Dự án đón đầu…

Cửa khẩu Thanh Thủy được kỳ vọng mở ra hoạt động giao thương lớn với nước bạn Lào, trong đó khu vực phi thuế quan, trao đổi hàng hóa hai bên sẽ rất phát triển. Năm 2012, UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt chi tiết Dự án chợ đầu mối khu vực biên giới và khu kinh doanh tổng hợp tại xã Thanh Thủy. Theo đó, chợ có tổng diện tích quy hoạch gần 14 ha bám Đường Hồ Chí Minh, nằm cách Cửa khẩu Thanh Thủy 25 km, với tổng kinh phí đầu tư dự kiến trên 860 tỷ đồng. Chủ đầu tư dự án là Công ty CP Tân Long, có trụ sở tại tỉnh Nghệ An.

Sau khi hoàn thành các thủ tục đền bù, chủ đầu tư được giao đất để san lấp mặt bằng, tiến hành xây dựng các hạng mục bến xe, cửa hàng xăng dầu, khu giới thiệu trưng bày hàng hóa…

Ai cũng mong sớm được chứng kiến cảnh tấp nập bán mua của người dân hai bên biên giới. Hàng hóa ùn ùn chạy về Tp. Vinh hoặc theo Đường Hồ Chí Minh đi đến muôn ngả…Thế nhưng, tất cả các công trình nói trên đang xây dở dang thì đồng loạt dừng lại. Cả khu vực rộng lớn của Dự án từ nhiều năm nay cỏ mọc um tùm. Nhiều khu vực trở thành nơi tập kết phế liệu, rác thải. Ngay như khu giới thiệu hàng hóa, sản phẩm, bên trong thành chỗ cất gỗ, phía ngoài là bãi chăn thả trâu bò, cứ như chốn vô thừa nhận vậy.

Chúng tôi được ông Hà Hồng Thái - Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy trao đổi về Dự án bằng thái độ rất không hài lòng với chủ đầu tư: “Dự án chậm tiến độ khiến người dân bức xúc vì diện tích đất thu hồi rất lớn rồi bỏ hoang, gây lãng phí. Chúng tôi đã nhiều lần có ý kiến đôn đốc chủ đầu tư sớm thực hiện dự án theo quy định, nhưng Dự án vẫn bất động”.

Trong khi đó, đại diện Công ty Cp Tân Long, cho biết, đã đầu tư hơn 50 tỷ đồng để bồi thường giải phóng mặt bằng và xây dựng các hạng mục nói trên. Tuy nhiên, đến nay họ không dám đầu tư tiếp vì hoạt động giao thương ở cửa khẩu này vẫn rất hạn chế.

Chưa biết đến bao giờ

Theo tìm hiểu của chúng tôi, cuối năm 2011, Công ty CP Tân Long đã khảo sát lựa chọn địa điểm và lập quy hoạch xây dựng Dự án với tên gọi ban đầu là “Chợ đầu mối khu vực biên giới và kinh doanh tổng hợp”. Ngày 11/12/2015, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng và đổi tên dự án thành “Chợ đầu mối khu vực biên giới và khu sinh thái Cửa khẩu Thanh Thủy”.

Tham mưu cho UBND tỉnh, ngày 13/8/2012, Sở Công Thương Nghệ An rất đồng tình với chợ đầu mối này. “Việc Công ty CP Tân Long xin đầu tư xây dựng chợ đầu mối tại khu vực này theo chúng tôi là phù hợp, nhằm thu mua tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa nông lâm sản của khu vực biên giới, kể cả nước bạn Lào. Vì vậy, đề nghị UBND tỉnh điều chỉnh trong quy hoạch chợ biên giới thành chợ đầu mối khu vực biên giới”, văn bản của Sở Công Thương Nghệ An nêu.

Thế nhưng, ngày 13/8/2020, cũng chính Sở Công thương Nghệ An, qua báo cáo của Phòng Quản lý thương mại, thì không có quy hoạch xây dựng mới chợ đầu mối tại xã Thanh Thủy, huyện Thanh Chương. Bởi theo Quyết định số 12, ngày 26/12/2007 của Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển mạng lưới chợ trên phạm vi toàn quốc đến năm 2010 và định hướng đến 2020, tỉnh Nghệ An chỉ có 3 chợ đầu mối ở các huyện Nghi Lộc, Diễn Châu và thị xã Cửa Lò.

Do “vướng” quy hoạch nên năm 2022, Phòng Quản lý thương mại kiến nghị đổi tên thành “Chợ cửa khẩu Thanh Thủy”, để phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới chợ biên giới Việt Nam - Lào đến năm 2020 được phê duyệt tại Quyết định số 6076 ngày 15/10/2012 của Bộ Công Thương. Còn trong trường hợp vẫn giữ nguyên tên cũ, thì phải đề xuất Bộ Công Thương bổ sung quy hoạch.

Đại diện Công ty CP Tân Long cho hay, doanh nghiệp đang trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Nếu rút dự án thì công ty thiệt hại rất lớn, nhưng đầu tư tiếp thì lại không hiệu quả, vì nhu cầu buôn bán ở khu vực Cửa khẩu Thanh Thủy chưa có. Do đó, doanh nghiệp này vẫn phải cầm cự để chờ đợi.

Trong lúc đó, ông Cao Minh Tú - Phó Giám đốc Sở Công Thương Nghệ An, cho biết do Cửa khẩu Thanh Thủy đang “tắc”, nên khu chợ này nếu hoàn thành cũng khó có thể hoạt động hiệu quả. Hiện ự án này chỉ hy vọng vào một ngày cửa khẩu thông thương nhộn nhịp. Mà muốn thế, thì phải chờ đường giao thông phía bạn Lào được xây dựng và kết nối với cửa khẩu, hoặc chờ đường cao tốc nối từ thủ đô Vientian đi Hà Nội, chạy qua Cửa Khẩu Thanh Thủy được thực hiện.

“Nhưng mà, các dự án xây dựng đường này đến bao giờ mới thực hiện được thì chưa thể biết”, ông Tú cũng chỉ cho biết như thế.