Lễ hội đua thuyền đuôi én là đặc trưng cho truyền thống văn hóa, tín ngưỡng cầu mùa, cầu mưa của người Thái trong việc chinh phục, chế ngự những thác ghềnh, sóng dữ trên sông.

Theo đó, Lễ hội đua thuyền truyền thống huyện Phong Thổ, trên sông Nậm Na năm 2023 lần đầu tiên tổ chức trên quy mô cấp huyện, có 10 đội thi với 120 vận động viên từ các xã, thị trấn đã thu hút hàng vạn Nhân dân và du khách tham gia cổ vũ.

Trước giờ khai hội đua thuyền đuôi én trên sông Nậm Na, tại bến Pa So, thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ, đã diễn ra nghi Lễ cúng thần đất, thần nước, xin “ông xếp đất làm bản, bà xếp đá làm mường”, mong một năm mới mua thuận gió hòa, đất nước phát triển, toàn dân đời sống no đủ và hạnh phúc, tưởng nhớ công lao của các Anh hùng dân tộc đã có công trong sự nghiệp xây dựng bản mường giàu đẹp.

Người Thái ở Lai Châu cùng với lịch sử cư trú lâu đời có kho tàng văn hóa dân gian phong phú, độc đáo, với truyền thống là cư dân nông nghiệp, sống chủ yếu ở ven sông, ven suối. Họ có nhiều kinh nghiệm đắp phai, đào mương, dựng cọn, bắc máng lấy nước làm ruộng, nên trong dân gian thường có câu “Xá ăn theo lửa, Thái ăn theo nước”. Từ bao đời nay, bà con gắn bó với sông nước và chèo thuyền là công việc thường ngày, trở thành thói quen và nhu cầu không thể thiếu trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Từ cuộc sống mưu sinh, chế ngự sự khắc nghiệt của thiên nhiên đến nay đã trở thành một hoạt động thể thao, vui chơi tập thể.

Lễ hội đua thuyền của huyện Phong Thổ được phục dựng từ năm 2015 và tổ chức cho đồng bào dân tộc Thái tham gia, duy trì ở thị trấn Phong Thổ. Thực hiện Nghị quyết 04 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Lai Châu về phát huy và bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc và phát triển gắn với du lịch, đến nay Nhân dân các dân tộc huyện Phong Thổ mới có điều kiện được giao lưu trong Lễ hội đua thuyền truyền thống.

Bà Mai Thị Hồng Sim - Phó Chủ tịch huyện Phong Thổ (Lai Châu) chia sẻ: Hội đua thuyền giữa các bản làng đầu Xuân bắt nguồn từ tập quán sinh sống của đồng bào các dân tộc sống ven sông, ven suối trên địa bàn huyện Phong Thổ nói riêng cũng như trên địa bàn tỉnh Lai Châu nói chung. Đây là dịp để đồng bào các dân tộc huyện Phong Thổ có điệu kiện giao lưu gặp gỡ đầu Xuân, tạo nên khối Đại đoàn kết các dân tộc, xây dựng quê hương Phong Thổ ngày càng giàu đẹp.

Đây cũng là dịp giới thiệu quảng bá tôn vinh quê hương Phong Thổ tươi đẹp, thu hút du khách gần xa, nhằm phát triển du lịch huyện Phong Thổ trong thời gian tới. Tạo sân chơi cho bà con, nhằm duy trì và bảo tồn các nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc. Lễ hội này cũng là cơ hội để huyện lựa chọn đội chiến thắng sẽ thi đấu giải với quy mô lớn hơn; đồng thời đây cũng là sân chơi lý thú của đồng bào các dân tộc huyện Phong Thổ.

Trong không khí hân hoan chào đón xuân Quý Mão, đến với Lễ hội đua thuyền của huyện Phong Thổ, Nhân dân và du khách còn được tham gia hội thi các trò chơi dân gian cùng đồng bào các dân tộc Dao, Thái và Mông với các trò chơi như: Kéo co, ném còn, đẩy gậy, “tó má lẹ”, “én cáy”…