Khó khăn mở rộng BHXH tự nguyện

BHXH và BHYT là hai chính sách xã hội quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế. Trong đó, hệ thống BHXH giữ vai trò trụ cột, bền vững nhất.

Với nỗ lực của cả hệ thống chính trị, hiện chính sách BHYT cơ bản đã được “phủ sóng” ở các địa phương trên cả nước. Theo số liệu của BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 10/2022, số người tham gia BHYT cả nước đạt hơn 88,68 triệu người, tăng hơn 4,3 triệu người (2,18%) so với cùng kỳ năm 2021, đạt tỷ lệ bao phủ 89,6% dân số. Trong đó, ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỷ lệ bao phủ BHYT cao hơn mức bình quân chung cả nước nhờ có nguồn lực hỗ trợ của ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên, tỷ lệ tham gia BHXH, nhất là BHXH tự nguyện vẫn còn thấp. Tính đến hết tháng 10/2022, toàn quốc có trên 17,16 triệu người tham gia BHXH, đạt 89,5% so với kế hoạch của Ngành, tăng hơn 1,6 triệu người (10,38%) so với cùng kỳ năm 2021 và tăng 620.602 người (3,75%) so với hết năm 2021. Trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc đã tăng nhiều so với cùng kỳ và cuối năm 2021; nhưng số người tham gia BHXH tự nguyện có tăng so với cùng kỳ nhưng hiện vẫn giảm gần 90.000 người so với hết năm 2021.

Đặc biệt, ở địa bàn miền núi, việc mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện gặp rất nhiều trở ngại. Theo đánh giá của BHXH Việt Nam, ở địa bàn này, người dân chủ yếu làm nông, lâm nghiệp, thu nhập bấp bênh, nên việc tham gia BHXH tự nguyện là điều rất khó. Chưa kể từ đầu năm 2022, mức chuẩn hộ nghèo tăng gấp đôi, mức đóng BHXH tự nguyện theo đó cũng tăng cao, khiến người chưa tham gia thì do dự, người đã tham gia thì tạm dừng đóng.

Đơn cử như làng Ia Nueng, xã Biển Hồ (TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai), cả làng có 216 hộ, gần 100% là đồng bào DTTS; làng Ia Nueng niện có trên 80% người dân đã tham gia BHYT, nhưng về BHXH tự nguyện thì gần như không có. Tính chung cả xã Biển Hồ, cả xã có gần 92% người dân tham gia BHYT, còn BHXH tự nguyện thì rất ít người tham gia.

Trao nhân ái, lan tỏa yêu thương

Để “trao nhân ái, lan tỏa yêu thương”, trong khuôn khổ Chương trình “Tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn”, ngày 19/12/2022, BHXH Việt Nam đã tổ chức trao sổ BHXH và thẻ BHYT cho người dân làng Ia Nueng. Hoạt động không chỉ là sự chia sẻ về vật chất mà còn là động viên về tinh thần, giúp những người có hoàn cảnh khó khăn vơi bớt gánh nặng về chi phí khám-chữa bệnh, có cơ hội tham gia BHXH tự nguyện.

Chị H’Huyên, người làng Ia Nueng được nhận sổ BHXH tự nguyện từ tay Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Chu Mạnh Sinh không giấu được niềm phấn khởi. Chị chia sẻ: “Gia đình tôi có 7 người đều đã tham gia BHYT nhưng chưa có ai tham gia BHXH tự nguyện. Được tặng sổ BHXH lần này, tôi rất vui. Sau này, tôi sẽ tiếp tục tham gia với mức đóng phù hợp với thu nhập”.

Theo ông Nguyễn Quốc Vinh, Chủ tịch UBND xã Biển Hồ, Chương trình “Tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn” hết sức nhân văn, thiết thực. Từ chương trình này, sau khi được nhận sổ BHXH tự nguyện, xã sẽ đẩy mạnh tuyên truyền cho bà con tiếp tục tham gia BHXH để sau này đủ điều kiện được hưởng lương hưu, tham gia BHYT để được chăm sóc sức khỏe cho bản thân khi không may bị ốm đau, bệnh tật.

Số sổ BHXH và thẻ BHYT trao tặng người dân làng Ia Nueng của xã Biển Hồ năm trong tổng số hàng chục nghìn sổ và thẻ đã được BHXH Việt Nam huy động được từ Chương trình “Tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn” được triển khai từ những năm qua. Riêng trong năm 2022, ngày 23/11/2022, BHXH Việt Nam đã phát động “Chương trình tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn” trên phạm vi toàn quốc.

Hưởng ứng Chương trình, từ ngày 23/11/2022 đến nay, ngành BHXH Việt Nam đã huy động được khoảng 10.000 sổ BHXH và 120.000 thẻ BHYT trao tặng cho người có hoàn cảnh khó khăn trên cả nước. Số sổ BHXH, thẻ BHYT này được huy động từ nguồn kinh phí ủng hộ 01 ngày lương do công chức, viên chức và người lao động ngành BHXH Việt Nam đóng góp và do các doanh nghiệp, cá nhân trên toàn quốc tài trợ thông qua cơ quan BHXH các cấp.

Trong khuôn khổ Chương trình, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh trực tiếp trao tặng sổ BHXH, thẻ BHYT tại TP. Đà Nẵng, tỉnh Quảng Nam, Sơn La… Bên cạnh đó, từ ngày 14-20/12/2022, 07 Đoàn Công tác do Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Quản lý BHXH Nguyễn Văn Cường; các Phó Tổng Giám đốc, Phó Bí thư Đảng ủy cơ quan BHXH Việt Nam làm Trưởng đoàn cũng đã tới 20 tỉnh, thành phố (gồm: Quảng Nam, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Hà Giang, Tuyên Quang, Long An, Tây Ninh, Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Sơn La, Hòa Bình, Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Lào Cai, Đăk Lăk, Gia Lai, Yên Bái, Phú Thọ) để trực tiếp trao tặng đại diện của 2.895 sổ BHXH và 14.762 thẻ BHYT cho những người dân khó khăn tại các địa phương.

Theo Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh, người được tặng sổ BHXH, thẻ BHYT trong Chương trình, là đồng bào DTTS thuộc nhóm đối tượng không được ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ đóng BHYT; người chưa có thẻ BHYT thuộc diện mới thoát nghèo; người thuộc hộ cận nghèo, người có mức sống trung bình chưa tham gia BHXH, BHYT và người có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế khác…

 Đây không chỉ là sự chia sẻ về vật chất mà còn là sự động viên về tinh thần, giúp những người có hoàn cảnh khó khăn vơi bớt gánh nặng về chi phí khám, chữa bệnh nhờ có thẻ BHYT khi không may ốm đau; có cơ hội được tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu và chăm sóc sức khỏe khi tuổi già; qua đó góp phần lan tỏa, đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về an sinh xã hội ngày càng đi vào cuộc sống, nhất là ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.