Bên bờ kênh tả thuộc phường Him Lam, TP. Điện Biên Phủ (Điện Biên), gia đình bà Chu Chà Me là một trong số ít hộ thuộc dân tộc Hà Nhì chuyển về sinh sống. Căn nhà khang trang, ấm cúng được bày trí hiện đại, nhưng phòng khách vẫn được bà Me dành riêng một không gian trang trọng đặt bức ảnh lịch sử “Hồ Chủ tịch với đoàn đại biểu nữ các dân tộc Tây Bắc” (1959) - tấm ảnh kỷ niệm sâu sắc nhất tuổi thanh xuân của bà Me, khi lần đầu được gặp Bác Hồ.

Những ký ức không quên!

Đầu năm 1959, được sự động viên của cán bộ Đồn Biên phòng Leng Su Sìn, cô gái Chu Chà Me, khi ấy 17 tuổi, quyết tâm vượt núi băng rừng về Trường Dân tộc khu tự trị Thái Mèo (sau này đổi tên thành Trường Dân tộc khu tự trị Tây Bắc) với khát khao được học cái chữ, rồi mong muốn trở về xây dựng quê hương và giúp đỡ bà con Hà Nhì.

Một ngày đầu tháng 5/1959, trong dịp chào mừng ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5), bà Me là một trong số những học sinh có vinh dự được đi gặp Bác Hồ. Khi nghe tin, bà không giấu nổi niềm vui, chỉ kịp vận lên mình bộ trang phục truyền thống dân tộc Hà Nhì đẹp nhất, hồ hởi bước lên xe đi về Ủy ban Khu tự trị.

Nhìn thấy Bác, có chị dân tộc hô to “Páu Hồ xem pi” (Bác Hồ muôn năm), rồi cả hội trường vang lên tiếng hô “Bác Hồ muôn năm”... Trước mặt Chà Me khi ấy Bác Hồ đẹp như tiên, da Bác hồng hào khỏe mạnh và Bác đẹp hơn trong ảnh rất nhiều. “Trước kia khi còn ở nhà, các anh bộ đội biên phòng vẫn thường kể cho Nhân dân trong bản tôi nghe về Bác. Hôm ấy gặp Bác, tôi cứ ngắm ngây người ra. Bác thấy tôi và mỉm cười hiền hậu. Trước mặt tôi, Bác bình dị mà gần gũi quá…”, bà Me nhớ lại.

Chờ phút giây xúc động trôi qua, Bác ân cần hỏi thăm từng người. Đến lượt Chà Me, Bác dặn: Cháu còn trẻ, tương lai còn ở phía trước. Cháu cố gắng học tập cho tốt và phải học thêm nữa. Cháu về nhà vận động thanh niên dân tộc Hà Nhì đi học, đi học nhiều mới có hiểu biết, có hiểu biết mới làm chủ được cách mạng, làm chủ được quê hương cháu, miền núi mới tiến kịp được miền xuôi… Cuối buổi gặp mặt, Chà Me lại vinh dự được đứng chụp ảnh cùng Bác.

“Tôi đứng đối diện với Bác, vui cười, mắt nhìn thẳng vào Bác. Sau này khoảng khắc ấy đã trở thành một ký ức đẹp đẽ nhất tuổi thanh xuân của tôi”, bà Me bồi hồi nói.

Hơn 1 năm sau, bà Me được Huyện ủy Mường Tè chọn đi dự Lễ kỷ niệm Quốc khánh 2/9/1960 tại Hà Nội. Trước nguyện vọng thiết tha của cán bộ, hội viên Đoàn phụ nữ Việt Bắc và Tây Bắc, 8 giờ sáng ngày 4/9, Bác Hồ tới thăm chị em ở nhà khách của Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Trong hàng trăm phụ nữ các dân tộc Tây Bắc, Việt Bắc, Bác Hồ vẫn nhận ra Chu Chà Me.

Bác tiến lại gần bà và hỏi: “Cháu Chà Me à! Cháu đã học lớp mấy rồi? Cháu về quê thấy thanh, thiếu niên dân tộc Hà Nhì đã đi học nhiều chưa? Rồi Bác khen Chà Me có tiến bộ, nhưng vẫn cần nâng cao trình độ văn hóa thì mới đóng góp cho dân tộc mình, cho xã hội tốt được…”.

Bất ngờ xen lẫn xúc động, khi ấy bà không thể ngờ rằng, vị lãnh tụ của dân tộc bận trăm công nghìn việc nhưng vẫn nhớ tới bà, vẫn quan tâm tới việc học của những người Hà Nhì ở miền biên viễn… Ngưng một lát, như để hoài niệm về phút giây ấy, bà Me tiếp lời: “Thưa Bác! Thanh niên Hà Nhì đã đi học nhiều hơn trước rồi ạ”.

Bác khen: “Thế thì tốt lắm! Cháu về nhà nói lại với thanh niên Hà Nhì là Bác rất mong các cháu tiến bộ nhanh”.

Cũng trong buổi gặp gỡ ấy, Bác còn căn dặn chị em DTTS phải tự cố gắng, phấn đấu vươn lên, cố gắng học tập, nâng cao trình độ văn hóa để rút ngắn khoảng cách giữa nam và nữ. Nam giới có kỹ sư, bác sĩ thì nữ giới cũng phải có kỹ sư, bác sĩ thì mới bình đẳng được…

Luôn phấn đấu để làm Bác vui lòng

Hoàn thành khóa học tại Trường Dân tộc khu tự trị Thái Mèo vào tháng 9/1959, bà Me trở về quê hương nhận công tác. Đó chính là môi trường thuận lợi để bà thực hiện lời dạy của Bác. Bà cũng không quên truyền đạt lại từng câu, từng chữ cho dân bản và thanh niên Hà Nhì về lời căn dạy của Bác.

Còn với bản thân bà Me, được nghe những lời căn dạy của Bác, bà thầm nhủ phải luôn cố gắng học tập và công tác tốt để được gặp lại Bác, làm Bác vui lòng. “Lời căn dạy của Bác cho đến ngày hôm nay, từng câu, từng chữ vẫn khắc sâu trong tâm trí. Mỗi lần nhìn bức ảnh ngỡ Bác vẫn ở bên tôi, sống mãi với đời tôi, luôn gần gũi như cha, như mẹ động viên, khích lệ tôi trong công việc hằng ngày”, bà Me chia sẻ.

Lời dạy của Bác chính là sức mạnh giúp bà Me vượt qua những khó khăn, không tự ti bản thân là người DTTS. Từ một cô gái 17 tuổi mới học lớp 1, bà đã phấn đấu trở thành cán bộ người dân tộc Hà Nhì đầu tiên có trình độ đại học. Noi gương bà, hàng trăm con em dân tộc Hà Nhì đã nỗ lực học tập, vươn lên trở thành tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân, đứng trong hàng ngũ của Đảng và tham gia vào nhiều vị trí quan trọng trong cấp ủy đảng, chính quyền và đóng góp không nhỏ cho sự phát triển chung của địa phương.