Thủ lĩnh ở xã Cốc San

"Từ bao đời nay, tư tưởng phụ nữ phải lo việc nhà, chăm chồng con, dựa dẫm vào người đàn ông ăn sâu trong tiềm thức của rất nhiều người dân địa phương. Đặc biệt là có nhiều chị em ngại giao tiếp, ít khi đi ra khỏi cộng đồng, từ đó dẫn đến hạn chế tiếp cận các dịch vụ xã hội, tiếp cận cái mới.  Trong cộng đồng dân tộc Giáy, có rất nhiều chị em cũng rơi vào tình cảnh như vậy", bà Nông Thị Minh, Người có uy tín ở xã Cốc San, thành phố Lào Cai  mở đầu cuộc trò chuyện.

Theo lời bà Minh, để từng bước giúp chị em thoát khỏi suy nghĩ định kiến đó, đặc biệt chị em phải mạnh dạn để tham gia các hoạt động xã hội; chủ động tham gia phát triển kinh tế để tự tin, làm chủ được gia đình, theo đó từ những năm 2000-2006, với vai trò là Chủ tịch Hội Phụ nữ xã, bà Minh đã đến từng nhà vận động chị em tham gia Hội, sát cánh cùng chị em trong mọi hoạt động. 

Điển hình như vào những năm 2000, bà Minh đi khắp bản làng, ruộng nương vận động chị em trồng giống lúa mới ngắn ngày, năng suất cao. Nơi nào thiếu nước làm ruộng, bà vận động bà con chuyển sang trồng màu, trồng hoa, làm thêm vụ. Ở những chân ruộng chiêm trũng, năng suất lúa không cao, bà vận động chuyển đổi sang đào ao nuôi cá. Hộ nào thiếu vốn, bà vận động chị em gây quỹ Hội hỗ trợ nhau và vay vốn ngân hàng để phát triển kinh tế.

“Ban đầu, chị em còn do dự lắm vì chưa nhìn thấy hiệu quả. Tôi mạnh dạn tham mưu với cấp ủy, chính quyền xã bố trí cho một số chị em đi tham quan các mô hình sản xuất, kinh doanh giỏi trong tỉnh. Nhờ đó, nhiều chị em đã mạnh dạn vay vốn phát triển kinh tế. Như hộ chị Hoàng Thị Chắp, đã đầu tư chăn nuôi cá, chỉ sau hai vụ thu hoạch thì hiệu quả đã cao gấp 6-7 lần so với trồng lúa. Bây giờ thì chị Chắp đã trở thành tỷ phú trong xã nhờ nuôi và bán cá giống, cá thịt, được nhiều người ngưỡng mộ”, bà Minh nhớ lại.

Hiện nay, 100% chị em phụ nữ trên địa bàn xã Cốc San đã tham gia vào Hội Phụ nữ; các phong trào của địa phương đều được chị em hăng hái tham gia. Điển hình như phong trào xây dựng Nông thôn mới, với sự tích cực tuyên truyền vận động của bà Minh, nhiều chị em đã vận động cùng với gia đình, hiến hơn 2 nghìn mét vuông đất làm đường giao thông nông thôn…

Năm 2019, dù nghỉ hưu, bà Minh vẫn nhiệt tình tham gia công tác Mặt trận. Bà tiếp tục là người đi đầu trong tổ chức sản xuất, phục vụ khách du lịch thành công bằng những sản vật của địa phương. Mô hình tắm lá thuốc người Dao của gia đình bà đã và đang thu hút đông đảo khách tới tham quan, sử dụng sản phẩm.

Nữ tỷ phú dân tộc rất ít người

Nói đến phát triển kinh tế vườn đồi mang lại hiệu quả kinh tế ở mảnh đất vùng cao Mường Khương, nhiều người biết tới gương gia đình chị Lò Dìn Phủng, dân tộc Bố Y ở thôn Lao Chải, thị trấn Mường Khương. Trước đây, cũng như bao gia đình ở vùng cao dù đất đai nhiều, nhưng quanh năm cũng chỉ trồng cây ngô, cây lúa; dù vất vả nhưng thu nhập chẳng là bao.

“Trước đây, nhiều người quan niệm, phụ nữ chỉ là những người đảm đương công việc nội trợ, không được bàn việc làm ăn, việc lớn trong gia đình, hoặc chỉ làm việc theo sự sắp xếp của đàn ông”, chị Phủng chia sẻ.

Vượt qua “rào cản” định kiến, năm 2006 chị Phủng mạnh dạn bàn với chồng chuyển diện tích trồng ngô của gia đình sang trồng quýt. Được sự đồng thuận của chồng chị mạnh dạn vay vốn Ngân hàng chính sách mua 50 triệu đồng tiền quýt giống để khởi nghiệp. Chị Phủng nhớ lại: Khi đó, rất ít người trồng quýt nên cũng chẳng biết hỏi ai về kỹ thuật trồng và chăm sóc; vừa làm vừa tích lũy kinh nghiệm, ngay vụ thu hoạch đầu tiên hiệu quả từ cây quýt mang lại đã cao gấp hàng chục lần so với trồng ngô, lúa. Từ thắng lợi của vụ thu hoạch đầu tiên, chị Phủng đã mở rộng diện tích trồng thêm 2 nghìn gốc.

“Bây giờ gia đình đã có khoảng hơn 10 nghìn gốc quýt và hồng không hạt giống Nhật Bản. Trong đó, có khoảng trên 6 nghìn cây đang cho thu hoạch quả. Mỗi năm gia đình thu hoạch khoảng 60-70 tấn quýt và hồng, trừ chi phí cũng còn thu về khoảng 500 triệu đồng”, chị Phủng cho biết.

Từ hiệu quả mô hình trồng cây ăn quả của gia đình chị Phủng, nhiều chị em phụ nữ trong thôn, trong xã cũng đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cây quýt trên đất canh tác của gia đình. Trong quá trình làm, ai thiếu kĩ thuật chị Phủng sẵn sàng hỗ trợ; cùng với đó, chị luôn vận động bà con phải giữ lấy chất lượng sản phẩm để có thương hiệu. Không vì lợi ích trước mắt mà dùng các chất kích thích để bón cho cây…

“Nhờ đó mà quýt của bà con trong thôn mình, nhà nào cũng bán được giá, thu nhập ổn định. Nhờ vậy, các gia đình có điều kiện chăm lo cho con cái cũng như mua sắm các vật dụng sinh hoạt. Đặc biệt là, chị em phụ nữ Bố Y bây giờ đã mạnh dạn hơn, sẵn sàng chia sẻ, gánh vác công việc gia đình cùng với chồng con”, chị Phủng khoe.

Bà Minh, chị Phủng mỗi người ở một lứa tuổi, hoàn cảnh, dân tộc, địa bàn sinh sống nhưng ở họ đều có chung sự năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám vượt qua định kiến để tham gia các hoạt động xã hội, phát triển kinh tế. Những tấm gương ấy đã và đang là động lực để phụ nữ vùng cao vươn lên để tự khẳng định mình.