Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, Việt Nam có 54 thành phần dân tộc; trong đó có 53 DTTS với 14,119 triệu người, chiếm 14,7% dân số cả nước. Đồng bào các DTTS cư trú thành cộng đồng ở 5.266 đơn vị hành chính cấp xã, 548 huyện, 51 tỉnh, thành phố. Địa bàn cư trú của các DTTS phần lớn là miền núi, chiếm 3/4 diện tích của nước, chủ yếu tập trung ở vùng miền núi, Trung du phía Bắc, Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên và khu vực Nam bộ.

Đây là những địa bàn có vị trí chiến lược, quan trọng về chính trị, an ninh - quốc phòng và tài nguyên thiên nhiên của đất nước. Nhưng, đây cũng là vùng có địa hình tự nhiên phức tạp, độ dốc cao, chia cắt, cơ sở hạ tầng khó khăn, nơi tập trung các xã nghèo, huyện nghèo và người nghèo của cả nước.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào các DTTS. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, vấn đề thiếu đất ở, đất sản xuất ở vùng DTTS đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần có giải pháp quyết liệt, đồng bộ để tập trung giải quyết, như: Vấn đề gia tăng dân số ở các vùng đồng bào DTTS và miền núi tạo nên áp lực đối với đất đai trong canh tác truyền thống đối với đồng bào...

Sự phát triển xã hội theo hướng công nghiệp hóa, đô thị hóa, nông nghiệp hàng hóa kéo theo sự bùng nổ của các dự án khai khoáng, năng lượng, phát triển giao thông, đô thị tập trung… cũng tạo nên sức ép vào quỹ đất; tình trạng thiếu đất sản xuất, rừng đang bị lấn chiếm, tranh chấp diễn ra ở nhiều địa phương; đời sống của một bộ phận đồng bào DTTS còn rất nhiều khó khăn (còn hơn 24.500 hộ DTTS di cư tự phát cần sắp xếp, bố trí ổn định; 82.893 hộ thiếu đất sản xuất, 58.123 hộ thiếu đất ở).

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã tham gia thảo luận và đóng góp ý kiến xung quanh những vấn đề nói trên. Trong đó có một số tham luận như: Giải quyết vấn đề đất đai cho đồng bào DTTS bảo đảm sinh kế bền vững; Chính sách giao đất rừng và rừng cho đồng bào DTTS; Nhận diện những cấp bách trong thực hiện tái định cư do thu hồi đất ở vùng DTTS và miền núi…

Trước đó, HĐDT và Liên hiệp các Hội KH-KT Việt Nam đã tổ chức ký kết Chương trình hợp tác giai đoạn 2021 - 2026. Chương trình tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm như, tổ chức hoạt động tham vấn, đóng góp ý kiến về các dự án luật, dự án pháp lệnh, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực HĐDT phụ trách; hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, đề xuất sáng kiến xây dựng chính sách, pháp luật thuộc kĩnh vực của hai bên; tư vấn, đánh gia, nghiên cứu hỗ trợ đề tài, đề án, dự án phục vụ xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến vùng DTTS và miền núi…