Trong giai đoạn 2019-2024, huyện Đồng Hỷ đã phát huy hiệu quả các nguồn vốn từ Trung ương, tỉnh, huy động các nguồn lực của huyện... để tập trung đầu tư phát triển kinh tế - xã hội đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trong đó, đặc biệt phải kể đến việc thực hiện các chính sách dân tộc và Chương trình MTQG 1719 giai đoạn 2021 đến năm 2025. Đơn cử, từ năm 2019 đến 2020, với tổng nguồn vốn đầu tư là 23.278 triệu đồng từ Dự án II Chương trình 135 thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, huyện Đồng Hỷ đã đầu tư xây mới, sửa chữa hàng chục công trình cơ sở hạ tầng như (giao thông, trường học, nhà văn hóa, công trình thuỷ lợi ...), duy tu, bảo dưỡng công trình; hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hoá sinh kế; nhân rộng mô hình giảm nghèo; tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng và cán bộ cơ sở…

Tính từ năm 2019 đến nay tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản là 414,016 tỷ đồng (gồm các nguồn vốn chính sách và vốn chương trình MTQG 1719), huyện đã đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp 159,23km đường bê tông nông thôn; tiếp tục triển khai thi công các công trình dự án khu dân cư, khu đô thị; triển khai xây mới, cải tạo, nâng cấp các công trình giao thông trọng điểm... Kết quả đến nay 100% xóm, tổ dân phố có điện lưới quốc gia; 100% đường đến trung tâm các xã, thị trấn được cứng hóa; tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt trên 97%; 142/143 xóm có nhà văn hóa (trong đó 115/142 = 80,98% nhà văn hóa đạt chuẩn); 100% xã, thị trấn đạt chuẩn Quốc gia về y tế; 100% trường đạt chuẩn quốc gia,…

Đơn cử như tại xã Văn Lăng, kể từ khi tuyến đường giao thông từ xóm Khe Hai đến xóm Văn Khánh, với tổng chiều dài trên 6km, rộng 5m, mức đầu tư trên 14 tỷ đồng được quan tâm đầu tư xây dựng đã đem lại niềm vui lớn cho người dân địa phương. Anh Lý Văn Chàu, xóm Liên Phương, xã Văn Lăng, phấn khởi nói: Trước đây, con đường này đi lại rất khó khăn vất vả, bây giờ được Nhà nước đầu tư làm đường mới, bà con rất vui mừng, phấn khởi... việc đi lại thuận lợi hơn trước rất nhiều cũng đã mở ra cơ hội giao thương, sản xuất tốt hơn cho người dân trong xã.

Cùng với việc đầu tư hạ tầng, xác định công tác giảm nghèo bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số là một trong những nhiệm vụ quan trọng, trong những năm qua huyện Đồng Hỷ đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động thuyết phục để thay đổi tư duy, nhận thức, hành động của Nhân dân qua đó phát huy tinh thần tự lực, sử dụng hiệu quả chính sách và nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước... vươn lên thoát nghèo.

Theo đó, huyện Đồng Hỷ đặc biệt quan tâm triển khai chính sách hỗ trợ tín dụng phát triển sản xuất đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ DTTS nhằm tạo nguồn lực để người dân vươn lên. Giai đoạn 2019-2024, Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đã hỗ trợ hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo được vay vốn tín dụng ưu đãi. Hầu hết các hộ đều sử dụng vốn đúng mục đích, đạt hiệu quả. Riêng trong năm 2023, Phòng Giao dịch Ngân hàng chính sách xã hội huyện Đồng Hỷ đã giải ngân cho hộ nghèo vay trên 23 tỷ đồng với gần 380 khách hàng, nâng tổng dư nợ lên trên 96 tỷ đồng; cho hộ cận nghèo vay gần 17 tỷ đồng với trên 230 khách hàng, nâng tổng dư nợ lũy kế đạt gần 90 tỷ đồng; cho hộ thoát nghèo vay là gần 17 tỷ đồng với 233 khách hàng.

Bà Trần Thị Hải, xóm Khe Mo 2, xã Khe Mo là hộ nghèo lâu năm tại địa phương. Bà Hải cho biết, bản thân bà là người khuyết tật vận động. Năm 2021, từ nguồn vốn vay 80 triệu đồng của Ngân hàng CSXH huyện Đồng Hỷ, bà đã đầu tư phát triển chăn nuôi kinh tế hộ gia đình. Hiện nay, mỗi năm sau khi trừ chi phí, gia đình bà thu về được trên 30 triệu đồng, cuộc sống nhờ vậy cũng ổn định hơn rất nhiều…

Nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo cũng đã được thụ hưởng các chính sách giảm nghèo; các vấn đề cơ bản nhất đối với hộ nghèo như: công tác đào tạo nghề, giới thiệu thiệu việc làm, hỗ trợ làm nhà ở, cấp thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí học tập... đã được giải quyết kịp thời, đúng quy định. Đơn cử, hàng năm huyện đã triển khai thực hiện rà soát, cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT), tổ chức khám chữa bệnh kịp thời đối với đồng bào DTTS nghèo, DTTS ở vùng khó khăn. Kết quả: Từ năm 2020 đến nay số người được cấp thẻ BHYT: 55.010 người với kinh phí Nhà nước hỗ trợ 35.348.410.800 đồng; số tiền ngân sách Nhà nước hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng người DTTS theo Nghị định 75/2023/NĐ-CP ngày 19/10/2023 của Chính Phủ là 1.433.506.600 đồng, số người được hưởng: 7.996 người…

Nhờ việc triển khai quyết liệt, hiệu quả các chính sách dân tộc, bộ mặt nông thôn miền núi cũng như đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện Đồng Hỷ đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đến nay, toàn huyện có 11/12 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 04 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (Văn Hán, Nam Hòa, Minh Lập, Hóa Trung), 02 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (Minh Lập, Hóa Trung), xã Văn Lăng đạt 17/19 tiêu chí xã nông thôn mới. Thực hiện huy động các nguồn lực xây dựng nông thôn mới với số kinh phí trên 668,577 tỷ đồng. Nhân dân tham gia hiến trên 22ha đất các loại để xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị, nông thôn. Đời sống tinh thần, vật chất của nhân dân được cải thiện, văn hóa xã hội có nhiều tiến bộ, chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội, quốc phòng, an ninh được củng cố và giữ vững…

Bên cạnh đó, đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào cũng được quan tâm, bảo tồn, phát huy hiệu quả. Trên địa bàn huyện có nhiều các di sản văn hoá phi vật thể như: Nghi lễ cấp sắc của người Nùng, hát Soọng cô của dân tộc Sán Dìu, nghi lễ Hét khoăn của người Nùng, nghệ thuật khèn của người Mông, Hát si, hát lượn của dân tộc Tày, múa tắc xình dân tộc Sán Chay… được quan tâm bảo vệ giữ gìn và phát huy. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai sâu rộng, đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Tỷ lệ hộ gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hoá bình quân hàng năm đạt 91,5%, tỷ lệ xóm, tổ dân phố đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa bình quân hàng năm đạt trên 95,1%; tỷ lệ cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa bình quân hàng năm đạt trên 93,4%… các khu dân cư thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới việc tang, tổ chức lễ hội; các gia đình trong các thôn xóm đoàn kết chia sẻ giúp đỡ nhau trong cuộc sống sinh hoạt và phát triển kinh tế…

Ông Vũ Quang Dũng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Đồng Hỷ khẳng định, nhờ việc thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc, tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện đã có nhiều chuyển biến tích cực. Theo chuẩn nghèo đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2022 - 2025, trên địa bàn huyện có 2.814 hộ nghèo người DTTS/12.644 hộ chiếm tỉ lệ 22,24%; Đến nay trên địa bàn huyện hộ nghèo đa chiều là người DTTS còn 1.816 hộ/11.560 chiếm tỉ lệ 15,71%. Trong 2 năm trên địa bàn huyện Đồng Hỷ giảm 998 hộ nghèo đa chiều là người DTTS tương ứng với 8,38% vượt kế hoạch đề ra (3%/năm). Năm 2022 giảm 365 hộ nghèo đa chiều người DTTS tương ứng 2,89%; Năm 2023 giảm 634 hộ nghèo đa chiều người DTTS tương ứng 5,49%...

“Hiện tại, cơ sở hạ tầng của huyện từng bước được xây dựng theo hướng đồng bộ; đời sống của đồng bào các dân tộc ngày càng được cải thiện, nâng cao; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục được tăng cường; việc thực hành dân chủ, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân được đẩy mạnh; công tác quản lý, điều hành của chính quyền các cấp cũng ngày càng cụ thể, gần dân, sát dân và nêu cao tinh thần vì Nhân dân phục vụ…” - Ông Dũng cho biết thêm.