Cầu kỳ từ khâu chọn nguyên liệu

Để chế biến món thịt chua, người làng Phú Hà, thị trấn Thanh Sơn (huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ)  chỉ lấy thịt ba chỉ, thịt mông sấn, thịt nạc vai, nạc thăn đã được sơ chế sạch từ loại lợn lửng làm nguyên liệu. Do được chăn thả tự nhiên và nuôi lớn hoàn toàn bởi những sản vật của núi rừng như củ quả, rau, măng, nên thịt lợn lửng rất chắc, thơm ngon và ngọt thịt. Giống lợn này nuôi một năm chỉ đạt tới 15 - 17 kg. Nếu sử dụng các loại thịt lợn nuôi công nghiệp thì món thịt chua sẽ không đạt chất lượng.

Sau khi thịt đã được chọn cẩn thận, làm sạch thì tiến hành lọc hết gân và đem nướng trên chảo gang hoặc than hồng. Đây là khâu đặc biệt quan trọng vì nó quyết định hương vị, chất lượng của món thịt chua. Ngày xưa, người Phú Hà làm hoàn toàn bằng thịt sống, nhưng ngày nay thịt được nướng cho chín se, sau đó ép bỏ nước rồi pha khổ nhỏ, thái mỏng ướp với nước mắm, bột ngọt, thính.

Công phu trong cách chế biến

Làm thịt chua không quá phức tạp, nhưng lại công phu trong các bước. Thịt sau khi đã được làm sạch, thái miếng mỏng, ướp một chút muối gia vị. Thính được làm từ bột ngô, bột gạo, bột đậu xanh. Khâu rang thính phải đảm bảo được yêu cầu thính chín kỹ, vàng thơm và không bị cháy, rồi xay nhỏ. Sau đó trộn thịt đã ướp gia vị với thính sao cho bột thính bám thật đều trên bề mặt các miếng thịt.

Người làng Phú Hà thường chuẩn bị những ống nứa to, rửa sạch, để khô, lót lá ổi xuống dưới rồi cho thịt đã được ướp thính vào, đậy lớp lá ổi lên trên bề mặt và nút chặt miệng ống lại. Khi làm xong, người ta thường treo lên hoặc bảo quản ở những nơi cao ráo, thoáng đãng. Ngày nay dùng các hộp có nắp đậy kín để tiện hơn. Tuyệt đối không lấy túi ni lon để ủ sản phẩm, bởi làm như vậy khi thịt lên men sẽ tạo nhiệt, túi ni lon bọc bên ngoài bị ngưng hơi nước sản phẩm sẽ bị mốc.

Thời gian đảm bảo cho thịt lên men và dùng được là từ 4 đến 5 ngày vào mùa hè; từ 5 đến 7 ngày vào mùa đông. Sản phẩm này cần được sử dụng trong thời gian từ 2 đến 4 ngày khi đã đủ độ chín để đảm bảo tính hiệu quả, chất lượng. Nếu kéo dài thời gian, sản phẩm không bị hỏng nhưng quá chua sử dụng sẽ không tốt. Yêu cầu một thành phẩm đảm bảo chất lượng là khi ăn phải khô, tơi, chín đều, chua, ngọt, thơm ngậy vừa miệng.

Thịt chua Phú Hà thường ăn kèm với bánh tráng, lá sung, lá ổi, lá đinh lăng... Ngoài ra có thể kèm rau húng, bạc hà, rau mùi tùy thích. Thịt chua không ăn cùng với nước chấm pha loãng mà phải chấm với tương ớt. Khi thưởng thức vị béo ngậy của mỡ lợn lửng, cái vị ngọt của thịt nạc, cái vị giòn của bì, vị mặn vừa của gia vị ướp cùng, pha lẫn vị chua lên men tự nhiên, rồi vị cay cay của ớt, vị chát của các loại rau và đọng lại sau cùng là vị thơm lừng của thính mới hấp dẫn.