“Đầu voi đuôi chuột”

Đình đám nhất phải kể đến là Dự án xây dựng khu Tái định cư (TĐC) mẫu cho người dân vạn chài ở Khe Mừ, do Chi cục Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An) làm chủ đầu tư. Khởi công năm 2010, với tổng kinh phí thực hiện khoảng hơn 80 tỷ đồng, dự án nhằm phục vụ chỗ ở TĐC cho khoảng 41 hộ dân vạn chài sông Lam.

Ngày khởi công, người dân vạn chài vui mừng bao nhiêu, thì sau một thập kỷ trôi qua, họ lại thất vọng bấy nhiêu. Những hạng mục của dự án đã được đầu tư như hệ thống điện, nhà văn hóa, trường mầm non, đường nội bộ… đang xuống cấp theo thời gian; trở thành nơi chăn thả trâu bò. Trong khi đó, hàng chục hộ dân vạn chài trên sông Lam vẫn đang ngày ngày đối mặt với cuộc sống lênh đênh sông nước.

Dự án cũng rình rang không kém là, Tổ hợp sản xuất tinh dầu, dược liệu, thực phẩm chức năng công nghệ cao, với tổng mức đầu tư 217 tỷ đồng, công suất 250.000 tấn nguyên liệu lá (sả) mỗi năm. Dự án khởi công năm 2013 do công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An làm chủ đầu tư, "ngốn" 33ha đất tại xóm 7 và 8.

Cả ba dự án này bỏ hoang khá lâu không chỉ người dân mà chúng tôi cũng thất vọng.

Ông Hà Hồng Thái - Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy

Khi thực hiện dự án đã có nhiều hộ dân được “bứng” ra ở khu TĐC mới. Công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An cam kết khởi công xây dựng trong tháng 8 hoặc tháng 9/2014 và đi vào hoạt động trong quý I/2015 theo yêu cầu của UBND tỉnh. 

Sau một thời gian ngưng trệ, tháng 6/2015, công ty TNHH VN Nam Đàn Vạn An đã có văn bản gửi UBND tỉnh xin giãn tiến độ thực hiện dự án đến tháng 6/2017 và được chấp thuận. Nhưng, từ đó đến nay, trên khu đất ấy vẫn chỉ là nhà bảo vệ và một số hạng mục nhỏ được hàng rào tôn bao quanh kín mít. Còn khu đất hàng chục ha đã thu hồi từ đất sản xuất của người dân vẫn đang bỏ không.

Cùng chung số phận, Dự án xây dựng Chợ đầu mối và Khu kinh doanh tổng hợp tại thôn 3 vẫn còn “đắp chiếu”. Sau mấy năm triển khai, dự án mới chỉ xây dựng được vài dãy nhà cấp bốn, một cây xăng mới chỉ xây dựng phần thô, còn lại là bãi đất trống. Toàn bộ diện tích gần 12ha chủ yếu là đất công ích do UBND xã Thanh Thủy quản lý, ngoài ra còn có một phần diện tích của hàng chục hộ dân ở thôn 3 đã được bàn giao cho đơn vị thực hiện dự án.

Một người dân  xã Thanh Thủy lắc đầu: “Khi thu hồi đất, doanh nghiệp hứa rất chắc chắn, vẽ cho chúng tôi viễn cảnh rất đẹp. Nay dự án bỏ hoang hết năm này sang năm khác, dân kiến nghị nhiều lần, nếu không làm thì nên trả đất”.

Người dân thất vọng bao nhiêu, thì chính quyền xã cũng ngán ngẩm bấy nhiêu. Ông Hà Hồng Thái, Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy, huyện Thanh Chương cho hay: “Cả ba dự án này bỏ hoang khá lâu không chỉ người dân mà chúng tôi cũng thất vọng. Việc ba đại dự án không tiến hành là do nhà đầu tư thiếu vốn”. 

Theo lãnh đạo xã Thanh Thủy, khi các dự án được phê duyệt, chính quyền địa phương và người dân rất phấn khởi, tin rằng khi đi vào hoạt động, dự án sẽ đem lại nhiều lợi ích, không chỉ cho doanh nghiệp mà cả những người dân trong vùng. Không chỉ vậy, còn tạo ra bộ mặt mới cho xã biên giới. Nay các dự án thu hồi đất nhưng bỏ hoang đã làm sụt giảm niềm tin trong Nhân dân.

Tiếp tục… gia hạn, giãn tiến độ

Theo tìm hiểu của phóng viên, hơn 350ha đất thu hồi phục vụ ba đại dự án là đất nông, lâm nghiệp của hàng trăm hộ dân xã Thanh Thủy. Chừng ấy năm thu hồi, rồi bỏ hoang đã gây ra sự lãng phí rất lớn về hàng trăm ha đất. 

Không những vậy, hàng tỉ đồng đã bỏ ra để xây dựng các hạng mục ban đầu ở cả 3 dự án chưa được sử dụng. Qua quan sát của chúng tôi, những hạng mục đã được xây dựng tại dự án xây dựng khu Tái định cư (TĐC) mẫu cho người dân vạn chài ở Khe Mừ như nhà văn hóa, trường mầm non, đường nội bộ… đã bắt đầu xuống cấp.

Ông Nguyễn Hữu Hiền, Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương cho biết: Ngoài việc có ý kiến đề nghị các doanh nghiệp sớm triển khai dự án theo kế hoạch phê duyệt, UBND huyện cũng đã có đề nghị lên cấp trên về hướng giải quyết như thế nào.

Theo thông tin chúng tôi có được, hiện tại các Dự án Nhà máy sản xuất tinh dầu dược liệu, thực phẩm chức năng công nghệ cao và Dự án xây dựng chợ đầu mối khu vực biên giới và khu kinh doanh tổng hợp tại xã Thanh Thủy, huyện Thanh Chương đang trình UBND tỉnh gia hạn, giãn tiến độ thực hiện. 

Riêng dự án Nhà máy sản xuất tinh dầu dược liệu, thực phẩm chức năng công nghệ cao tiếp tục xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang hình thức khác. Trong khi đó, dự án xây dựng khu Tái định cư (TĐC) mẫu cho người dân vạn chài ở Khe Mừ vẫn đang được UBND huyện đề nghị chủ đầu tư là Chi cục phát triển nông thôn Nghệ An sớm bố trí vốn đẩy nhanh tiến độ.