Cụ thể, 4 hiện vật được Trung tâm Bảo tồn Di tích Huế xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia năm 2024, gồm: Chuông Ngọ Môn; phù điêu bằng đá thời Minh Mạng; ngai hoàng đế Duy Tân; tượng rồng thời Thiệu Trị.

Các hiện vật này được lựa chọn dựa trên những tiêu chí để xác định hiện vật là Bảo vật quốc gia, như: tính độc bản, độc đáo; có giá trị đặc biệt đánh dấu sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước hoặc gắn với nhân vật lịch sử…

Hiện nay, hiện vật chuông Ngọ Môn là chiếc chuông duy nhất (mang tính độc bản), đặt tại cổng chính phía Nam của Hoàng thành Huế. Chiếc chuông này dùng để sử dụng trong các nghi lễ cung đình, được xem là “biểu tượng” của triều Nguyễn.

Đây là tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành Điêu khắc, hội họa, kỹ nghệ đúc đồng thời Minh Mạng nói riêng và dưới thời triều Nguyễn nói chung. Quốc Sử Quán triều Nguyễn đã có ghi chép cụ thể điển lệ việc đúc chuông. Đây là hiện vật bằng đá cẩm thạch duy nhất lưu lại dấu ấn của Hoàng đế Minh Mạng, trên 2 mặt của phù điêu có khắc bài thơ “Ngự chế” và bài “Minh”.

Hiện vật này cũng được đánh giá là kiệt tác tiêu biểu, độc đáo, thể hiện đỉnh cao của kỹ nghệ chạm khắc đá và trình độ, kỹ thuật điêu khắc gỗ của các nghệ nhân dưới thời nhà Nguyễn.

Ngai Hoàng đế Duy Tân được triều đình đặc chế riêng cho vị vua này khi ông lên ngôi năm 7 tuổi. Kiểu thức, hoa văn trang trí trên ngai áp dụng kỹ thuật sơn, thếp vẽ vàng cùng kỹ thuật chạm nổi thể hiện sự phong phú, đa dạng của nghệ thuật điêu khắc gỗ lúc bấy giờ.

Hiện vật này đang được lưu giữ tại kho bảo quản của Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Sắp tới, Bảo tàng sẽ tổ chức trưng bày, giới thiệu ngai vua Duy Tân đến công chúng.

Tượng rồng thời Thiệu Trị là bộ hiện vật bằng đồng có giá trị lịch sử, nghệ thuật, văn hóa. Bộ hiện vật này là đỉnh cao của sự tích hợp, mô phỏng hình dáng các chiếc “kim ấn bảo tỉ” được đúc từ thời Minh Mạng đến thời Thiệu Trị với kiểu thức “hình rồng quấn”.

Bộ hiện vật này được đặt ngay trước sân của nhà hát Duyệt Thị Đường, Đại Nội Huế - là điểm dừng chân tham quan và thưởng thức nghệ thuật truyền thống Cung đình Huế của du khách trong nước và quốc tế.

Đặc biệt, đây là những hiện vật/bộ hiện vật độc bản, còn nguyên vẹn các bộ phận cấu thành nên hiện vật, các họa tiết hoa văn đầy đủ, sắc nét. Những hiện vật có hình thức thể hiện độc đáo và có giá trị về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật tiêu biểu…

Tính đến nay, Thừa Thiên Huế đang có 10 hiện vật/bộ hiện vật với 35 hiện vật đơn lẻ đã được công nhận là Bảo vật quốc gia. Trong đó, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đang quản lý và phát huy giá trị của 8 hiện vật/bộ hiện vật với 33 hiện vật đơn lẻ; 2 Bảo vật quốc gia còn lại đang được bảo quản tại Bảo tàng Lịch sử tỉnh.