Trong lịch sử chống thực dân Pháp xâm lược của dân tộc ta trước khi có Đảng, khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913) được đánh giá là cuộc khởi nghĩa có vũ trang của nông dân có quy mô lớn nhất, trên bình diện rộng nhất, kéo dài nhất, oanh liệt nhất. Khởi nghĩa Yên Thế đã trở thành biểu tượng rực rỡ của lòng yêu nước, ý chí quật cường chống giặc ngoại xâm của Nhân dân ta, đóng góp nhiều kinh nghiệm vào kho tàng lịch sử quân sự Việt Nam, đặc biệt là nghệ thuật về chiến tranh du kích, xây dựng lực lượng, căn cứ làng xã chiến đấu liên hoàn trên một địa bàn rộng khắp.

Với những giá trị hết sức tiêu biểu, trường tồn, ngày 10/5/2012 Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định xếp hạng những địa điểm khởi nghĩa Yên Thế là Di tích quốc gia đặc biệt. Ngày 27/12/2012, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký Quyết định xếp hạng Lễ hội Yên Thế là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội năm nay được huyện tổ chức trong 3 ngày (từ 15 - 17/3). Chương trình phần hội có nhiều hoạt động thể thao, thi đấu hấp dẫn như: Giải Vô địch võ thuật tỉnh Bắc Giang và các giải do UBND huyện tổ chức: Đẩy gậy, bóng đá nam, bóng đá nữ, bóng chuyền hơi, kéo co, bắn nỏ, cầu lông, Tenis, cờ tướng, chọi dê. Trong khuôn khổ của Lễ hội còn có biểu diễn nghệ thuật rối nước, hát quan họ trên thuyền, hát chèo, hội diễn văn nghệ quần chúng, giới thiệu ẩm thực và trưng bày các sản phẩm…

Lễ hội nhằm phát huy truyền thống đoàn kết, tinh thần yêu nước, độc lập tự cường; khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tinh thần thượng võ của Nhân dân ta. Đây còn là dịp để huyện Yên Thế tuyên truyền, quảng bá các giá trị di sản văn hoá đặc sắc, tiềm năng du lịch, các sản vật đặc trưng, góp phần thúc đẩy KT-XH của huyện ngày một phát triển.