Cùng tham dự cuộc làm việc có các đồng chí: Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh; Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai Đặng Xuân Phong; Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Thiếu tướng Phạm Hồng Chương, Tư lệnh Quân khu 2.

Trước đó, trong ngày 27/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xúc tiến đầu tư vào Vùng.

Trong hai ngày 27-28/8, Thủ tướng đã đi khảo sát một số công trình, dự án trọng điểm tại Lào Cai như dự án sân bay Sa Pa, đường kết nối cao tốc Nội Bài-Lào Cai tới Sa Pa; thăm, làm việc với Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai; thăm một số trường học để kiểm tra công tác chuẩn bị trước thềm năm học mới; thăm một số gia đình chính sách, người có công trên địa bàn.

Quyết tâm vươn lên mạnh mẽ, trong nhóm đứng đầu vùng trung du và miền núi phía Bắc

Báo cáo của tỉnh Lào Cai và các ý kiến tại cuộc làm việc đánh giá từ một trong 6 tỉnh nghèo nhất cả nước khi tái lập (1991), qua 30 năm không ngừng nỗ lực với quyết tâm vươn lên mạnh mẽ, đến nay Lào Cai đã "thay da đổi thịt", trở thành tỉnh đứng nhóm đầu trong 14 tỉnh trung du và miền núi phía bắc.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, liên tục (bình quân giai đoạn 1991-2021 đạt gần 10%/năm); tổng thu ngân sách Nhà nước gấp 276 lần; GRDP bình quân đầu người gấp 122 lần; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; thu hút, sử dụng các nguồn lực đầu tư ngày càng hiệu quả tập trung cho công trình, dự án trọng điểm, khu kinh tế cửa khẩu, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là kết cấu hạ tầng vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn.

Cải cách hành chính được đẩy mạnh, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. Các lĩnh vực văn hóa-xã hội phát triển toàn diện; tỉ lệ hộ nghèo giảm từ 54,8% năm 1991 xuống còn 5,31% năm 2021; khách du lịch tăng nhanh; bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới; đời sống của nhân dân không ngừng được cải thiện. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại đạt nhiều kết quả quan trọng.

Những tháng đầu năm 2022, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt khá, tăng trưởng GRDP 6 tháng đầu năm đạt 7,14% (xếp thứ 29/63 cả nước, trong đó quý II tăng cao, đạt 9,18%, trên nền không thấp với GRDP 6 tháng đầu năm 2021 tăng 7,56%). Thu ngân sách Nhà nước đạt 6,18 nghìn tỷ đồng, bằng 83% dự toán, tăng 16,1% so với cùng kỳ.

Sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản ổn định. Sản xuất công nghiệp khởi sắc; giá trị đạt trên 27,9 nghìn tỷ đông, tăng 7,6% so với cùng kỳ. Thương mại dịch vụ phục hồi tích cực. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt trên 16,2 nghìn tỷ đồng, tăng 28,2% so với cùng kỳ. Lượng khách du lịch tăng mạnh, ước đạt gần 3,18 triệu lượt, tăng 2,2 lần so với cùng kỳ; doanh thu dịch vụ du lịch đạt trên 11,1 nghìn tỷ đồng, tăng 2,2 lần so với cùng kỳ.

Lào Cai xếp thứ 25 trên toàn quốc về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2021, đứng thứ 2/14 tỉnh khu vực miền núi phía Bắc (sau Phú Thọ). Các lĩnh vực văn hóa-xã hội được quan tâm; nhiều chính sách bảo đảm an sinh xã hội, phúc lợi xã hội được triển khai hiệu quả, nhất là các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng do dịch COVID-19.

Quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm; hoạt động đối ngoại được đẩy mạnh. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được chú trọng; năng lực lãnh đạo của cấp ủy đảng, chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp được nâng lên.

Tỉnh thực hiện quyết liệt, nghiêm túc và hiệu quả các chỉ đạo của Trung ương về phòng chống dịch; chủ động, linh hoạt ứng phó, triển khai kịp thời các biện pháp, giải pháp hiệu quả, phù hợp với tình hình, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và người dân, doanh nghiệp tham gia phòng chống dịch. Việc tiêm vaccine được triển khai quyết liệt, hiệu quả.

Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Đặng Xuân Phong nêu một số đề xuất, kiến nghị với Trung ương về 3 nhóm vấn đề: Về công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị; về hoàn thiện thể chế, chính sách, tạo động lực mới cho phát triển; về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Nhiều kiến nghị cụ thể của tỉnh liên quan tới việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông như kết nối giao thông qua biên giới; xây dựng sân bay Sa Pa thành sân bay quốc tế trước 2030; cân đối nguồn lực để đầu tư đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai theo quy mô 4 làn xe vào năm 2023 và hoàn thiện quy mô 6 làn xe vào năm 2030; nghiên cứu khả thi dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng khổ đường 1.435 mm…

Tỉnh cũng nêu nhiều kiến nghị về phát triển khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai như triển khai thí điểm trước Khu hợp tác kinh tế qua biên giới Lào Cai - Vân Nam (Trung Quốc); cơ chế tạo nguồn thu cho các địa phương trong vùng còn khó khăn; về cơ chế chia sẻ nguồn nước giữa các ngành trong vùng, giữa vùng trung du miền núi phía Bắc với vùng đồng bằng sông Hồng; về quy hoạch chung xây dựng khu du lịch quốc gia Sa Pa - thị xã Sa Pa đến năm 2040 và cơ chế với khu du lịch này…

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết trong chuyến công tác này, ông đã thăm vùng trồng dược liệu của huyện Bắc Hà và khẳng định các tỉnh miền núi phía bắc có tiềm năng phát triển rất lớn về dược liệu.

"Nhiều loại rau mà người dân ở đây sử dụng đều là dược liệu, nên chúng ta phải có cách tiếp cận đa tầng hơn với ngành dược liệu, không thỏa mãn với cách tiếp cận rằng đây chỉ là những loại cây xóa đói, giảm nghèo, mà còn có khả năng tạo một ngành nông nghiệp mới, một ngành kinh tế mới của các tỉnh miền núi phía bắc nói chung và Lào Cai nói riêng", ông Lê Minh Hoan nói.

Lào Cai hội tụ những điều kiện hiếm có để phát triển

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính cơ bản đồng tình với các báo cáo, ý kiến phát biểu tại cuộc làm việc; ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao nỗ lực, những thành tựu, kết quả mà Lao Cai đạt được trong những năm qua, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của cả nước.

Báo cáo của tỉnh Lào Cai và các ý kiến tại cuộc làm việc cũng đánh giá, với nhiều tiềm năng khác biệt, lợi thế so sánh và cơ hội nổi trội, nguồn lực phong phú, có thể nói Lào Cai hội tụ đủ các điều kiện để phát triển trở thành một cực tăng trưởng của vùng biên giới phía bắc, trở thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam-Trung Quốc.

Dành nhiều thời gian phân tích thêm về những tiềm năng, lợi thế, cơ hội của Lào Cai, Thủ tướng cho rằng ít có tỉnh nào có nhiều lợi thế như Lào Cai.

Lào Cai - "nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt", có "sông đầu nguồn, núi tuyệt đỉnh"; có diện tích tự nhiên trên 6,3 nghìn km2 (đứng thứ 19/63 cả nước); dân số trên 730 nghìn người (thứ 54/63 cả nước) gồm 25 dân tộc (dân tộc thiểu số chiếm 66,2%) với kho tàng văn hóa vật thể, phi vật thể phong phú và độc đáo, trong tốp đầu cả nước về số lượng di sản văn hóa. Con người Lào Cai đoàn kết, cần cù, chủ động, sáng tạo, đôn hậu, mến khách với khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Lào Cai là trung tâm của các tỉnh trung du, miền núi phía bắc; nằm trên 2 hành lang kinh tế lớn; là một trong số ít tỉnh miền núi có mạng lưới giao thông vận tải đa dạng kết nối nội tỉnh, liên tỉnh và quốc tế, đặc biệt từ 1/9 tới đây, khi chúng ta có tuyến cao tốc thông suốt từ Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh (Móng Cái) và sắp có sân bay Sa Pa. Tỉnh có khu du lịch Sa Pa nổi tiếng, nhiều loại khoáng sản như đồng, sắt, apatit, có cửa khẩu quốc tế, đất rộng, người thưa…

Tuy nhiên, tỉnh vẫn chưa phát triển xứng tầm với tiềm năng, lợi thế. Bên cạnh những thành tựu, kết quả đạt được, Thủ tướng chỉ rõ một số khó khăn, thách thức, tồn tại, hạn chế của Lào Cai như quy mô nền kinh tế còn nhỏ, chất lượng tăng trưởng kinh tế chưa bền vững, sản xuất còn manh mún. Công nghiệp chưa phát triển, tỉ lệ đô thị hóa chưa cao, huy động nguồn lực còn hạn chế, kết cấu hạ tầng chưa được như mong muốn, một số di sản văn hóa phi vật thể, nét đẹp truyền thống chưa được khai thác hết.

Thủ tướng nhấn mạnh với những điều kiện như trên, việc phát triển tỉnh Lào Cai phụ thuộc vào sự đoàn kết, thống nhất, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, làm việc nào dứt điểm việc đó, tổ chức thực hiện thật tốt; kế thừa, phát huy mạnh mẽ truyền thống văn hóa-lịch sử hào hùng, các thành quả qua các thế hệ, coi đây là nguồn lực phát triển, phấn đấu thế hệ sau làm tốt hơn thế hệ trước, năm sau tốt hơn năm trước.

Tự lực, tự cường, vươn lên mạnh mẽ bằng sức mạnh nội sinh

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu xác định khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội và thuận lợi để có trách nhiệm cao hơn, nỗ lực lớn hơn trong thực hiện các nghị quyết, chương trình của Đảng, Quốc hội, Chính phủ. Tình hình được dự báo sẽ tiếp tục diễn biến khó lường, phức tạp, nhanh chóng, nên tuyệt đối không được chủ quan, lơ là, thỏa mãn với các kết quả đã đạt được.

Thủ tướng cũng đánh giá cao các định hướng, mục tiêu, giải pháp, nhiệm vụ mà tỉnh đề ra, "phấn đấu đến năm 2030, Lào Cai trở thành tỉnh khá của cả nước, đến năm 2045 trở thành tỉnh phát triển của cả nước".

Cơ bản đồng ý định hướng phát triển theo báo cáo của tỉnh, ý kiến của các đại biểu, Thủ tướng nhấn mạnh một số quan điểm định hướng chỉ đạo điều hành.

Theo đó, trong bất cứ hoàn cảnh nào, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tỉnh Lào Cai phải phát huy truyền thống, năng lực, điều kiện sẵn có để tích cực, chủ động xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững, giữ vững quốc phòng, an ninh, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển, góp phần thúc đẩy, củng cố, tăng cường tình hữu nghị truyền thống giữa hai nước, hai dân tộc, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc về an ninh quốc phòng và phòng tuyến hợp tác và cạnh tranh về phát triển kinh tế.

Cần quán triệt, triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 11-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi phía bắc, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh; vận dụng, thực hiện đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Là một địa phương có điểm mạnh và vị trí lợi thế so sánh, Lào Cai cần phát huy mạnh mẽ những tiềm năng, thế mạnh, tinh thần tự lực, tự cường, vươn lên mạnh mẽ bằng sức mạnh nội sinh, không trông chờ, ỷ lại, góp phần xây dựng nền kinh tế đất nước độc lập, tự chủ.

Tăng cường phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực cán bộ thực thi, kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực.

Xây dựng hệ thống cơ quan hành chính đoàn kết, thống nhất cao, liêm chính, dân chủ, hành động, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, trong sạch, tận tụy, vì Nhân dân phục vụ. Đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Khai thác tối đa bản sắc Lào Cai, lấy sông Hồng làm trục dọc phát triển

Thủ tướng nêu rõ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, trọng tâm cần tập trung triển khai thời gian tới.

Trước hết, tiếp tục triển khai hiệu quả phòng, chống dịch COVID-19, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt tập trung thực hiện tiêm vaccine an toàn, khoa học, hiệu quả. Tiếp tục quan tâm y tế dự phòng, phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm trên tinh thần trong sáng, vì dân, vì nước, dứt khoát không để dịch bệnh bùng phát trở lại, không để thiếu thuốc, vật tư y tế như thời gian qua.

Với lợi thế có nhiều dược liệu quý, Thủ tướng đề nghị tỉnh đẩy mạnh phát triển vùng dược liệu, phát triển công nghiệp dược liệu. Nhân dịp này, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng một văn bản chỉ đạo phù hợp về phát triển công nghiệp dược liệu trên cả nước.

Rà soát lại, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư cho giáo dục và đào tạo theo đúng tinh thần "giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu", chuẩn bị thật tốt cho năm học mới. Thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho các ngành, lĩnh vực mũi nhọn, có thế mạnh của tỉnh.

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy nhanh công tác quy hoạch, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm; khẩn trương hoàn thành lập Quy hoạch tỉnh Lào Cai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, góp phần hoàn thiện hệ thống quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng. Quy hoạch phải khai thác tối đa bản sắc văn hóa, thương hiệu Sa Pa, lấy sông Hồng làm trục dọc phát triển của tỉnh Lào Cai và cả vùng, phát triển nhiều cây cầu qua sông Hồng một cách hợp lý, đầu tư các tuyến đường kết nối để tạo không gian, động lực phát triển mới.

Quy hoạch phải đi trước một bước với tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, sát thực tế, khả thi; cần khẩn trương xây dựng, hoàn thiện nhưng phải bảo đảm chất lượng, hiệu quả; chỉ ra và phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh; hóa giải, hạn chế tối đa các bất cập, điểm nghẽn, nút thắt, khó khăn, thách thức. Những vị trí tốt nhất phải dành cho sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người dân.

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế; nắm bắt và kịp thời kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết các khó khăn, vướng mắc, nhất là về thể chế, cơ chế, chính sách. Cơ cấu lại đầu tư công, hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, nền kinh tế bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải, chia cắt, manh mún.

Ưu tiên nguồn lực phát triển hạ tầng đồng bộ, trong đó lưu ý xây dựng sân bay Sa Pa theo hướng phát triển đô thị sân bay; tập trung phát triển đường sắt kết nối Lào Cai với các vùng khác trên cơ sở hoàn thiện quy hoạch đường sắt của cả nước; khai thác tiềm năng đường thủy...

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong tất cả các cấp, các ngành, xây dựng chính quyền số, xã hội số, công dân số, phát triển kinh tế số, thương mại điện tử. Chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng sạch, ứng phó biến đổi khí hậu. Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, an ninh biên giới. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính tính toán, bố trí nguồn lực đầu tư các công trình kè bảo vệ cột mốc, khu vực mốc và kè bảo vệ bờ sông, suối biên giới bảo đảm kịp thời, hiệu quả.

Thủ tướng đề nghị tỉnh phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng phía Trung Quốc để đẩy mạnh kết nối, hợp tác kinh tế biên giới; giải quyết, tháo gỡ các khó khăn để thúc đẩy giao thương, xuất nhập khẩu hàng hóa và góp phần xây dựng hệ sinh thái kinh tế cửa khẩu.

Thủ tướng yêu cầu tỉnh tập trung tăng thu, tiết kiệm chi, phấn đấu cân đối được ngân sách vào năm 2024; đẩy mạnh hợp tác công tư, lấy vốn Nhà nước để dẫn dắt, kích hoạt mọi nguồn lực xã hội.

Đẩy mạnh cải cách hành chính; tăng cường phân cấp, phân quyền; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; chú trọng cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, đẩy mạnh thực hiện thủ tục trực tuyến, giảm tiếp xúc trực tiếp. Đẩy mạnh phòng chống tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại qua biên giới.

Đối với các đề xuất, kiến nghị của Lào Cai, trên cơ sở các ý kiến của lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và khảo sát, nghiên cứu thực tế, Thủ tướng Chính phủ cơ bản nhất trí với nhiều nội dung, trên nguyên tắc tháo gỡ vướng mắc, khơi thông nguồn lực, tạo không gian mới cho Lào Cai phát triển, đồng thời đảm bảo đúng chủ trương, đường lối, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Các bộ, ngành, địa phương liên quan và tỉnh Lào Cai tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cách tiếp cận mới, tư duy mới để xử lý các vấn đề. Trong đó, những nội dung hiện đã có quy định và còn phù hợp với tình hình thực tế, Lào Cai tiếp tục thực hiện; đối với những cơ chế, chính sách không còn phù hợp, Lào Cai phối hợp với các bộ, ngành xử lý, những vấn đề vượt thẩm quyền thì trình Chính phủ và cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.