Trồng cây dược liệu bài bản theo đề án

Bước vào thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Yên Hợp xác định những nội dung liên quan đến tạo sinh kế, nâng cao đời sống Nhân dân được ưu tiên làm trước. Qua nghiên cứu các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Yên Hợp nhận thấy, có Tiểu dự án 2 ở Dự án 3 có mục đầu tư cho phát triển mô hình cây dược liệu để tạo sinh kế cho đồng bào. Nhận thấy địa phương có tiềm năng lợi thế về cây dược liệu, hơn nữa người Thái ở Yên Hợp, lâu nay cũng có truyền thống trong khai thác và sơ chế nhiều loại dược liệu tự nhiên. Theo đó, một đề án phát triển theo chuỗi giá trị về cây dược liệu được xây dựng và triển khai ngay sau đó.

Tháng 8 năm 2022, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc cùng với sự giúp sức của nhiều phòng ban chuyên môn cấp huyện, Đề án phát triển cây dược liệu theo chuỗi giá trị được xây dựng ở xã miền núi Yên Hợp. Nguồn vốn từ Chương trình, với tổng kinh phí hỗ trợ trồng cây dược liệu theo quy trình là 300 triệu đồng. Trong đó, phân chia tỷ lệ % hỗ trợ các bước trong quy trình rõ ràng như hỗ trợ phân bón 80%; hỗ trợ thuê người hướng dẫn kỹ thuật cho đồng bào trồng dược liệu 10%.... Hơn 5ha cây dược liệu bao gồm các loại: Cà gai leo; cây lá khôi tím, cây xạ đen, cây bách bộ và cả rau má được người Thái ở Yên Hợp trồng theo quy mô kế hoạch của Đề án.

Nhờ phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nên cây dược liệu phát triển rất tốt. Sau 8 tháng trồng và chăm sóc theo quy trình chuẩn hữu cơ, nhiều hộ gia đình người Thái ở Yên Hợp đã có thu nhập khá từ vườn của gia đình. 

Bà Lá Thị Lan ở xóm Hợp Thành, xã Yên Hợp (Quỳ Hợp) là một điển hình. Gia đình bà Lan bắt đầu đưa các loại dược liệu quý ở rừng về trồng trong vườn nhà như: cà gai leo, xạ đen, dây thìa canh, bách bộ, trinh nữ hoàng cung, rau má…theo đề án phát triển cây dược liệu của xã. Trên diện tích đất vườn gần 1.000 m2 bà Lan chia ra thành nhiều khoảnh khác nhau, chỗ vườn thoáng mát thì trồng rau má, cây dây thìa canh; dưới tán cây ăn quả bà trồng cây bách bộ, cây trinh nữ hoàng cung, dọc bờ ao, ven theo bờ rào bà trồng cây cà gai leo...

Chia sẻ với phóng viên báo Dân tộc và Phát triển, bà Lan cho biết: “Trồng dược liệu theo đề án không sử dụng phân bón, thuốc hóa học. Chỉ sử dụng phân chuồng, khai thác thủ công theo hướng dẫn của cán bộ xã và đơn vị bao tiêu sản phẩm. Hiện nay, gia đình đã cắt bán được 2 lứa rau má, mỗi lứa 2 tạ. Với giá bán 15.000 đồng/kg, gia đình tôi thu về 3 triệu đồng. Ngoài ra, dây thìa canh, cà gai leo cũng bắt đầu cho thu hoạch”.

Cũng như bà Lan, hộ ông Đinh Trọng Sơn ở xóm Cầu Đá, xã Yên Hợp cũng là một trong những hộ gia đình được chọn để triển khai dự án trồng thảo dược theo chuỗi giá trị ở xã. Ông bắt tay cải tạo lại vườn tạp, trồng 2 sào cà gai leo. Đến nay, đã cho thu hoạch 3 lứa, tổng cộng được 1,8 tấn dược liệu. Toàn bộ số cà gai leo nói trên của gia đình ông Sơn được Hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng Đường đóng trên địa bàn thu mua tại vườn với giá 10.000 đồng/kg.

Từ thành công của những hộ gia đình người Thái trồng dược liệu theo đề án, đến nay phong trào trồng dược liệu đã lan ra nhiều xóm trong toàn xã. Theo ước tính sơ bộ, hiện nay xã Yên Hợp đã có hơn 30 hộ người Thái tham gia trồng cây dược liệu theo chuỗi giá trị. Từ đề án phát triển cây dược liệu theo chuỗi giá trị, mô hình sinh kế mới đã và đang phát huy hiệu quả trên địa bàn xã miền núi Yên Hợp.

 Sản xuất theo chuỗi giá trị để nâng cao hiệu quả

Cũng là người Thái, ông Lã Văn Dụng hiểu được giá trị sản phẩm sản xuất theo chuỗi. Hơn nữa bản thân ông cũng mong muốn, đưa nguyên vẹn dược tính của nhiều cây quý đến với người tiêu dùng. Chính vì vậy, ông cùng các thành viên trong gia đình đứng ra thành lập Hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng Đường, bao tiêu sản phẩm cây trồng dược liệu cho đồng bào ở địa phương mình. 

Ngoài đứng ra bao tiêu sản phẩm cho người trồng cây dược liệu ở Yên Hợp, Hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng Đường cũng xây dựng mô hình trồng cây dược liệu với diện tích 10ha. Điều này góp phần tạo công ăn việc làm cho đồng bào người Thái trên mảnh đất quê hương. Hơn nữa, đây cũng là mô hình trực quan sinh động để đồng bào thực hiện thành công đề án Phát triển cây dược liệu theo chuỗi giá trị mà địa phương Yên Hợp đang xây dựng.

Với sự giúp đỡ của các cấp chính quyền, nỗ lực của Ban giám đốc Hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng Đường đã xây dựng hoàn chỉnh nhà máy, dây chuyền chế biến các loại thảo dược. Hợp tác xã đã đủ năng lực bao tiêu đầu ra sản phẩm trồng cây dược liệu cho bà con ở Yên Hợp. Hiện Hợp tác xã đã có nhiều sản phẩm đạt OCOP như Trà lọc xạ đen, Mật ong Tính Sáng Đường…..cung cấp ra thị trường trong cả nước.

Hợp tác xã được đầu tư bài bản từ khâu chọn nguyên liệu đến phòng phơi sấy vô trùng. Những máy móc rang xay, nghiền bột….đều được đầu tư hiện đại. Điều đặc biệt, gần như toàn bộ cán bộ, công nhân đang làm việc tại Hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng đường đều là người dân địa phương và đều là người Thái.

Chị Hoàng thị Vân Người Thái ở Yên Hợp, công nhân trong hợp tác xã Nông dược Tĩnh Sáng Đường chia sẻ: “Từ ngày có Tĩnh Sáng Đường đầu tư và đi vào sản xuất, chúng tôi có thêm việc làm có thu nhập ổn định. Không chỉ có gia đình tôi mà nhiều hộ gia đình người Thái ở Yên Hợp cũng đang thay đổi từng ngày nhờ có việc làm và thu nhập ổn định ngay tại quê hương”.

Ông Quáng Vi Giang, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Quỳ Hợp cho biết: “Trong Chương trình mục tiêu quốc gia, mục tiêu tạo sinh kế luôn được chúng tôi quan tâm thực hiện. Mô hình phát triển cây dược liệu theo chuỗi giá trị tuy mới được triển khai ở Yên Hợp, nhưng đã cho thấy hướng đi đúng và rất hiệu quả. Từ mô hình này, chúng tôi sẽ nghiên cứu, rút kinh nghiệm để mở rộng quy mô trên diện rộng.

Tuy nhiên, theo ông Giang, để mô hình phát triển mang tính bền vững vẫn cần hoàn thiện hơn nữa về quy hoạch đến diện tích của từng loại cây. Bên cạnh đó, cần phải có những hoạt động quảng bá thương hiệu để tăng đầu ra cho các sản phẩm...như vậy, đời sống của đồng bào chắc chắn sẽ được cải thiện hơn và hiệu quả của Tiểu dự án 2, Dự án 3 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi mới thực sự có ý nghĩa./.