Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Chương trình MTQG phát triển Kinh tế - Xã hội
vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
giai đoạn 2021-2030

Dân tộc- Tôn giáo

Chùa Tiêu Dao - Nơi kết tinh của tâm linh và tinh hoa làng gốm

Đào Quỳnh Anh - 19:21, 27/02/2022

Làng gốm Bát Tràng nằm ven Sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm ngoại thành Hà Nội. Không chỉ là một làng nghề truyền thống nổi tiếng, nơi đây còn có một ngôi chùa gốm sứ nổi tiếng. Sự kết hợp giữa gốm sứ của văn hóa làng nghề và kiến trúc tâm linh ở chùa Tiêu Dao đã mang lại vẻ đẹp độc đáo và lưu giữ hồn cốt làng nghề truyền thống.

Nhờ sự kết hợp độc đáo với gốm sứ, Chùa Tiêu Dao đã trở thành một công trình mang đậm bản sắc làng nghề truyền thống Bát Tràng
Nhờ sự kết hợp độc đáo với gốm sứ, Chùa Tiêu Dao đã trở thành một công trình mang đậm bản sắc làng nghề truyền thống Bát Tràng

Làng gốm Bát Tràng có hai thôn, là Giang Cao và Bát Tràng. Đây là một làng nghề gốm lâu đời và lừng danh nhất Việt Nam. Ngôi chùa gốm sứ - Chùa Tiêu Dao, được xây dựng trên phần đất của thôn Giang Cao. Chùa đã có từ rất lâu đời. Trước năm 1945, Chùa Tiêu Dao là nơi cất giấu tài liệu, sách báo của Đảng, là nơi đi lại của nhiều cán bộ hoạt động cách mạng. Chính nơi đây, cố nhạc sĩ Văn Cao đã từng đi lại hoạt động cách mạng và bài hát “Tiến Quân Ca” của ông đã được cất giấu và phát tán từ đây.

Một góc khuôn viên Chùa Tiêu Dao
Một góc khuôn viên Chùa Tiêu Dao

Trải qua nhiều thăng trầm và biến cố, nhiều kiến trúc của chùa đã không còn nguyên vẹn. Vào năm 2011, khi sư thầy Thích Bảo Đức về trụ trì chùa, Thầy đã cùng các Phật tử trong làng tiến hành trùng tu ngôi chùa với ý tưởng là đưa những tinh hoa của làng gốm vào kiến trúc tâm linh, tạo nên một bản sắc văn hóa riêng của ngôi chùa.

Những nghệ nhân làng gốm Bát Tràng đã dồn hết tâm sức và tài nghệ của họ để tạo ra những sản phẩm đặc sắc, như chiếc lư hương được làm theo kiểu phục cổ thời Nguyễn, những bức tượng thờ trong chùa... Từ đầu đao mái chùa, hoành phi câu đối, ban thờ cho tới các cột trang trí bên ngoài đều được làm bằng gốm sứ.

Và một điều đặc biệt, là hầu như tất cả các pho tượng bên trong nhà thờ Tổ, nhà thờ Mẫu, nhà thờ Thập Bát La Hán và Động Sơn Trang tại ngôi chùa này cũng được gốm sứ hóa bằng chính đôi bàn tay của những nghệ nhân nổi tiếng trong làng. Tính đến nay, chùa Tiêu Dao đã ghi nhận 78 pho tượng được “gốm sứ hóa” từ bàn tay của những nghệ nhân nổi tiếng trong làng.

Bức tượng Hộ pháp bằng gốm sứ, cao 2,5m được đặt trang trọng tại ban Tam Bảo
Bức tượng Hộ pháp bằng gốm sứ, cao 2,5m được đặt trang trọng tại ban Tam Bảo

Tại gian chính diện của tòa Tam Bảo, hai pho tượng Hộ pháp được chính tay nghệ nhân trong làng đúc liền khối bằng gốm sứ với các đường nét rất tinh xảo. Mỗi bức tượng cao 2,5m và mất hơn 1 năm để hoàn thiện. Đây đều là những sản phẩm "độc nhất vô nhị" và được người dân trong làng vô cùng tâm đắc. Không những thế, tại hai gian thờ Thập Bát La Hán có 18 bức tượng được đặt trang trọng trên nền bức tranh cảnh mây núi với diện tích lớn.

Gian thờ Thập bát La hán được đặt trên bức tranh cảnh mây núi
Gian thờ Thập bát La hán được đặt trên bức tranh cảnh mây núi

Không gian tiểu cảnh bên ngoài sân chùa cũng được Thầy Thích Bảo Đức cùng các Phật tử trong làng chăm chút tỷ mẩn. Từng tiểu cảnh được thiết kế ra sao, trình bày như nào đều được dân làng họp lên ý tưởng và cùng nhau hoàn thiện.

Các bức tượng bằng gốm được dựng lại tái hiện cuộc sống đời của các vị cao nhân đắc đạo
Các bức tượng bằng gốm được dựng lại tái hiện cuộc sống đời của các vị cao nhân đắc đạo

Ông Nguyễn Văn Ký - Phó Ban Xây dựng chùa là một trong những người dành nhiều tâm huyết trong quá trình trùng tu chùa chia sẻ: “Để có những nét riêng cho ngôi chùa, chúng tôi đã cùng nhân dân đóng góp trí tuệ và công sức cố gắng đưa hồn của gốm hòa chung vào tâm linh. Nó chính là tâm huyết của bao người, là niềm tự hào riêng của thôn Giang Cao và tự hào chung của làng gốm Bát Tràng”.

Xung quanh chùa còn có nhiều bức tượng, tiểu cảnh... được làm bằng gốm sứ mang lại không gian thanh tịnh
Xung quanh chùa còn có nhiều bức tượng, tiểu cảnh... được làm bằng gốm sứ mang lại không gian thanh tịnh

Sự kết hợp giữa gốm sứ của văn hóa làng nghề và kiến trúc tâm linh ở chùa Tiêu Dao là một thành công, mang lại vẻ đẹp độc đáo và hồn cốt làng nghề truyền thống, nơi đây đã và đang là một điểm đến của rất nhiều du khách thập phương đến bái Phật và vãn cảnh chùa.