Gia đình anh Bling Hoàng, thôn A Liêng, xã Tà Bhing, huyện Nam Giang tuy còn trẻ và đang trong độ tuổi lao động, song do thiếu đất sản xuất, nghề nghiệp không ổn định, thu nhập bấp bênh, nên gia đình anh Bling Hoàng vẫn nằm trong diện hộ nghèo, khó khăn của xã. Chính vì vậy, ngôi nhà của gia đình anh chị xây dựng mãi không xong vì thiếu tiền trả công thợ cũng như không đủ vật liệu để thi công. Việc đăng ký thoát nghèo là rất khó đối với gia đình anh Hoàng. “Đi làm nhiều thu nhập một tháng mình cũng chỉ được 1 đến 2 triệu đồng, còn ở nhà thì cũng không có thu nhập. Làm nông không có thu nhập ổn định nên khó khăn lắm”, anh Bling Hoàng chia sẻ.

Năm 2010, xã Tà Bhing được chọn làm xã điểm trong

xây dựng NTM của huyện Nam Giang. Thế nhưng, với một xã miền núi, thuần nông, 100% dân số là đồng bào dân tộc Cơ-tu thì lộ trình về đích NTM của Tà Bhing từ năm 2010-2015 đã không thể thực hiện được và dự kiến giai đoạn 2015-2020 cũng không thể hoàn thành. Bởi, hiện tại xã vùng cao này mới chỉ đạt 15 tiêu chí.

Theo ông Zơ Râm Thực, Chủ tịch UBND xã Tà Bhing, tiêu chí khó nhất mà xã Tà Bhing không đạt được, có thể kéo dài thêm về đích NTM là tiêu chí thu nhập, giảm nghèo. Hiện nay thu nhập của người dân bình quân đầu người là trên 15 triệu đồng/người/năm, nhưng quy định bình quân mỗi người là 36 triệu đồng. Như vậy, mục tiêu đến 2020 cán đích NTM là không thể đạt được.

Khó khăn mà xã Tà Bhing, huyện Nam Giang gặp phải cũng là mẫu số chung ở các xã xây dựng NTM tại miền núi Quảng Nam hiện nay.

Theo Báo cáo của Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh Quảng Nam, kết quả rà soát sơ bộ năm 2018 đối với 3 xã miền núi NTM được công nhận đợt đầu tiên của tỉnh là xã Anông, xã Lăng, huyện Tây Giang và xã Ba, huyện Đông Giang có nhiều tiêu chí bị rớt như: thu nhập, hộ nghèo, hình thức tổ chức sản xuất… Có thể thấy, với các xã miền núi Quảng Nam, đạt chuẩn NTM đã khó, giữ vững 19 tiêu chí lại càng khó khăn gấp bội phần. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thu nhập thấp, trong đó thiếu đất sản xuất, không có nghề nghiệp ổn định, giá cả cây trồng bấp bênh…

Hiện nay, bình quân tỷ lệ số xã đạt chuẩn NTM ở khu vực đồng bằng của Quảng Nam là 55,56%, 60 xã NTM/108 xã, trong khi đó ở khu vực miền núi mới đạt 11,46%, 11 xã NTM/96 xã, các xã, huyện miền núi cao chỉ đạt 7,8%, 5 xã NTM/64 xã. 3 huyện miền núi của tỉnh chưa có xã đạt chuẩn NTM gồm: Nam Giang, Phước Sơn và Nam Trà My.

Mục tiêu ban đầu tỉnh Quảng Nam đề ra, đến năm 2020, nhiều xã miền núi của tỉnh sẽ về đích NTM theo Bộ tiêu chí mới. Trước thực tế trên, tỉnh đang xem xét điều chỉnh lại lộ trình sau năm 2020, không chạy theo thành tích. Ông Lê Trí Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết: Mục tiêu tỉnh đặt ra đến năm 2019, sẽ có thêm 13-14 xã đạt NTM, và phấn đấu có khoảng 25-30 thôn mới được công nhận là khu dân cư kiểu mẫu. Riêng đối với các xã miền núi thì, không đặt nặng vấn đề các xã NTM nâng cao hay NTM kiểu mẫu mà tập trung xây dựng các thôn, bản văn hóa.

Tỉnh Quảng Nam cũng đã ban hành bộ tiêu chí, áp dụng riêng cho khu vực miền núi, đi đôi với đó là nỗ lực về công tác giảm nghèo bền vững theo Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo đối với khu vực miền núi.

TẤN SỸ - THANH HUYỀN