Làm mẹ… tuổi 13!
Gặp vợ chồng T.T.S (SN 2004) và G.A.T (SN 2002), ở bản Huổi Hoa I, xã Keo Lôm trong căn nhà tuềnh toàn không có tài sản giá trị lớn. Bế trên tay đứa con mới sinh được vài tháng tuổi, nhưng do S bị thiếu sữa và kinh nghiệm chăm sóc nên bé hay bị ốm, sốt cao và viêm phổi. S cho biết năm 2017, S và chồng tổ chức đám cưới mà không đăng ký kết hôn vì chưa đủ tuổi. Cuộc sống vốn đã khó khăn, nay lại càng vất vả hơn khi S sinh con đầu lòng. Mới hơn chục tuổi mà nhìn cả hai đã như ngoài 30 tuổi. Vợ chồng S và T là 1 trong 41 cặp tảo hôn trên địa bàn xã Keo Lôm tính từ năm 2017 đến nay.
Trường hợp khác cũng điển hình khi lập gia đình sớm là M sinh năm 2003, ở bản Pó Sinh A, xã Phì Nhừ. Ðầu năm 2018, khi mới 15 tuổi, đáng lẽ còn đang cắp sách đến trường, chưa phải lo cái ăn, cái mặc nhưng M đã bỏ học đi lấy chồng. Còn quá trẻ nên mọi việc trong gia đình nhà chồng M chưa biết thu xếp, tất cả đều dựa vào bố mẹ chồng. Chồng M năm nay cũng mới 17 tuổi. Cuộc sống của hai vợ chồng trẻ gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn.
M cho biết: “Mình thích nhau thì lấy thôi, không ai ép buộc cả. Lấy nhau về, cả 2 vợ chồng đều không có việc làm, sắp tới sinh con lại càng khó khăn hơn”.
Theo thống kê của Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình huyện Ðiện Biên Ðông, các cặp tảo hôn chủ yếu là dân tộc Mông với 126 người, Thái 2 người và Xinh Mun 2 người. Một số xã có tỷ lệ tảo hôn ở mức cao đột biến, như: Phì Như (70%), Tìa Dình 69%; Phình Giàng 64%; Phì Nhừ 57%; Xa Dung, Pú Hồng 44%... Ðộ tuổi tảo hôn trung bình từ 14-16 tuổi, thậm chí nhiều em mới chỉ 12-13 tuổi đã phải làm vợ, làm mẹ.
Loay hoay tìm giải pháp
Ông Vàng A Lồng, Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Ðiện Biên Ðông, cho biết: Vấn đề tảo hôn trên địa bàn huyện những năm qua rất nan giải. Các em đi học, thích nhau rồi tự dẫn nhau về. Bố mẹ không cho cưới sợ các con nghĩ quẩn nên đành chấp nhận. Nhiều phụ huynh biết việc tác thành cho các cháu là vi phạm pháp luật nhưng vẫn phải làm. Mặc dù cấp ủy, chính quyền các xã và các cơ quan liên quan đã tăng cường công tác tuyên truyền về chính sách dân số-kế hoạch hóa gia đình, Luật Hôn nhân và Gia đình, song, tình trạng tảo hôn trên địa bàn vẫn phổ biến, để lại những hậu quả nặng nề.
Nguyên nhân tảo hôn trước hết là do suy nghĩ, thói quen, hủ tục, trình độ dân trí người dân chưa cao. Bên cạnh đó, hiện nay hầu hết các địa phương chưa có biện pháp xử lý về mặt pháp luật, mới dừng lại ở việc tuyên truyền, vận động. Một số cán bộ, đảng viên còn chưa gương mẫu trong chấp hành pháp luật về Luật Hôn nhân và Gia đình, chính bởi vậy con em họ vẫn còn tảo hôn.
Hậu quả tảo hôn làm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Về lâu dài, sẽ dẫn đến tình trạng thoái hóa giống nòi, trẻ sơ sinh dễ mắc bệnh, suy dinh dưỡng, nguy cơ tử vong, ảnh hưởng đến chất lượng dân số. Nhiều cặp vợ chồng còn quá trẻ lấy nhau về không có việc làm ổn định, kinh tế bấp bênh dẫn đến mâu thuẫn, xô xát…
Ðể hạn chế tình trạng tảo hôn, những năm qua, cấp ủy, chính quyền địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, tập trung vào những người ở độ tuổi vị thành niên, đặc biệt là học sinh trong các nhà trường. Ðây là những đối tượng có nguy cơ cao về tảo hôn nếu không được giáo dục kịp thời.
HƯƠNG CHI