Công ty bất nhất

1.362 hộ dân ở huyện Quế Phong (Nghệ An) đã vui vẻ di dời đến nơi ở mới, để nhường đất xây dựng Thủy điện Hủa Na vào năm 2012. Tính đến nay, đã 10 năm, nhưng bà con vẫn chưa được bồi thường, dù trước khi thi công nhà máy thủy điện, chủ đầu tư đã hứa hẹn rất… “ngon ngọt”.

Theo văn bản thỏa thuận giữa UBND huyện Quế Phong và Công ty Thủy điện Hủa Na, thì bà con sẽ được đền bù giá trị chênh lệch đất nơi đi và nơi đến theo giá trị từng loại đất, như: Đất ở, đất vườn, đất nông, lâm nghiệp... UBND huyện Quế Phong, trên cơ sở thỏa thuận này đã phê duyệt đất ở, đất vườn của 807 hộ tái định cư (TĐC) tại 13 điểm và đã chi trả cho 58 hộ có diện tích đất lúa bị thu hồi tại nơi đi lớn hơn nơi đến, với số tiền hơn 4,5 tỷ đồng. 

Tiếp đó, UBND huyện cũng đã phê duyệt giá bồi thường diện tích đất sản xuất nông nghiệp của 261 hộ tại 5/13 điểm TĐC, sau khi tính toán đối trừ giữa diện tích đất sản xuất nông nghiệp thu hồi tại nơi đi và đất giao tại nơi đến, để chi trả tiền cho dân.

Bà con đang háo hức chờ tiền đền bù, thì ngày 29/5/2019, Công ty Thủy điện Hủa Na có văn bản đề nghị, thay đổi phương án đền bù. Theo đó, phương án đền bù mới sẽ là, đối trừ tổng giá trị các loại đất nơi đi và nơi đến, nói theo cách của bà con là họ muốn gộp tất các các loại đất lại.

Và, theo phương án này, thì số tiền bồi thường cho dân sẽ từ 57,7 tỷ đồng giảm xuống 44,6 tỷ đồng. Một số người dân tỏ ra rất bức xúc với cách tính này của Công ty Thủy điện Hủa Na, vì có người mất đến 100 triệu đồng so với phương án đã được các bên cam kết.

Về phía UBND huyện Quế Phong vẫn kiên quyết giữ quan điểm: Phải bồ thường cho dân theo Luật Đất đai năm 2013. Cụ thể Điều 74, khoản 2 quy định: “Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất”.

Trước vấn đề trên, UBND tỉnh Nghệ An đã phải “thỉnh thị” các bộ ngành liên quan. Mặc dù, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có văn bản hướng dẫn, đề nghị căn cứ Luật Đất đai năm 2013, nhưng cho đến nay, bà con vẫn chưa được bồi thường đất. Lý do là tỉnh giao cho Sở TN&MT và UBND huyện Quế Phong thực hiện, tuy nhiên phía Công ty Thủy điện Hủa Na vẫn giữ nguyên quan điểm cũ. Thế là bà con lại phải… chờ.

Người dân thiệt thòi

Hầu hết bà con ở bản Huồi Muồng, thuộc xã Tiền Phong (Quế Phong), một trong những khu TĐC nói trên, đều rất khó khăn. Ruộng được chia thì ở xa nhà những 7 - 8 km. Đã 10 năm rồi, đất ruộng lúa nơi ở cũ vẫn chưa được bồi thường, nên không có tiền để đầu tư vào sản xuất, tạo dựng cuộc sống…

Ông Lê Văn Thứ, Bí thư Chi bộ Huồi Muồng cho biết: “Nơi ở cũ, nhiều hộ dân có rất nhiều ruộng nước 2 vụ lúa nên cuộc sống dư giả. Đến khu TĐC, ruộng không có, nên người dân phải đi làm thuê khắp nơi để kiếm sống. Nếu bồi thường như phương án mà Công ty Thủy điện Hủa Na đưa ra, người dân sẽ rất thiệt thòi, vì giá trị của đất sản xuất lúa cao hơn đất lâm nghiệp”.

Trong lúc đó, Giám đốc Sở TN&MT Nghệ An - ông Hoàng Quốc Việt, cho biết: Năm 2020, UBND tỉnh Nghệ An đã báo cáo và Chính phủ đã giao cho Bộ TN&MT và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu, hướng dẫn cho tỉnh. Tuy nhiên, do luật quy định rất chung chung, nên các văn bản hướng dẫn cũng không rõ, do đó chưa xử lý được.

Theo phương án của Công ty Thủy điện Hủa Na, thì số tiền bồi thường cho bà con ít hơn phương án của UBND huyện Quế Phong tạm tính khoảng 15 - 17 tỷ đồng. Hiện Sở đã tham mưu 2 phương án trình UBND tỉnh: Một là học tập, tham vấn kinh nghiệm, cách thức giải quyết của các tỉnh có nhà máy thủy điện; hai là tiếp tục có văn bản đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan hướng dẫn rõ hơn nội dung này.

Còn ông Dương Hoàng Vũ - Chủ tịch UBND huyện Quế Phong thì kiên quyết: Quyền lợi của người dân phải được bảo đảm, do vậy quan điểm của huyện là căn cứ theo quy định của pháp luật về đất đai để bồi thường cho bà con bị mất đất. “Chúng tôi rất nóng ruột vì bà con đã phải chờ đợi quá lâu rồi, chúng tôi sẽ hết sức cố gắng để bà con sớm được đền bù thỏa đáng”, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong nói.