Ở các tỉnh Tây Nguyên hiện nay có tới hàng ngàn ha bơ các loại, tập trung chủ yếu ở Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng và Gia Lai. Trong đó, tỉnh Đăk Lăk được đánh giá là “thủ phủ” của cây bơ với trên 2.100ha bơ quy chuẩn, sản lượng ước đạt trên gần 20 ngàn tấn. Diện tích bơ tập trung nhiều nhất ở các huyện Cư M’gar, Krông Búk, Krông Năng, Cư Kuin, Ea H’Leo,

Bơ booth ở Tây Nguyên giá chỉ còn từ 25-30 ngàn đồng/kg.

Những năm trước, cây bơ hầu hết được trồng xen canh trong các vườn cà phê, hồ tiêu và mang lại thu nhập đáng kể cho người nông dân. Tuy nhiên, theo phản ánh của người nông dân, năm nay sản lượng bơ booth giảm mạnh từ 35-40% so với năm trước. Nguyên nhân là do cây bơ booth thường phụ thuộc vào thời tiết. Do đó, vào thời điểm cây bơ booth ra hoa xuất hiện nhiều cơn mưa trái mùa đã làm giảm khả năng thụ phấn do vậy đã ảnh hưởng mạnh đến sản lượng chất lượng quả.

Là người trồng bơ booth lâu năm, bà Đào Thị Hòa tại khối 6, phường Tân Hòa, TP. Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk) cho biết: “Năm nay bơ booth nở đúng vào dịp trời mưa làm cho hạt phấn của cây bơ bị ẩm, trương phình và không tung vào không khí được. Do vậy, tỷ lệ đậu quả của bơ booth ra hoa rất thấp dẫn đến hiện tượng mất mùa… Nếu như năm trước, trung bình mỗi cây bơ booth năm tuổi cho thu hoạch 1,5 tạ/cây thì năm nay năng suất chỉ đạt 20kg/cây, thậm chí có cây chỉ được vài kg thôi”.

Không chỉ mất mùa, mà năm nay loại quả này lại rơi vào tình cảnh mất giá nhất trong vòng 5 đến 6 năm trở lại đây. Nếu như các năm trước giá bơ booth tại vườn giao động từ 40-50 ngàn đồng/kg thì năm này chỉ đạt 25 -30 ngàn đồng/kg.

Là thương lái thu mua bơ booth, chị Lan ở xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin (Đăk Lăk) cho biết: Cách đây 2 đến 3 năm loại bơ booth luôn có giá cao ngất ngưởng, có thời điểm lên tới trên 70 ngàn đồng/kg. Riêng năm nay giá tuy rất rẻ, nhưng lượng người mua ít hơn.

Một nguyên nhân khác được các nhà vườn đưa ra đó là, tình trạng mở rộng diện tích trồng bơ booth một cách tự phát, thiếu tính bền vững. Đặc biệt là người nông dân thiếu kiến thức về kỹ thuật canh tác, thiếu thông tin thị trường tiêu thụ...

Theo đánh giá của ngành Nông nghiệp Tây Nguyên, cây bơ booth hiện nay chủ yếu tiêu thụ nội địa, nhưng trong tương lai có nhiều tiềm năng xuất khẩu khi cây bơ với diện tích đủ tạo thành quy mô hàng hóa, do vậy rất cần phát triển thêm các công nghệ chế biến, bảo quản tốt nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân.

BÁ THĂNG