Năm nay, giải thưởng đã thu hút 89 tác phẩm/chùm tác phẩm dự thi với 60 bản thảo và 29 tác phẩm đã công bố hoặc xuất bản (từ quý II năm 2021 đến tháng 5/2022). Trong đó, có 9 chùm thơ, tập thơ hoặc series thơ nhiều tập, 19 phim hoặc series phim hoạt hình. Còn lại là các tập truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết... 

Sau 2 vòng sơ khảo, 11 tác phẩm đã được chọn vào vòng chung khảo. Hội đồng giám khảo tiếp tục chọn ra top 8 tác phẩm vào vòng Chung kết gồm “Biệt đội thám tử và Emma thảm họa” (Quyên Gavoye); “Cá Linh đi học” (bản thảo, Lê Quang Trạng); “Cơ Bản là Cơ Bản” (Phạm Huy Thông); “Đu đưa trên ngọn cây bàng” (bản thảo, Nguyễn Hoàng Diệu Thủy); “Trường học chẳng có gì vui?” (Hải Nam); “Bản thảo chùm truyện ngắn” của An Băng (9 tuổi); “Chiếc dép thất lạc” của Geralda De Vos (Bỉ) - Sofia Holt (Thụy Điển) do Kim Ngọc dịch và “Covid trong mắt trẻ thơ” (7 tập, Thanh Tâm viết lời, các cháu thiếu nhi vẽ tranh).

Chung cuộc, hội đồng giám khảo chưa thể chọn ra chủ nhân của giải thưởng lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn. 5 giải Khát vọng Dế Mèn được trao cho 5 tác phẩm, chùm tác phẩm là “Biệt đội thám tử và Emma thảm họa”, “Cơ bản là Cơ bản”, “ Đu đưa trên ngọn cây bàng”, “Bản thảo chùm truyện ngắn” và “Chiếc dép thất lạc”.

So với mùa giải lần 1 năm 2020 và lần 2 năm 2021, số lượng các tác phẩm dự thi năm nay dù ít hơn nhưng vẫn phong phú về thể loại; tạo nên một bức tranh chung về văn học nghệ thuật dành cho thiếu nhi, của thiếu nhi trong năm xét giải.

Bên cạnh những tác giả đã thành danh, đáng chú ý, mùa giải 2022 xuất hiện một số tác phẩm do các em thiếu nhi chỉ mới 9-12 tuổi sáng tác. Đặc biệt, có những em tham gia giải thưởng cùng người lớn trong vai trò là họa sỹ minh họa hoặc dịch thuật cho các cuốn sách tranh.

Ngoài phần trao giải, tại Lễ trao Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 3 cũng đã diễn ra buổi đấu giá nghệ thuật “Vì mái trường cho em”. Phiên đấu giá đã thu được tổng số tiền là 564 triệu đồng. Số tiền thu được sẽ được BTC sử dụng trước tiên để hoàn thiện cơ sở vật chất cho điểm trường Huổi Khương thuộc Trường Mầm non Hoa Mai (xã Nậm Mằn, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La). Sau đó, sẽ nhân rộng ra nhiều nơi khác.