Bí xanh thơm là cây trồng bản địa của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Cây bí xanh thơm đang được huyện Ba Bể trồng tập trung tại các xã: Địa Linh, Yến Dương, Thượng Giáo, Bành Trạch, Hà Hiệu…
Bí thơm xanh là đặc sản chỉ trồng trên Bắc Kạn, nếu dịch chuyển lịch sự những vùng khác, chất lượng sẽ không được đáp ứng. Bí xanh thơm có hai loại: bí phấn và bí xanh, nhưng có chung đặc điểm là tất cả từ thân, lá, hoa, quả đều có mùi thơm. Khi chế biến có độ dẻo, mùi thơm tự nhiên, vô cùng hấp dẫn. Từ những quả bí xanh thơm, người dân ở Ba Bể đã chế biến được nhiều món ăn ngon, độc đáo như món bí xanh nhân thịt hấp, bí xào, nộm, luộc, nấu canh, mứt bí...
Với giá trị sản xuất đạt trên 200 triệu/ha, so với cây lúa và các cây trồng ngắn ngày khác, cây bí xanh thơm đem lại hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần. Hiện nay, cây bí xanh thơm đã và đang được huyện Ba Bể phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Vụ xuân 2022, toàn huyện trồng được hơn 180 ha bí xanh thơm.
Xác định cây bí xanh thơm là cây trồng mũi nhọn kinh tế tại địa phương, huyện Ba Bể đã xây dựng và triển khai Đề án phát triển sản xuất một số cây trồng, vật nuôi có thế mạnh trên địa bàn huyện giai đoạn 2021-2025. Trong đó, phấn đấu đến năm 2025, diện tích cây bí xanh thơm đạt trên 200 ha; huyện sẽ xây dựng mô hình thâm canh tăng vụ trồng bí xanh thơm với quy mô 10 ha tại xã Yến Dương và Địa Linh, mô hình ứng dụng công nghệ cao để sản xuất giống bí thơm với quy mô 0,1 ha tại xã Yến Dương.
Chị Vy Thị Ẩn sống huyện Ba Bể, đang sở hữu vườn bí thơm 3.000 m2. Vụ thu hoạch này, gia đình có khoản thu nhập từ bí hơn 40 triệu đồng sau khi trừ các chi phí.
Chị Đinh Thị Tuyết Nhung, Giám đốc Hợp tác xã Nhung Lũy, mang lại biết năm nay toàn huyện Ba Bể thu sản lượng khoảng 8.000 tấn bí thơm xanh, với doanh số lên tới hàng chục tỷ việt nam đồng. Những hộ tham gia trồng bí chủ yếu là đồng bào DTTS, mỗi hộ trồng với diện tích bình quân 3.000 m2, mang lại thu nhập bình quân 40-60 triệu đồng/năm.
Hiện, loại bí này được phân phối sống cả 3 miền. trên miền Nam, bí được bán trên Coopmart, Winmart, Lottemart.
Không chỉ trồng bí xanh thơm để bán hoặc chế biến sau thu hoạch, huyện Ba Bể đã quy hoạch, nâng tầm của vùng trồng bí xanh thơm thành các mô hình du lịch trải nghiệm. Thôn Bản Váng, xã Địa Linh hiện đang trở thành điểm du khách trải nghiệm, tham quan mô hình sinh thái trồng bí xanh thơm của tỉnh Bắc Kạn. Vụ Xuân vừa qua, toàn thôn trồng được 30 ha bí xanh.
Đến đây tham quan, trải nghiệm, du khách không chỉ được nghe bà con giới thiệu về xuất xứ, quy trình trồng cây bí xanh thơm, check in trong vườn bí mà còn thưởng thức một số sản phẩm làm từ bí xanh thơm như trà bí xanh, nộm bí, bí luộc và mua những quả bí chất lượng quả mang về nhà làm thức ăn hoặc để biếu cho anh em, bạn bè.