Hiệp chia sẻ: “Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương, đặc biệt là nguồn lực từ Dự án 6 đã góp phần gìn giữ tài sản văn hóa quý giá của cộng đồng. Chính đồng bào cần nêu cao ý thức gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp ấy”.

Tại các vùng đồng bào Khmer sinh sống ở Cà Mau, từ chùa Rạch Giồng đến chùa Tam Hiệp, những giai điệu nhạc ngũ âm vang lên từ các dịp lễ hội như lời nhắn gửi của cộng đồng với văn hóa cội nguồn. Ghe ngo truyền thống được sửa chữa, đội đua được tập luyện trở lại. Các lễ hội như Chôl Chnăm Thmây không chỉ là sinh hoạt tín ngưỡng mà dần trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc.

Giai đoạn 2022 - 2024, UBND tỉnh Cà Mau (trước khi sáp nhập) đã phân bổ cho Sở Dân tộc và Tôn giáo 6.729 triệu đồng để triển khai thực hiện Dự án 6 - Chương trình MTQG 1719. Đơn vị đã hoàn thành việc hỗ trợ trang thiết bị, cơ sở vật chất cho 10 Salatel (nơi để bà con Khmer sinh hoạt văn hóa cộng đồng, tổ chức các hoạt động lễ hội) và trụ sở sinh hoạt văn hóa tại các ấp đặc biệt khó khăn; xây dựng mới 2 Salatel tại xã Tân Thuận, huyện Đầm Dơi và xã Khánh Hòa, huyện U Minh. 

Tính đến tháng 5/2025, tổng khối lượng hoàn thành đạt hơn 100%, giải ngân đạt 6.613 triệu đồng, tương đương 98% kế hoạch.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cà Mau được phân bổ 9.756 triệu đồng giai đoạn 2022 - 2024. Đến 31/1/2025, tỉ lệ giải ngân đạt gần 93%. Nguồn vốn này được sử dụng cho nhiều hoạt động đào tạo, bảo tồn văn hóa.

Ông Nguyễn Thành Niệm, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cà Mau cho biết: “Các lớp đào tạo chế biến món ăn truyền thống, kỹ năng phục vụ du khách, hướng dẫn viên… được tổ chức đã giúp người dân, nhất là đồng bào Khmer, trở thành chủ thể làm du lịch từ chính nền văn hóa của mình. Dự án không chỉ gìn giữ văn hóa mà còn tạo nền tảng để phát triển du lịch cộng đồng, giải quyết việc làm tại chỗ”.

Tại tỉnh Sóc Trăng (trước sáp nhập), nơi có 35,45% dân số là người DTTS, trong đó người Khmer chiếm 30,19%, Dự án 6 cũng phát huy hiệu quả rõ nét. 

Trong 2 năm 2023 - 2024, tỉnh đã bố trí gần 32 tỷ đồng tổ chức các lớp bảo tồn và truyền dạy nghệ thuật truyền thống của đồng bào Khmer. 7/8 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trên địa bàn đã được xây dựng đề án bảo tồn. Lễ hội Oóc Om Bóc, Đua ghe Ngo tiếp tục được đầu tư bài bản, trở thành điểm nhấn du lịch, thu hút hàng vạn du khách mỗi năm.

Ông Sơn Bát, thành viên Ban Quản trị chùa Sêrây Cro Săng, phường Vĩnh Châu, TP. Cần Thơ (sau sáp nhập), phấn khởi chia sẻ: “Nhà nước đầu tư mạnh mẽ vào văn hóa đã mang lại sự chuyển biến rõ rệt. Đồng bào phấn khởi, phum sóc đổi thay và nhận thức về gìn giữ văn hóa cũng được nâng cao”.

Hơn cả một chính sách

Theo Bộ Dân tộc và Tôn giáo, từ năm 2021 đến tháng 7/2025, Dự án 6 - Chương trình MTQG 1719 đã hỗ trợ bảo tồn, phát triển 48 làng, bản tiêu biểu và 69 điểm du lịch truyền thống của các DTTS. 3.220 nhà văn hóa, khu thể thao được xây dựng tại các thôn, bản vùng đồng bào DTTS và miền núi. 124 lễ hội truyền thống tiêu biểu được bảo tồn; 695 câu lạc bộ văn hóa dân gian và 5.760 đội văn nghệ thôn bản được hỗ trợ hoạt động; 8 ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch DTTS được tổ chức. 

Ngoài ra, Dự án còn xây dựng 907 tủ sách cộng đồng; hỗ trợ trang thiết bị cho 1.189 nhà văn hóa, khu thể thao cấp thôn; triển khai 33 chương trình khôi phục và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của các DTTS có dân số ít người.

Với các DTTS có khó khăn đặc thù, Dự án thiết kế riêng nhiệm vụ “Khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của các DTTS có dân số rất ít người”. Hoạt động này không chỉ bảo tồn toàn diện giá trị văn hóa phi vật thể của 14 dân tộc ít người mà còn khích lệ đồng bào giữ vai trò chủ thể văn hóa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Dự án 6 không chỉ là những con số về đầu tư hay các hạng mục công trình, mà còn nỗ lực phục hưng di sản giữa dòng chảy hiện đại. Từ sự quan tâm và đầu tư chiến lược ấy, những giá trị văn hóa dân tộc được khơi dậy, gìn giữ và phát huy, góp phần xây dựng một nền văn hóa Việt Nam đa dạng, giàu bản sắc và bền vững.