Tín hiệu lạc quan

Năm 2018 là năm thành công của ngành xuất bản, in ấn và phát hành trong nước khi xuất hiện nhiều xuất bản phẩm có giá trị, phục vụ công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Nhiều đầu sách hay được phát hành, thu hút sự quan tâm của bạn đọc trong nước. Đáng chú ý là các thể loại sách về lịch sử văn hóa truyền thống, nghiên cứu văn hóa, phong tục tập quán, tín ngưỡng của các dân tộc, vùng miền; sách về kinh tế, tài chính, khoa học công nghệ đáp ứng công tác nghiên cứu, phát triển các ngành mũi nhọn, thúc đẩy phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, nhiều cuốn sách văn học trong và ngoài nước có giá trị dành cho bạn đọc nhiều độ tuổi cũng được xuất bản, tái bản nhiều lần. Nhiều nhà xuất bản đã đầu tư xuất bản các tác phẩm văn học của tác giả trẻ Việt Nam, góp phần tạo hiệu ứng tích cực, thu hút được nhiều thanh thiếu niên quan tâm, đọc sách.

Người dân TP. Hồ Chí Minh thăm quan Đường sách Tết Nguyên đán Kỷ Hợi năm 2019.

Tổng kết hoạt động xuất bản năm 2018, ông Chu Văn Hòa, Cục trưởng Cục In, Xuất bản và Phát hành nhận xét, ngành xuất bản đã có sự bứt phá ngoạn mục về số lượng, chất lượng. Mặc dù kết quả sản xuất kinh doanh của các nhà xuất bản năm 2018 đạt hơn 2.506 tỷ đồng (giảm 13,5% so với 2017) nhưng bù lại các nhà xuất bản đã nộp ngân sách nhà nước hơn 187 tỷ đồng (tăng 71% so với năm 2017). Nhiều nhà xuất bản kinh doanh hiệu quả, có lãi như: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Kim Đồng; Nhà xuất bản Trẻ... góp phần tạo nên bức tranh tươi sáng cho ngành xuất bản Việt Nam.

Việc tổ chức thường xuyên các chương trình giao lưu ký tặng sách tại các hệ thống các nhà sách, Đường sách, Hội sách đã góp phần làm cho các ấn bản sách được tiếp cận độc giả tốt hơn.

Sớm tiếp cận với độc giả ở nước ngoài

Mặc dù ngành Xuất bản Phát hành trong năm 2018 cơ bản đạt được các mục tiêu đề ra, song nhìn vào thực tế, ông Chu Văn Hòa cho rằng, vẫn còn sự chênh lệnh quá cao giữa nhập khẩu ấn bản phẩm nước ngoài và xuất khẩu các ấn bản phẩm trong nước ra thị trường thế giới. Cụ thể, năm 2018, xuất bản phẩm nhập khẩu ước đạt 35,3 triệu bản sách; 11,2 triệu đĩa CD, DVD; 7,2 triệu tờ báo, tạp chí (tăng 16% so với năm 2017). Trong đó, có đến 50% là sách nhập khẩu thuộc lĩnh vực giáo dục; còn lại là ở các lĩnh vực như kinh tế, khoa học kỹ thuật, y học... Ngược lại, công tác xuất khẩu các ấn bản phẩm Việt Nam ra thị trường nước ngoài chỉ đạt 415.000 bản sách (tăng khoảng 3,7% so với năm 2017).

Ông Chu Văn Hòa cho rằng hoạt động nhập khẩu các xuất bản phẩm nước ngoài vẫn đang chiếm tỷ trọng rất lớn, trong khi các ấn bản phẩm Việt Nam xuất khẩu ra thị trường quốc tế còn rất hạn chế. Đây là vấn đề đáng lưu tâm, thể hiện được mức độ, sự quan tâm cho việc quảng bá tư duy, ấn bản phẩm Việt Nam đến thị trường nước ngoài. Nhìn lại các xuất bản phẩm Việt Nam những năm qua, mặc dù đã có những tác phẩm được dịch ra nhiều ngôn ngữ, được độc giả nước ngoài biết đến, tuy nhiên, chủ đề của các ấn bản phẩm vẫn còn hạn chế, hiếm tác phẩm văn học của những tác giả trẻ, phản ánh cuộc sống xã hội, con người Việt Nam đương thời đến với độc giả nước ngoài.

Các nhà xuất bản ở Việt Nam đều cho rằng để có thể tiếp cận với thị trường xuất bản nước ngoài, cần chủ động hơn trong việc tham gia triển lãm, hội chợ sách lớn trên thế giới, nhằm thu hút bạn bè quốc tế, thăm quan, tìm hiểu về xuất bản phẩm và ngành xuất bản Việt Nam.

Theo bà Claudia Kaiser, Phó Chủ tịch Hội sách Frankfrut (Đức), mặc dù một số nhà xuất bản Việt Nam đã chủ động tham gia vào các Hội chợ sách quốc tế để giới thiệu sách Việt đến các đối tác thế giới và giao dịch bản quyền sách nhưng thực tế Việt Nam phần lớn chỉ tập trung tìm sách “best-seller” của thế giới để mua bản quyền, ít thấy các Nhà xuất bản Việt Nam bán bản quyền sách cho đối tác nước ngoài.

Các tác phẩm Việt Nam giới thiệu đến đối tác hầu hết đều bằng ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là hạn chế rất lớn trong việc tiếp cận đối tác nước ngoài chứ chưa nói đến tiếp cận được độc giả các nước khác. Trong bối cảnh phát triển của khoa học và công nghệ, đại diện Cục Xuất bản, In ấn và Phát hành cho rằng các nhà xuất bản trong nước cần tiếp tục tham gia tích cực các hội sách trong nước, nước ngoài và các hoạt động quảng bá về sách nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá xuất bản phẩm Việt Nam đến với bạn đọc, thúc đẩy phát triển ngành xuất bản, in ấn, phát hành.

GIA THUẬN