Tham dự Hội nghị có các Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT): Nông Quốc Tuấn, Lê Sơn Hải, Hoàng Thị Hạnh; lãnh đạo các vụ, đơn vị thuộc UBDT; đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương. Đặc biệt, Hội nghị có sự tham dự của hơn 1.000 đại biểu là lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố; lãnh đạo các sở, ban, ngành của 52 tỉnh, thành phố tại các điểm cầu trên toàn quốc.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh nhấn mạnh tầm quan trọng của Hội nghị nhằm đánh giá, sơ kết công tác dân tộc 6 tháng đầu năm, đề ra giải pháp thực hiện công tác dân tộc 6 tháng cuối năm; triển khai chương trình chuyển đổi số trong lĩnh vực công tác dân tộc; đặc biệt tập trung các giải pháp triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (gọi tắt là Chương trình MTQG).
Với ý nghĩa quan trọng đó, Bộ trưởng, Chủ nhiệm đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, nêu lên những khó khăn, vướng mắc; đưa ra sáng kiến, giải pháp tổ chức thực hiện chính sách dân tộc, trọng tâm là Chương trình MTQG một cách toàn diện, thống nhất tư tưởng, hành động, bảo đảm hiệu quả cao nhất.
Báo cáo sơ kết công tác dân tộc 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm 2022 của UBDT cho thấy: 6 tháng đầu năm 2022, được sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự nỗ lực cố gắng của hệ thống cơ quan công tác dân tộc các cấp; sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành Trung ương và cấp ủy, chính quyền các cấp ở địa phương, công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Kể từ năm 2021, các chính sách dân tộc hầu hết được tích hợp vào Chương trình MTQG. Một số chính sách còn hiệu lực vẫn tiếp tục được triển khai kịp thời, hiệu quả; hệ thống cơ quan công tác dân tộc quan tâm, chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho đồng bào DTTS, kịp thời hỗ trợ đồng bào DTTS bị ảnh hưởng do thiên tai, dịch bệnh…
Đối với Chương trình MTQG, UBDT đã bám sát các chỉ đạo, định hướng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để thực hiện các nhiệm vụ thuộc Chương trình MTQG bảo đảm kế hoạch, chất lượng. Trong 6 tháng đầu năm, UBDT đã hoàn thành việc thành lập Tổ công tác về Chương trình MTQG để thực hiện giúp việc Tổ trưởng Tổ công tác - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, ban hành Quy chế hoạt động của Tổ công tác, kiện toàn đơn vị giúp việc; tập trung phối hợp thực hiện một số nội dung liên quan đến việc hoàn thiện quy định hướng dẫn cơ chế chính sách mang tính nền tảng để tổ chức thực hiện Chương trình trong giai đoạn I: Từ 2021 - 2025.
Các tỉnh, thành phố vùng DTTS, trên cơ sở các văn bản, hướng dẫn của cấp Trung ương, các tỉnh, thành vùng DTTS cũng đang trong giai đoạn xây dựng và hoàn thiện các nhiệm vụ mang tính chất khung và nền tảng để tổ chức triển khai thực hiện Chương trình.
Bên cạnh việc thực hiện các Chương trình, chính sách dân tộc của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, một số địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi còn ban hành các chính sách đặc thù riêng. Trong 6 tháng đầu năm 2022 có 19 tỉnh có chính sách đặc thù với tổng số 55 chính sách. Nội dung chính sách đặc thù của địa phương chủ yếu liên quan đến các lĩnh vực như: Đầu tư phát triển hạ tầng tại các thôn bản khó khăn; phát triển sản xuất nông nghiệp; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tạo nguồn, phát triển nguồn nhân lực; bảo hiểm y tế; hỗ trợ học tập cho học sinh DTTS; lắp đặt đồng hồ nước sinh hoạt; cấp muối i ốt... Những chính sách được các tỉnh ban hành nhằm hỗ trợ đời sống vật chất, tinh thần của người dân, bảo đảm an sinh xã hội và sự phát triển bình đẳng giữa các vùng, dân tộc trên địa bàn tỉnh.
6 tháng cuối năm 2022, UBDT tiếp tục triển khai thực hiện tốt các Chỉ thị, Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; các văn bản chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ có liên quan đến công tác dân tộc. Tập trung xây dựng và hoàn thiện các đề án, chính sách dân tộc trong Chương trình công tác năm 2022, gồm 1 đề án trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư; 2 đề án trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và 5 đề án trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Tổ chức thực hiện tốt Chương trình MTQG, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025, định kỳ báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện Chương trình; đẩy nhanh nhiệm vụ hoàn thiện và ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện Chương trình. Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện Chương trình đúng tiến độ, hiệu quả.
Tiếp tục rà soát các chính sách dân tộc, chính sách thực hiện tại vùng DTTS và miền núi liên quan tới đồng bào DTTS, đề xuất tiếp tục thực hiện, sửa đổi, bổ sung, thay thế, hoặc bãi bỏ các chính sách (văn bản) không còn phù hợp để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của chính sách trong giai đoạn 2021 - 2025. Tăng cường công tác theo dõi, nắm tình hình trên địa bàn vùng DTTS và miền núi. Tổ chức thành công Lễ Tuyên dương Người có uy tín, nhân sĩ trí thức và doanh nhân tiêu biểu DTTS toàn quốc lần thứ II; Lễ Tuyên dương học sinh, sinh viên, thanh niên DTTS xuất sắc, tiêu biểu năm 2022 (lần thứ IX).
Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong đồng bào DTTS. Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, tăng cường thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động công vụ. Tiếp tục thực hiện tốt công tác phòng chống dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Chính phủ và Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 cấp quốc gia...
Báo cáo chuyên đề một số giải pháp trọng tâm 6 tháng cuối năm 2022 trong triển khai thực hiện Chương trình MTQG, nhấn mạnh việc khẩn trương hoàn thành việc ban hành các văn bản hướng dẫn tại cấp Trung ương và cấp tỉnh; tập trung đẩy nhanh tiến độ phân bổ, giao kế hoạch vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 và năm 2022; triển khai đồng bộ các nguyên tắc, nhiệm vụ giải pháp chủ yếu thực hiện tại Nghị quyết số 88/2019/QH14, Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội và Quyết định 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác chỉ đạo, điều hành, theo dõi, giám sát tình hình triển khai thực hiện chương trình; thực hiện hiệu quả công tác truyền thông ở các cấp; tăng cường huy động nguồn lực và sự tham gia của các đối tác phát triển, các tổ chức chính trị, xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng, người dân trong quá trình thực hiện.
Hội nghị cũng nghe đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông trình bày chuyên đề Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, với 3 trụ cột: Chính quyền số, kinh tế số, xã hội số và định hướng chuyển đổi số trong lĩnh vực công tác dân tộc. Từ đó, cho thấy tầm quan trọng của chuyển đổi số trong thực hiện nhiệm vụ công tác dân tộc; phục vụ đắc lực vào sự phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thảo luận tại Hội nghị, các đại biểu đánh giá cao kết quả đạt được trong thực hiện nhiệm vụ công tác dân tộc 6 tháng đầu năm 2022. Các ý kiến cũng thẳng thắn chia sẻ những khó khăn của đồng bào DTTS, vùng đồng bào DTTS; những vướng mắc, tồn tại trong công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc và bổ sung những nội dung giải pháp cụ thể nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công tác dân tộc 6 tháng cuối năm 2022. Các đại biểu đề nghị UBDT quan tâm tháo gỡ một số khó khăn vướng mắc trong thực hiện một số chính sách dân tộc và Chương trình MTQG liên quan đến việc phân bổ vốn; hướng dẫn định mức vốn; mở rộng đối tượng thụ hưởng; các chính sách giáo dục, y tế, bảo hiểm y tế, phát triển nông lâm nghiệp gắn với bảo vệ rừng, cơ chế hỗ trợ đất sản xuất cho đồng bào DTTS...
Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh ghi nhận, đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của các vụ, đơn vị thuộc UBDT; các bộ, ngành; địa phương, góp phần vào thành công của Hội nghị. Bộ trưởng, Chủ nhiệm ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của hệ thống cơ quan công tác dân tộc với những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm 2022.
Thống nhất với những nhiệm vụ cụ thể được nêu tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm đề nghị cơ quan công tác dân tộc các cấp cần tập trung quán triệt đầy đủ các chủ trương, chính sách dân tộc. Nắm chắc tình hình vùng DTTS, người DTTS, kịp thời phát hiện những vấn đề phát sinh, bảo đảm an dân. Thực hiện tốt chế độ thông tin báo cáo, phân tích, dự báo tình hình vùng DTTS và miền núi. Quan tâm kiện toàn bộ máy cơ quan công tác dân tộc, nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác dân tộc. Thực hiện tốt chính sách già làng, trưởng bản, Người có uy tín, nhằm phát huy tốt vai trò của đội ngũ này trong thực hiện chính sách dân tộc, tăng cường khối Đại đoàn kết toàn dân tộc. Tăng cường công tác phối hợp giữa các bộ, ngành; các sở, ban, ngành địa phương, tránh tính hình thức...
Thông tin về công tác chỉ đạo, điều hành, tiến độ triển khai thực hiện Chương trình MTQG, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đề nghị các địa phương phân công, phân nhiệm rõ ràng; tập trung nguồn lực giải quyết dứt điểm từng phần việc, vừa hoàn thành nhiệm vụ năm 2022 theo hướng dẫn, đồng thời vừa rà soát nhu cầu nguồn vốn thực hiện cho năm 2023.
Nhấn mạnh vai trò, lợi ích quan trọng của chuyển đổi số trong thực hiện công tác dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm yêu cầu đội ngũ cán bộ hệ thống hóa chiến lược chuyển đổi số trong chỉ đạo điều hành, chuyển đổi số trong vùng đồng bào DTTS.
Tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm cũng đã giải đáp những kiến nghị, đề xuất của các địa phương. Trên tinh thần quyết liệt triển khai nhiệm vụ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm yêu cầu toàn ngành công tác dân tộc nêu cao tinh thần trách nhiệm, đổi mới tư duy, cách làm, hoàn thành nhiệm vụ đúng tiến độ, bảo đảm hiệu quả cao nhất.
“Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, 6 tháng cuối năm 2022, hệ thống cơ quan công tác dân tộc sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt được kết quả như mong muốn, trọng tâm là thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG, góp phần vào sự phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi, đời sống của đồng bào DTTS được nâng lên”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh tin tưởng.
Tính đến cuối tháng 6 năm 2022, cả nước có 3.434 xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn 52 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: 1.673 xã khu vực I, 210 xã khu vực II và 1.551 xã khu vực III. Trong đó: Sơn La là tỉnh có số xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi nhiều nhất cả nước với 202 xã; 3 tỉnh, thành phố có số xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi ít nhất cả nước là: Thành phố Đà Nẵng 1 xã, tỉnh Tây Ninh 1 xã và tỉnh Bình Dương 1 xã.