Liên kết để làm ăn lớn

Nhằm nâng cao giá cả cũng như chất lượng cà phê, từ năm 2018 – 2019, hàng chục hộ đồng bào dân tộc Ba Na ở xã Glar, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai đã tham gia vào HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Lam Anh ở thôn Tuơh Ktu, xã Glar. Họ cùng nhau cam kết sản xuất cà phê theo chứng nhận UTZ - chứng nhận toàn cầu về cà phê sạch, đảm bảo sức khỏe người trồng và bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất.

Ông Lê Hữu Anh, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ (NN và DV) Lam Anh, xã Glar cho biết: “Với mong muốn xây dựng vùng trồng cà phê sạch đúng nghĩa, HTX đã đứng ra kêu gọi và liên kết người dân tham gia trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ với vai trò nòng cốt đi đầu là các thành viên trong HTX mà chủ yếu là người đồng bào Ba Na tại địa phương. Khi tham gia vào tổ liên kết sản xuất, các thành viên sẽ được hỗ trợ, tập huấn, bổ sung các kiến thức canh tác trong việc trồng, chăm sóc và thu hái cà phê đáp ứng theo tiêu chuẩn”

Anh ALut (làng Dôr 2, xã Glar), là một trong những hộ dân tiên phong trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ ở xã Glar, anh ALut cho biết: “Trước kia làm cà phê theo phương thức truyền thống, không theo nguyên tắc nên sản lượng cà phê không cao. Từ khi được HTX hướng dẫn, gia đình tôi đã biết cách bón phân, quản lý cỏ đúng theo quy trình, đặc biệt là không dùng thuốc diệt cỏ và không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường,… Nhờ chăm sóc đúng cách, vườn cây ngày càng đạt năng suất cao.

Khi các thành viên kí cam kết thực hiện trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ sẽ được HTX đứng ra kết nối, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, hướng dẫn các kỹ thuật chăm sóc, thu hái, và sơ chế sau thu hái đúng quy trình. Cũng trong năm 2020, qua nghiên cứu về lợi ích từ việc ứng dụng chế phẩm vi sinh trong canh tác nông nghiệp, HTX đã vận động các thành viên và nông hộ trên địa bàn tham gia liên kết để xây dựng mô hình vườn ứng dụng mẫu. Vườn ứng dụng mẫu nhằm thay thế phương thức chăm sóc truyền thống lạm dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật độc hại sang sử dụng các chế phẩm vi sinh và tăng cường chăm bón vườn cây bằng các loại phân bón tự ủ, các loại phân hữu cơ vi sinh. Được HTX vận động, hơn 30 hộ dân trên địa bàn xã Glar nói riêng và huyện Đak Đoa đã mạnh dạn tham gia xây dựng vườn mẫu với tổng diện tích gần 15 ha.

Đất tốt, vườn xanh, nhà nông khỏe mạnh

Ông Lê Hữu Anh chia sẻ: “Khi vận động người dân tham gia vào mô hình sản xuất, chúng tôi hướng đến xây dựng từng bước theo phương châm 3 không ban đầu: Không thuốc diệt cỏ, không thuốc trừ sâu hóa học, không thuốc trừ nấm bệnh hóa học. Khi thay đổi giảm lượng phân bón hóa học sang các loại phân bón tự ủ như: Phân chuồng, trùn quế, cá, tôm, trấu cà phê, trấu lúa, rơm ,đậu nành ,bơ , chuối,…. Việc chuyển đổi về cơ cấu cung cấp dinh dưỡng giữa hai loại phân vô vơ và hữu cơ vẫn đáp ứng được nhu cầu về dinh dưỡng của cây trồng; Cùng với ứng dụng chế phẩm vi sinh vào các giai đoạn chăm sóc hợp lý, vườn cây sẽ phát triển bền vững, năng suất tăng và ổn định”, Giám đốc HTX NN và DV Lam Anh cho biết thêm.

Khi thay đổi phương thức canh tác mới này, các nông hộ sẽ được HTX đồng hành, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc. Người dân sẽ được hướng dẫn cải tạo nền vườn và quản lý cỏ, quy hoạch và kiến thiết lại hàng cây chắn gió, che bóng. Từ đó xây dựng vùng tiểu khí hậu cho từng vườn phục hồi dần hệ sinh thái tự nhiên với cái loài thiên địch có lợi.

Là thành viên sản xuất giỏi của HTX, anh Xuân (làng Groi Wet, xã Glar) đã tiên phong chuyển đổi gần 1,5 ha cà phê sản xuất theo tiêu chuẩn UTZ và ứng dụng chế phẩm vi sinh để chăm sóc cây cà phê của gia đình. Anh Xuân cho biết: Được sự hướng dẫn của HTX, tôi thực hiện chuyển gần 1,5 ha cây cà phê trồng theo hướng truyền thống sang trồng theo tiêu chuẩn UTZ từ năm 2019. Tham gia vào HTX, tôi đã biết cách cải tạo đất, chọn phân bón phù hợp tùy theo độ PH của đất. Đồng thời, tôi tận dụng các loại phân chuồng, ủ phân từ trấu lúa và cà phê để giảm thiểu gánh nặng chi phí từ các loại phân bón hóa học. Hiện nay, vườn cây của gia đình tôi đã phát triển tốt và ổn định, trung bình 1,5 ha sẽ thu được khoảng 5 tấn nhân.

Dựa trên các vườn mẫu đã triển khai mang lại hiệu quả cao, hiện nay việc chăm sóc cây cà phê với quy trình kỹ thuật theo tiêu chuẩn UTZ cùng với ứng dụng chế phẩm vi sinh đã lan tỏa đến nhiều nông hộ trên địa bàn huyện Đak Đoa như xã Trang, A Dơk, Kon Gang,… và các huyện lân cận như Mang Yang, Chư Sê,... “Việc càng nhiều người dân trên địa bàn thay đổi được tư duy sản xuất theo hướng canh tác mới có nhiểu ưu điểm và lợi ích như trên sẽ hướng đến xây dựng một vùng cà phê sạch đúng nghĩa ngày càng được lan toả rộng. Người dân khi thay đổi, áp dụng hướng canh tác này sẽ giảm được nhiều chi phí trong canh tác nhất là với thời điểm giá phân bón, hóa chất và các vật tư khác tăng cao từ đó gia tăng lợi nhuận cho người dân”, Giám đốc HTX NN và DV Lam Anh cho biết thêm.

Cùng với đó, để giúp thành viên trong HTX và các nông hộ trên địa bàn huyện Đak Đoa có đầu ra ổn định, HTX đã liên kết với các công ty như: Công ty TNHH Vĩnh Hiệp; Công ty TNHH Olam;… để giúp người dân tiêu thụ ổn định đầu ra với giá cao hơn thị trường. Ngoài ra HTX cũng chế biến sản phẩm cà phê chất lượng cao mang thương hiệu Slarland Coffee, sản phẩm đã được UBND tỉnh Gia Lai công nhận đạt OCOP 3 sao năm 2020.

Ông Bùi Quang Thoại, Phó Chủ tịch UBND xã Glar cho biết: “Việc áp dụng các tiêu chuẩn như 4C, UTZ, đã thay đổi được nếp nghĩ cách làm, thay đổi phương thức sản xuất truyền thống của người dân như hạn chế các sản phẩm hóa học nguy hiểm ra môi trường, giảm lượng phân bón, sản xuất được cà phê sạch hướng đến sản xuất bền vững. Từ đó, thay đổi được tư duy, phương thức canh tác, tăng thu nhập hướng đến công cuộc xóa đói giảm nghèo, xây dựng nếp sống văn minh tại địa phương”.