Trước khi tiến hành trồng, Công ty Bazan tập huấn và đưa nông dân, lãnh đạo xã Đức Bình Đông đi tham quan mô hình trồng khoai tại các huyện: M’Đrắk, Ea H’leo (Đăk Lăk) và vùng lân cận của Đăk Nông.
Để tạo niềm tin với người dân, Công ty ứng toàn bộ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình trồng và ký hợp đồng cam kết bao tiêu với giá thấp nhất 7.000 đồng/kg; sản lượng cam kết đạt 1,2 tấn/sào (1 sào tương đương 500m2) trở lên. Những người tham gia trồng phải đóng vốn “đối ứng” cho Công ty 2 triệu đồng/1.000m2.
Anh Trương Văn Khánh (xã Đức Bình Đông) cho biết, vì thấy Công ty có cam kết nên gia đình anh đã vay 120 triệu đồng để đầu tư trồng 2,7ha khoai lang Nhật; đã “đối ứng” cho Công ty Bazan số tiền 40 triệu đồng, chưa kể chi phí chăm sóc, thuê công lao động trong suốt 3 tháng cho khoai phát triển.
Bây giờ, nhìn ruộng khoai đến kỳ thu hoạch nhưng phải vứt bỏ ngoài đồng, anh Khánh chua xót: “Cứ ngỡ họ làm ăn đàng hoàng thì mình mới dám vay 120 triệu để đầu tư trồng khoai. Ai ngờ bây giờ gia đình phải mang nợ! Nay phần lớn diện tích khoai đã quá lứa thu hoạch 3 tháng nên hầu hết bị côn trùng phá hoại. Gia đình cũng thử nhổ khoai mang ra chợ để bán vớt vát lại ít vốn nhưng rất ít người mua”.
Tương tự tình cảnh gia đình anh Khánh, ông Nguyễn Cư (xã Đức Bình Đông) đành phải nhổ bỏ khoai lang để trả đất lại cho chủ, vì trước đó gia đình đã phải thuê đất với giá 1,5 triệu đồng/sào. Ông Cư ngao ngán: “Trồng khoai tốn bao nhiêu chi phí để chăm sóc nhưng giờ không có ai mua. Nếu cứ làm ăn thế này thì phần khổ thuộc về người nông dân”.
Trước phản ánh của nông dân, chính quyền xã Đức Bình Đông đã trực tiếp liên lạc, thậm chí lên tận trụ sở của Công ty Bazan để làm việc nhưng bất thành. Ông Nguyễn Đình Quốc, Chủ tịch UBND xã Đức Bình Đông, cho biết: “Trước đây khi công ty ký hợp đồng bao tiêu nông sản, chính quyền xã đứng ra xác nhận. Chính vì thế, khi nông dân phản ánh, chúng tôi đã tìm cách làm việc với Công ty Bazan nhưng không được. Ngoài diện tích hơn 7ha chưa thu hoạch, Công ty Bazan từng thu mua 13 tấn khoai của nông dân nhưng đến nay vẫn chưa thanh toán tiền cho bà con”.
Theo ông Quốc, chính quyền và người dân đang nhờ các bên tư vấn về quy trình thủ tục để tiến hành khởi kiện đối với công ty này.
THIÊN ĐỨC