“Nữ hoàng lục bình”
Xuất thân trong một gia đình không mấy khá giả ở ấp An Hòa, xã Gia Hòa 2, huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng), từ khi còn đi học trường làng, chị Huỳnh Ngọc Bích luôn ao ước lớn lên có một công việc, vừa có thể ổn định trang trải cuộc sống gia đình, lại có thể giúp đỡ, hỗ trợ người nghèo ở quê hương.
Dám nghĩ dám làm, năm 1993, dù đang là cán bộ ngân hàng, nhưng bà Bích xin nghỉ về quê mở tiệm tạp hóa nhỏ ở xóm dù cuộc sống không mấy khá giả nhưng bà có đủ thời gian để suy nghĩ, tìm hiểu về cuộc sống, các mô hình phát triển kinh tế. Theo đó, năm 1995, với 600 ngàn đồng (bằng 1,5 lượng vàng) từ lương hưu của người cha giao lại, bà Bích đã vận động được 300 lao động là người dân địa phương thành lập Tổ hợp đan giỏ nhựa gia công.
Năm 2000, bà Bích được bà Nguyễn Thị Thu Cúc, Chủ nhiệm HTX Ba Nhất (TP Hồ Chí Minh) nhận đào tạo nghề thủ công mỹ nghệ từ cây lục bình và bao tiêu sản phẩm để xuất khẩu. Từ sự tin tưởng, giúp đỡ của bà Cúc, sau 2 năm Tổ hợp tác của bà Bích thành HTX Ngọc Bích và tạo việc làm cho hơn 8.000 lao động địa phương. Doanh thu xuất khẩu từ sản phẩm thủ công của HTX đã tăng từng năm, thời điểm bà bị oan sai (năm 2009) đã đạt tới 30 tỷ đồng/năm.
Đặc biệt, năm 2009-2010, HTX Mây che lá Ba Nhất giới thiệu khách hàng người Nhật Bản xuống HTX Ngọc Bích đặt hàng làm đồ mỹ nghệ, với nguyên liệu làm bằng dây chuối và cỏ năng tượng. Theo đó HTX đã ký hợp đồng với Công ty Ba Nhất với tổng số tiền hơn 70 tỷ đồng. Bà Bích nhớ lại, lúc đó là thời vàng son nhất của HTX, bản thân mình cũng thấy tự hào khi mọi người kêu mình là “Nữ hoàng lục bình”.
Rồi biến cố bất ngờ xảy ra ngày 26/5/2010, bà Bích bị khởi tố về tội “Tham ô tài sản” xảy ra tại Trung tâm Khuyến công Sóc Trăng (gọi tắt là Trung tâm). Đến ngày 28/5/2010, Viện KSND tỉnh Sóc Trăng phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, với số tiền “tham ô tài sản” hơn 17,6 triệu đồng từ việc nhận đào tạo nghề. Ngày 31/5/2010 bà Bích tiếp tục nhận được lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú. Trong khi đó, HTX đã thực hiện được gần một phần hai giá trị hợp đồng (còn khoảng 39 tỷ đồng). Bà Bích đã làm đơn xin ngành chức năng xem xét để có thời gian đi kiểm tra hàng hóa, nhưng không được chấp nhận.
Khi nhận được tin Chủ nhiệm HTX Ngọc Bích bị khởi tố, những người làm cho HTX cũng bắt đầu nghỉ việc.
Năm 2012, bà Huỳnh Ngọc Bích bị TAND tỉnh Sóc Trăng tuyên phạt 6 tháng tù vì tội Tham ô tài sản, được hưởng án treo. Các bị cáo còn lại mỗi người lĩnh 2-4 năm tù.
Trải qua hơn 20 phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, cùng với những bằng chứng, chứng cứ mà các luật sư thu thập được, cùng với hàng trăm nhân chứng được triệu tập đến phiên tòa, Hội đồng xét xử đã nhiều lần trả hồ sơ để Cơ quan cảnh sát điều tra “điều tra bổ sung”. Với 6 bản kết luận điều tra, điều tra bổ sung và 6 bản cáo trạng có nội dung cáo buộc phạm tội…; nước mắt không còn để khóc, để kêu oan trước tòa; HTX Ngọc Bích tan rã, hàng trăm lao động bị mất việc làm.
Phải đến ngày 03/7/2018, bà Bích mới tìm lại được chân lý khi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Sóc Trăng đã ban hành Quyết định số 01/QĐ-CSĐT với nội dung “đình chỉ điều tra bị can” đối với bà Huỳnh Ngọc Bích. Tiếp đó, ngày 16/5/2019, Viện KSND tỉnh Sóc Trăng tổ chức xin lỗi bà Huỳnh Ngọc Bích (Chủ nhiệm HTX Tiểu thủ công nghiệp Ngọc Bích, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng).
Tiếp tục hoàn thành ước mơ
Và, hơn 10 tháng sau, ngày 16/5/2019 Viện KSND tỉnh Sóc Trăng mới ban hành Thông báo số 132/TB-VKS-P7 “V/v Tổ chức phục hồi danh dự cho bà Huỳnh Ngọc Bích, Chủ nhiệm HTX Ngọc Bích”. Đồng thời, Viện KSND tỉnh Sóc Trăng tổ chức xin lỗi bà Huỳnh Ngọc Bích (Chủ nhiệm HTX Tiểu thủ công nghiệp Ngọc Bích, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng).
“Ngần ấy thời gian sống trong lo âu, thất vọng và hy vọng, cảm giác khi nghe tòa công nhận mình vô tội thật đặc biệt. Đến giờ tôi vẫn chưa hết cảm giác lâng lâng khó tả. Suốt những năm qua, tôi có niềm tin mãnh liệt vào ngày này, nhưng khi nó đến tôi vẫn chưa dám tin là thật”, chị Bích chia sẻ trong nghẹn ngào.
Trao đổi về sai sót trong quá trình các cơ quan tố tụng làm nhiệm vụ, ông Nguyễn Hồng Phuông, Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh Sóc Trăng cũng bày tỏ chân thành: “Việc xin lỗi, cải chính công khai hoặc bồi thường thiệt hại trong thời gian tới cũng không thể bù đắp được những thiệt hại của bà Bích trong thời gian qua”.
Chia sẻ suy nghĩ và dự định của mình sau khi trút bỏ được nỗi oan sai bao năm qua, bà Bích bộc bạch: chuyện gì qua cứ để nó qua đi, giờ đây tôi chỉ mong muốn bà con cố gắng cùng gây dựng lại HTX, có như vậy nhiều người lại có cơ hội có việc làm, có thêm thu nhập...
HẠNH NGUYÊN