Tham dự buổi lễ có: Ông Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế; bà Trịnh Thu Thủy - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; ông Matt Jackson - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam; đại diện bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, các thành viên Ban Chỉ đạo Quốc gia Dân số và Phát triển…

Với chủ đề “Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc” nhằm nâng cao trách nhiệm, nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền; các đoàn thể, tổ chức xã hội, Nhân dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác dân số đối với sức khỏe, hạnh phúc của mỗi người, mỗi gia đình, sự phát triển bền vững của đất nước. Đó cũng là nhiệm vụ trọng tâm của công tác dân số trong giai đoạn hiện nay đặt ra cho ngành Y tế và chính quyền các địa phương cùng chung tay thực hiện.

Phát biểu tại Lễ phát động, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết: “Năm 2024 là năm thứ 5 thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, công tác dân số hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề dân số thực tiễn phát sinh đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai: Việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững; xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp (năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo).

Tốc độ gia tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm (năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái). Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cần phải được cải thiện nhiều hơn... Trong khi đó, tổ chức bộ máy làm công tác dân số chưa ổn định, thiếu thống nhất giữa các tỉnh, thành phố, nguồn lực đầu tư cho công tác dân số chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ được giao…

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, những người làm công tác dân số trên cả nước vẫn kiên trì, không chùn bước trước thử thách, luôn đoàn kết, đồng cam cộng khổ và tận tâm vì cộng đồng, vì sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. 

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương; sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả giữa các ban, ngành, đoàn thể; sự hưởng ứng tích cực từ mọi tầng lớp Nhân dân; cùng sự quyết tâm, nỗ lực không ngừng của đội ngũ làm công tác dân số ở các cấp, nhiều bộ, ngành, địa phương đã chủ động, tích cực triển khai các hoạt động phù hợp với tình hình thực tế. Nhờ đó, công tác dân số năm 2024 đã được thực hiện quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở với nhiều giải pháp hiệu quả.

Phát biểu tại Lễ phát động, ông Matt Jackson - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, chúc mừng và chia sẻ với Chính phủ Việt Nam vì những nỗ lực không ngừng trong việc giải quyết bất bình đẳng và giảm bớt chênh lệch về tình trạng kinh tế - xã hội giữa các vùng miền và các nhóm dân cư. 

Theo ông Matt Jackson, người dân Việt Nam hiện nay sống thọ hơn, đó là dấu hiệu đáng mừng của sự phát triển. Trong lĩnh vực y tế, Việt Nam đã vượt chỉ tiêu về giảm tỷ lệ tử vong mẹ, đạt mức giảm 46 phần nghìn trong 20 năm qua, cao hơn nhiều so với mục tiêu toàn cầu là 34 phần nghìn. Tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại của phụ nữ trong độ tuổi 15 - 49 đã tăng lên, đạt hơn 60%, góp phần nâng cao sức khỏe sinh sản cho mọi người.

Tuy vậy, bất bình đẳng vẫn đang còn là thách thức ở Việt Nam. Tỷ lệ tử vong mẹ ở các vùng đồng bào DTTS, vùng sâu, vùng xa cao gấp 3 - 4 lần so với mức trung bình cả nước. Nhu cầu chưa được đáp ứng về biện pháp tránh thai hiện đại ở thanh niên chưa kết hôn chiếm 40%, gấp 4 lần so với các cặp vợ chồng đã kết hôn. Bên cạnh đó, bạo lực giới vẫn còn phổ biến, với gần 2/3 (62,9%) phụ nữ đã từng trải qua ít nhất một hình thức bạo lực bởi chồng/bạn tình trong suốt cuộc đời của mình. Việt Nam cũng đang đối mặt với vấn đề lựa chọn giới tính thai nhi, điều này đã được xác định là nguyên nhân chính dẫn đến sự mất cân bằng giới tính khi sinh…

Để thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch được giao, Bộ Y tế kêu gọi toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân số tiếp tục đoàn kết, tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc tham mưu với các cấp uỷ đảng, chính quyền; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể và động viên mọi tầng lớp Nhân dân thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách về công tác dân số.

Cũng trong chương trình đoàn diễu hành, mít tinh Tháng hành động Quốc gia về Dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12 đã căng khẩu hiệu diễu hành, mít tinh khắp các con phố, ngõ xóm tại huyện Đông Anh (Hà Nội) nhằm kêu gọi, khích lệ người dân quan tâm, chăm lo, nâng cao nhận thức về công tác dân số trong tình hình mới.