Đa dạng hình thức tuyên truyền 

Lựa chọn hình thức sân khấu hóa, lồng ghép nội dung tuyên truyền về giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống để tuyên truyền cho học sinh dễ hiểu, dễ tiếp thu là một cách làm hay và thiết thực tại nhiều trường học trên địa bàn ở vùng DTTS và miền núi.

Trung tuần tháng 10/2023, chúng tôi có mặt tại trường THCS Trung Sơn, huyện Quan Hoá, tỉnh Thanh Hóa để cùng 100 em học sinh các khối lớp 6, lớp 7, lớp 8 và lớp 9 của nhà trường tham gia hội thi "Rung chuông vàng" tuyên truyền đề án "Giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số". Thông qua hình thức hội thi ban tổ chức đã lần lượt đưa ra 30 câu hỏi chính thức, các em học sinh có 15 giây suy nghĩ và trả lời vào bảng. Nếu trả lời đúng thì được tiếp tục ngồi trên sàn thi đấu để trả lời câu tiếp theo, nếu sai sẽ bị loại và rời khỏi sàn thi đấu; các em học sinh còn lại cuối cùng sẽ là người chơi xuất sắc nhất và được rung chuông vàng.

Trong cuộc thi, các em học sinh sẽ được hưởng quyền "trợ giúp" từ các thầy, cô giáo và các bạn cổ động viên tham gia cứu trợ. Số học sinh được quay trở lại sàn thi đấu phụ thuộc vào kết quả của trò chơi do đội cứu trợ tham gia. Học sinh nào trả lời đúng cả 30 câu hỏi của ban tổ chức thì học sinh đó sẽ giành chiến thắng. Trong trường hợp số học sinh bị loại tất cả hoặc còn lại quá nhiều, ban tổ chức sẽ xử lý tình huống bằng cách sử dụng câu hỏi phụ.

Em Lò Hà Băng Băng, lớp 8A, trường THCS Trung Sơn đã xuất sắc vượt qua 99 bạn để giành chiến thắng ở câu hỏi phụ thứ nhất, được rung chuông vàng và nhận phần quà dành cho người chiến thắng. Em Băng cho biết: Thông qua hội thi giúp chúng em có sân chơi bổ ích, được tìm hiểu kiến thức về pháp luật liên quan đến luật hôn nhân và gia đình, đồng thời giúp chúng em hiểu rõ hơn về các hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, có kỹ năng tự bảo vệ mình trước vấn nạn này.

Trang bị kỹ năng sống cho học sinh

Cùng với công tác dạy và học, những năm qua, các cơ sở giáo dục trên địa bàn vùng DTTS và miền núi thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tạo không khí thi đua sôi nổi, tích cực học tập, rèn luyện, nâng cao kỹ năng sống. Các nhà trường quan tâm tới việc tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức cho học sinh về vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản; chính sách, pháp luật về hôn nhân, gia đình; hệ lụy của nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Các cơ sở giáo dục không ngừng đổi mới hình thức tuyên truyền với nhiều cách làm phong phú, sáng tạo như: sân khấu hóa, thi vẽ tranh, hình ảnh trực quan, sinh động, phát tờ rơi, thông qua mạng xã hội, tập huấn kỹ năng truyền thông về giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…

Một buổi sinh hoạt ngoại khóa của học sinh lớp 7A3, trường Phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà, Lào Cai, chủ đề tảo hôn được cô trò lựa chọn trong tiết học hôm nay. Vượt qua những e dè, ngại ngùng ban đầu, lớp học diễn ra hết sức sôi nổi và hào hứng, học sinh đều thể hiện những quan điểm về vấn đề này.

Cô giáo Vàng Thị Hồng Tuyến, giáo viên trường Phổ thông DTBT THCS Hoàng Thu Phố cho biết: Thông qua các tiết học ngoại khóa, cô đã lựa chọn chủ đề tảo hôn để tuyên truyền về những hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, những vấn đề giới tính, chăm sóc sức khỏe. Qua các tiết học này, học sinh đều nắm được và hứa sẽ trở thành những tuyên truyền viên về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đối với bạn bè, người thân và địa phương.

Em Chấu Thị Nha, học sinh lớp 7A3, trường Phổ thông DTBT THCS Hoàng Thu Phố chia sẻ: Buổi sinh hoạt ngoại khóa đã giúp em có thêm kiến thức về pháp luật về hôn nhân, gia đình; hiểu được tảo tôn và hôn nhân cận huyết thống là vi phạm pháp luật, gây ra hậu quả nặng nề về bản thân và gia đình.

Hầu hết học sinh vùng cao đều là con em đồng bào dân tộc thiểu số, nhận thức còn nhiều hạn chế. Bởi vậy, công tác tuyên truyền về phòng chống tảo hôn trong các trường học được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nội dung thể hiện phong phú, sinh động qua những câu chuyện tảo hôn có thật tại địa phương sẽ giúp các em nhận thức rõ hơn về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Ông Phạm Trung Thành, Hiệu trưởng trường Phổ thông DTBT THCS Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết: Nhà trường có đội tuyên truyền măng non, tuyên truyền qua phát thanh về phòng chống tảo hôn. Phát thanh thì học sinh nghe dần dần, “mưa dầm, thấm lâu” học sinh sẽ hiểu rõ hơn về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Cùng với đó, việc tạo môi trường để các em rèn luyện bản thân, phát triển kĩ năng và đào tạo nghề sẽ giúp các em suy nghĩ chín chắn hơn về vấn đề hôn nhân và công việc. Từ đó dần từ bỏ ý định tảo hôn.

Từ những kết quả đạt được thông qua các đợt tuyên truyền trong các trường học đã góp phần thực hiện mục tiêu của Tiểu dự án 2 về Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số thuộc Dự án 9 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021 đến 2025. Qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.