Giao đất “thần tốc”
Ngày 22/03/2017, UBND tỉnh Bình Thuận đã có Quyết định số 738/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2017 của TP. Phan Thiết; trong đó, quy định việc quy hoạch và phát triển dự án lấn biển tại phường Đức Long. Một ngày sau đó, tức ngày 23/03/2017, UBND TP. Phan Thiết đã tổ chức cuộc họp với sự chủ trì của Sở Tài nguyên & Môi trường (Sở TNMT), đại diện là Chi cục quản lý đất đai tỉnh, đồng thời có sự tham gia đầy đủ của các sở ngành có liên quan và Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Trường Phúc Hải (Công ty Trường Phúc Hải) để họp bàn việc cho phép Công ty Trường Phúc Hải được triển khai dự án này hay không.
Tiếp đó, ngày 28/03/2017, Sở TNMT tỉnh Bình Thuận gửi Văn bản số 1153/STNMT-CCQLĐĐ tới Công ty Trường Phúc Hải về việc: Công ty Trường Phúc Hải đủ điều kiện thực hiện thủ tục đất đai theo quy định. Điều đó có nghĩa là, Dự án được doanh nghiệp thực hiện bằng hình thức thuê đất, mà không phải thông qua đấu giá.
Bởi, Sở TNMT đã thẩm định nhu cầu sử dụng đất, thẩm định điều kiện giao, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án lấn biển, bố trí lại khu dân cư và chỉnh trang đô thị tại phường Đức Long và xã Tiến Thành, TP. Phan Thiết của Công ty Trường Phúc Hải và các quy định của pháp luật, thì đây là loại dự án sản xuất kinh doanh sử dụng vốn ngoài ngân sách Nhà nước, với đề xuất vốn thực hiện dự án của Công ty Trường Phúc Hải là 950 tỷ đồng. Trong đó, khả năng đáp ứng năng lực tài chính là 15% vốn đầu tư dự án theo giấy xác nhận số dư của Ngân hàng Ocean Bank đến ngày 22/10/2014 là 200 tỷ đồng.
Đặc biệt, văn bản 1153 nêu rõ: Theo báo cáo rà soát tình hình thực hiện pháp luật đất đai của Công ty Trường Phúc Hải và rà soát hồ sơ có liên quan thì, công ty chưa được các cấp có thẩm quyền giao thuê đất trên địa bàn tỉnh, công ty cam kết chấp hành tốt các quy định của pháp luật.
Đến ngày 17/04/2017, UBND tỉnh Bình Thuận đã có Quyết định số 1017/QĐ-UBND chấp thuận chủ trương để Công ty Trường Phúc Hải thực hiện dự án này, với yêu cầu công ty phải ký quỹ bảo đảm thực hiện dự án đầu tư trước thời điểm giao đất cho thuê đất.
Tiếp đó, vào ngày 07/07/2017, UBND tỉnh Bình Thuận có Quyết định số 1909/QĐ-UBND về việc phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án lấn biển, bố trí sắp xếp lại dân cư và chỉnh trang đô thị phường Đức Long, TP. Phan Thiết. Chỉ 03 ngày sau, ngày 10/07/2017, UBND tỉnh Bình Thuận đã có Quyết định số 1943/QĐ-UBND, với nội dung phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 dự án lấn biển, bố trí sắp xếp lại dân cư và chỉnh trang đô thị phường Đức Long với quy mô diện tích đất gần 123ha. Mục tiêu là xây dựng hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất để sắp xếp lại dân cư và chỉnh trang đô thị, mật độ dân số lên tới 18.000 người.
Ngày 07/02/2018, Sở TNMT đã có tờ trình số 99/TT-STNMT về việc giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án. Tờ trình 99 nêu rõ: Công ty Trường Phúc Hải đã nộp số tiền hơn 4,8 tỷ đồng theo thỏa thuận ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án đầu tư ngày 06/02/2018 của Sở Kế hoạch Đầu tư. Như vậy, chỉ hơn 10 tháng kể từ khi UBND tỉnh Bình Thuận ký Quyết định kế hoạch sử dụng đất năm 2017, gần 123ha đất lấn biển đẹp nhất Tp. Phan Thiết đã nhanh chóng được giao cho Công ty Trường Phúc Hải mà không cần bất kỳ thủ tục đấu giá nào?
Nhiều vấn đề liên quan đến Dự án Hamubay
Không chần chừ, ngay lập tức, Công ty Trường Phúc Hải tổ chức mở bán dự án này với tên thương mại là Hamubay Phan Thiết, trên diện tích gần 123ha được tỉnh Bình Thuận quy hoạch thực hiện dự án theo 04 giai đoạn. Cụ thể, giai đoạn 1 đã triển khai 4ha với hơn 120 nhà phố liền kề, biệt thự phố, biệt thự nghỉ dưỡng, beer clup, shophouse… có diện tích từ 90-150m2, bao gồm các căn nằm tại dãy mặt tiền đường ven biển và ven đường nội bộ dự án.
Ngoài ra, theo ý kiến người dân địa phương, với sự tư vấn của chuyên gia pháp lý, mặc dù đã được UBND tỉnh Bình Thuận giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án không qua đấu giá, nhưng căn cứ Quyết định số 1017/QĐ-UBND, sau khi thực hiện dự án được giao, chủ đầu tư (Công ty Trường Phúc Hải) đã không thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng theo giá đất cụ thể của UBND tỉnh, không bố trí tái định cư của các hộ dân ven biển, di dời mồ mả, dân cư là trái với quy định Luật Đất đai, cũng như gây bức xúc trong dư luận, gây bất ổn định trong sinh hoạt xã hội ở địa phương, khi nhà đầu tư không có những công tác hỗ trợ đúng mức cho người dân.
Đồng thời, việc UBND tỉnh Bình Thuận giao đất không thông qua đấu giá mà "ưu ái" cho Công ty Trường Phúc Hải, không xem xét trên báo cáo tài chính năm gần nhất, là thiếu cơ sở pháp lý và chưa đúng quy định pháp luật.
Do có nhiều phản ánh của người dân và dư luận trong tỉnh, cũng như những “nổi cộm” chưa được giải quyết trong dự án Hamubay Phan Thiết, ngày 31/03/2020, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận đã ban hành Kết luận thanh tra số 867/KL-SXD việc thực hiện các quy định pháp luật về kinh doanh bất động sản, phòng chống rửa tiền đối với các dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, trong đó có dự án Hamubay Phan Thiết.
Kết luận nêu rõ, Công ty Trường Phúc Hải đã ký kết hợp đồng kinh tế hợp tác phát triển dự án với Công ty CP tư vấn đầu tư Đất Biển Vàng (Công ty Đất Biển Vàng) để thực hiện các công việc liên quan đến bán sản phẩm của dự án. Tuy nhiên, Công ty Đất Biển Vàng chưa thực hiện đầy đủ quy định Luật kinh doanh bất động sản… Công ty Trường Phúc Hải chưa thực hiện việc báo cáo, cung cấp thông tin, dữ liệu định kỳ về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản tới Sở Xây dựng theo đúng quy định của pháp luật.
Kết luận 867 nêu rõ: “…Trong quá trình thực hiện dự án Công ty Trường Phúc Hải và đơn vị kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản (Công ty Đất Biển Vàng) chưa thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, kinh doanh bất động sản…”
Hiện nay, người dân tỉnh Bình Thuận đang mong chờ những kết luận nghiêm minh, chính xác từ các cơ quan chức năng đối với việc giao đất, cũng như những khuất tất liên quan tới dự án Hamubay để đảm bảo quyền lợi hợp pháp chính đáng của người dân theo quy định của pháp luật…
“Mặc dù đã được UBND tỉnh Bình Thuận giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án không qua đấu giá, nhưng căn cứ Quyết định số 1017/QĐ-UBND, sau khi thực hiện dự án được giao, chủ đầu tư (Công ty Trường Phúc Hải) đã không thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng theo giá đất cụ thể của UBND tỉnh, không bố trí tái định cư của các hộ dân ven biển, di dời mồ mả, dân cư là trái với quy định Luật Đất đai, cũng như gây bức xúc trong dư luận, gây bất ổn định trong sinh hoạt xã hội ở địa phương khi nhà đầu tư không có những công tác hỗ trợ đúng mức cho người dân. Đồng thời, việc UBND tỉnh Bình Thuận giao đất không thông qua đấu giá mà "ưu ái" cho Công ty Trường Phúc Hải, không xem xét trên báo cáo tài chính năm gần nhất là thiếu cơ sở pháp lý và chưa đúng quy định pháp luật”
Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh)