Trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa luôn giữ vị trí chiến lược đặc biệt. Đó không chỉ là “phên dậu” của quốc gia, mà còn là nơi sinh sống của hàng triệu đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) - những người gắn bó bền chặt với non sông, làm nên sức mạnh đoàn kết và bền bỉ của dân tộc. Tuy nhiên, đây cũng là những địa bàn còn nhiều khó khăn, thiếu thốn về mọi mặt, đặc biệt, là tình trạng thiếu trường lớp, điều kiện giảng dạy, học tập của thầy cô và học sinh còn khó khăn.

Thấu hiểu những khó khăn đó, ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 81-TB/TW, thống nhất chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và THCS tại 248 xã biên giới đất liền. Đây là một quyết sách chiến lược, có ý nghĩa lâu dài về mặt giáo dục, phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa, đồng thời gắn kết với quốc phòng - an ninh và chính sách dân tộc.

Theo lộ trình, sẽ thí điểm xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025 (chậm nhất đến thời điểm khai giảng năm học 2026-2027). Dựa trên hình mẫu 100 trường thí điểm, tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu 248 trường trong 2 - 3 năm. Nguồn lực chủ yếu từ ngân sách Trung ương, một phần từ ngân sách địa phương và các nguồn kinh phí hợp pháp khác.

Tại cuộc họp triển khai chủ trương đầu tư xây dựng trường học tại các xã biên giới (ngày 27/7/2025), Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết: Bộ sẽ chủ động tính toán mô hình hoạt động của các trường mới, từ cơ cấu chuyên môn, đội ngũ giáo viên cho tới cơ chế vận hành và các chi phí cụ thể liên quan. Nguyên tắc chỉ đạo xuyên suốt: phải "cứng" về mục tiêu, tiến độ, yêu cầu các hạng mục bắt buộc, nhưng "mềm" trong cách làm, linh hoạt về thiết kế, quy mô, mô hình tổ chức và phương thức triển khai.

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung cho biết: vấn đề cốt lõi là phải triển khai thần tốc, đồng bộ, đồng thời huy động sức mạnh tổng lực từ toàn bộ hệ thống chính trị đến từng người dân. Thiết kế tổng thể của trường cần có sự đồng bộ, phân bố hợp lý giữa các khối chức năng, đồng thời phải linh hoạt, phù hợp với địa hình, tập quán sinh hoạt và văn hóa từng khu vực. Chẳng hạn, người Mông và người Thái có lối sống, sinh hoạt khác nhau, nên không thể áp dụng cùng một mô hình trường học. Tương tự, ở vùng đồi núi, cần khai thác tối đa lợi thế địa hình tự nhiên, tránh san lấp mặt bằng gây phá vỡ hệ sinh thái và gia tăng chi phí đầu tư.

Một sáng kiến từ Bộ trưởng Đào Ngọc Dung là kết nghĩa giữa các tỉnh miền xuôi và trường học miền núi. Qua đó, học sinh miền xuôi sẽ hiểu thêm về cuộc sống đồng bào vùng cao và ngược lại, tạo nên mối liên kết bền chặt giữa các vùng miền, nuôi dưỡng tinh thần đại đoàn kết dân tộc từ khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu triển khai chiến dịch xây dựng 100 trường tại 100 xã biên giới đất liền, chậm nhất tới 30/8/2026 phải hoàn thành, với tinh thần thần tốc, táo bạo. Sau khi hoàn thành giai đoạn này sẽ tiến hành sơ kết, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, hoàn thành toàn bộ chương trình. Thủ tướng lưu ý, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó; phân công công việc "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền; quá trình triển khai phải đôn đốc, giám sát, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Đến dự Lễ khởi công xây dựng Trường liên cấp Tiểu học, Trung học cơ sở (THCS) xã Si Pa Phìn, tỉnh Điện Biên - công trình đầu tiên được triển khai theo chủ trương mới của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng 248 trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học, THCS tại các xã biên giới đất liền, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: “Đây là công trình của lòng dân, vì tương lai con em chúng ta, không được chậm trễ, dàn trải”.

Rồi đây, những mái trường nội trú liên cấp sẽ dần mọc lên nơi biên cương Tổ quốc, không chỉ là thành quả của cả hệ thống chính trị, mà còn là biểu tượng của khát vọng đổi thay, là điểm tựa, vun đắp tương lai bằng con chữ. Từ đây, mở ra con đường phát triển bền vững, vừa chăm lo thế hệ tương lai, vừa tạo thế trận lòng dân vững chắc.