Mặc cả tiền đền bù
Theo tìm hiểu của phóng viên, để triển khai BTHTTĐC cho các hộ dân, thời điểm năm 2018, UBND huyện Quế Phong và Công ty CP
Thủy điện Hủa Na (chủ đầu tư) đã thống nhất phương án tính toán cân đối chênh lệch (gọi tắt là đối trừ) các loại đất tại nơi di dời và nơi đến cho các hộ dân thuộc diện di dời.
Về cơ bản, phương án đối trừ này (theo đề xuất của UBND huyện Quế Phong), chủ đầu tư sẽ giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi. Nếu không có đất để bồi thường, thì người dân được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của từng loại đất thu hồi, do UBND tỉnh quyết định tại thời điểm thu hồi đất. Theo tính toán, thực hiện phương án này, chủ đầu tư sẽ phải chi hơn 57,7 tỷ đồng.
Mặc dù đã thống nhất phương án này, nhưng bất ngờ, ngày 29/5/2019, chủ đầu tư lại có văn bản gửi UBND tỉnh Nghệ An đề nghị được đối trừ theo tổng giá trị các loại đất (bao gồm: Đất trồng lúa nước, đất trồng cây hằng năm khác, đất trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp). Với phương án đối trừ “gộp một cục” này, chi phí chủ đầu tư bỏ ra chỉ hết gần 44,6 tỷ đồng.
Trên cơ sở lấy ý kiến của Tổng cục Quản lý đất đai và các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan, ngày 11/9/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh đã báo cáo UBND tỉnh Nghệ An về nội dung hướng dẫn cách tính đối trừ giá trị quyền sử dụng đất của Dự án Thủy điện Hủa Na. Sở này đưa ra 3 phương án, nhưng trong đó lại “nghiêng” về phương án cho phép chủ đầu tư thực hiện đối trừ “gộp một cục” các loại đất lại với nhau, có lợi cho chủ đầu tư.
Người dân vẫn chờ dài cổ
Ông Lê Văn Giáp, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong cho biết, theo quy định loại đất nào thì đối trừ bằng loại đất đó. Quy định này hoàn toàn đúng pháp luật và bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người dân.
Được biết, UBND huyện Quế Phong đã có nhiều văn bản kiến nghị và trực tiếp làm việc với cấp trên theo quan điểm bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân theo đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, cho đến nay phương án BTHTTĐC vẫn chưa có sự thống nhất. Vì vậy, hàng trăm hộ dân di dời, TĐC Thủy điện Hủa Na vẫn mỏi mòn chờ đợi, trong khi cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn.
Như ở bản Huồi Muồng, xã Tiền Phong (huyện Quế Phong) là 1/13 điểm TĐC của dự án Thủy điện Hủa Na. Từ năm 2012, 114 hộ dân đã chuyển về đây TĐC, nhưng tới năm 2018 mới được cấp đất trồng lúa nước, song chỉ có 8 hộ nhận vì ruộng ở quá xa.
Ông Lô Văn Thứ, Bí thư Chi bộ bản Huồi Muồng cho biết, nơi ở cũ, nhiều hộ có ruộng nước hai vụ lúa nên lương thực đầy đủ. Đến khu TĐC, sau 4 năm hết gạo được hỗ trợ, ruộng không có nên người dân phải phiêu bạt làm thuê. Ông Thứ cho rằng, nếu bồi thường như phương án mà Công ty Hủa Na đưa ra, người dân sẽ rất thiệt thòi vì giá trị của đất sản xuất lúa cao hơn các loại đất lâm nghiệp.
Do quá bức xúc vì cuộc sống khó khăn, việc bồi thường đất bị mặc cả nên người dân trong bản đã nhiều lần lên huyện yêu cầu chi trả tiền bồi thường như đã cam kết. Được biết, mới đây, Mặt trận Tổ quốc tỉnh Nghệ An đã đưa việc BTHTTĐC dự án Thủy điện Hủa Na vào chương trình giám sát vì đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, kéo dài liên quan đến quyền lợi của hàng trăm hộ dân.