Cây lê vàng Đông Khê là loại cây phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, quả to, vị ngọt mát, thơm ngon, ăn mềm, giòn. Quả lê có thể sử dụng ăn tươi, làm ô mai, bánh mứt kẹo, làm rượu, nước giải khát... Cây lê vàng Đông Khê được đánh giá có tiềm năng thị trường rất lớn, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và phát triển kinh tế nông thôn.
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch An, diện tích lê đã cho thu hoạch quả chiếm khoảng 7ha, tập trung chủ yếu ở các xã: Lê Lai, Đức Xuân và thị trấn Đông Khê. Tuy nhiên, do người trồng tự phát, nhỏ lẻ, một số cây đã già, thoái hóa, không ra quả nên năng suất thấp, tỷ lệ cho quả và chất lượng không còn được như trước đây.
Để bảo tồn nguồn gen quý của loại cây ăn quả đặc sản địa phương, góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế bền vững, ổn định cho người dân, năm 2016 huyện Thạch An đã xây dựng Đề án phát triển sản xuất bền vững cây lê vàng Đông Khê giai đoạn 2017-2020.
Theo ông Nông Trung Hiếu, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch An, để triển khai thực hiện Đề án năm 2017, huyện đã quy hoạch vùng phát triển sản xuất cây lê tập trung tại các xã: Lê Lai, Đức Xuân và thị trấn Đông Khê với quy mô 60ha. Huyện chủ động phối hợp với Viện Rau quả Trung ương triển khai xây dựng vườn ươm giống lê địa phương được 15.000 cây giống để cung ứng giống cây trồng cho người dân. Bên cạnh đó, người dân còn được tập huấn kỹ thuật để áp dụng vào trồng và chăm sóc cây lê đạt hiệu quả.
Ông Nông Văn Tới, một hộ dân trồng lê vàng ở xóm Nà Sloòng, xã Lê Lai có hơn 1ha diện tích đất đồi trồng lê cho biết: Trước đây gia đình ông đã trồng cây lê vàng của địa phương, nhưng chỉ trồng nhỏ lẻ, do cây đã già nên năng suất thấp. Được chính quyền địa phương vận động mở rộng diện tích trồng cây lê ông đã trồng thêm 50 gốc lê, trong đó có 20 gốc đã ra quả. Năm nay quả lê được mùa nên gia đình ông thu hoạch được khoảng 1 tấn quả. Với giá bán hiện nay dao động từ 60-70 ngàn đồng/kg, thu nhập từ bán quả lê khoảng 50 triệu đồng.
Theo ông Nông Văn Cương, Chủ tịch UBND xã Lê Lai thì, cây lê của bà con trồng trên địa bàn xã có quả to, có vị ngọt mát riêng biệt, mùi thơm đặc trưng, ăn giòn nên được người tiêu dùng ưa thích, sản phẩm được các thương lái đến thu mua ngay tại vườn. Hiện nay, trên địa bàn xã có diện tích trồng mới khoảng 20ha, trong đó có 2ha đã cho quả. Với giá thành như hiện nay nhiều hộ dân trong thôn đã có thu nhập ổn định từ trồng lê.
Theo số liệu thống kê của Phòng Nông nghiệp huyện Thạch An, tính đến hết năm 2018, huyện Thạch An đã trồng mới được trên 9.100 cây lê vàng theo Đề án của huyện. Phần lớn các cây đều đang sinh trưởng và phát triển tốt, tập trung ở các xã: Lê Lai, Đức Xuân, Đức Long và thị trấn Đông Khê.
Bên cạnh đó, để đạt hiệu quả trong việc quy hoạch phát triển cây lê, chính quyền huyện Thạch An còn xây dựng vườn ươm, ghép giống, xây dựng các mô hình điểm, áp dụng kỹ thuật công nghệ vào sản xuất, chuyển giao khoa học-kỹ thuật trồng, chăm sóc và bao tiêu sản phẩm để người dân yên tâm sản xuất; Tiến hành đăng ký nhãn hiệu tập thể để xây dựng thương hiệu sản phẩm lê vàng của địa phương.
THÚY HỒNG