Phát biểu ý kiến khai mạc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, từ khi ban hành Quyết định 884/QĐ-TTg ngày 23/7/2022 thành lập Ban Chỉ đạo đến nay, Ban Chỉ đạo đã họp được 10 phiên, là một cách làm mới, thể hiện sự chỉ đạo quyết liệt, bám sát thực tế điều hành phù hợp nhằm mục tiêu thúc đẩy tiến độ các dự án, bảo đảm chất lượng, kỹ mỹ thuật, an toàn lao động, vệ sinh môi trường; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập; rà soát lại các cơ chế, chính sách để điều chỉnh phù hợp, quá trình làm vừa phải tổng kết, đánh giá để loại bỏ các cơ chế, chính sách rườm rà, gây cản trở, ách tắc; tạo môi trường đầu tư thông thoáng để tạo thuận lợi cho cả các dự án lớn khác. Hiện nay, quy mô nền kinh tế đang lớn hơn, cho nên các dự án trọng điểm cũng ngày càng có quy mô lớn hơn.

Cho nên, chúng ta phải rút kinh nghiệm qua từng thời kỳ, dự án để có tư duy, phương pháp luận mới, cách tiếp cận để giải quyết tốc độ nhanh hơn, quy mô lớn hơn, chất lượng cao hơn; an toàn lao động, môi trường được bảo đảm tốt hơn, người dân nhường đất cho dự án, di dời đến nơi ở mới phải có cuộc sống tốt hơn.

Thủ tướng khẳng định, trách nhiệm các thành viên Ban Chỉ đạo ngày càng lớn hơn với 34 dự án và 86 dự án thành phần; trong đó, có 5 dự án đường sắt, 2 dự án cảng hàng không, còn lại chủ yếu là dự án đường cao tốc. Việc thực hiện dự án trải dài qua nhiều tỉnh, thành phố, đòi hỏi phải có chỉ đạo xuyên suốt. Thủ tướng nêu rõ, sau 9 phiên họp, chúng ta có thêm kinh nghiệm, sự chuẩn bị tốt hơn, mỗi lần lại phấn khởi hơn vì có công trình, dự án triển khai tốt hơn.

Thủ tướng biểu dương các thành viên Ban Chỉ đạo vì có được kết quả này; đánh giá đây là sự nỗ lực rất lớn, đặc biệt là Bộ Giao thông vận tải đã tích cực đôn đốc, chỉ đạo; biểu dương các địa phương có dự án đi qua, được giao làm chủ đầu tư đã nỗ lực lớn, hoạt động quyết liệt, cố gắng lớn hoàn thành nhiệm vụ được giao cả về làm các thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng, tổ chức đấu thầu, chọn nhà thầu, vấn đề quản trị các dự án, lo toan cuộc sống cho người dân.

Thủ tướng nêu rõ, tại phiên họp lần thứ 9 Ban Chỉ đạo, chúng ta đã giao 40 nhiệm vụ, 16 nhiệm vụ có thời hạn; trên thực tế, đã kiểm điểm và thấy những vấn đề, nhiệm vụ đề ra dễ đánh giá, kiểm tra, nhận xét, dễ phân loại. Thủ tướng đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo các nhiệm vụ, vướng mắc, tồn tại, khó khăn, các biện pháp; các địa phương báo cáo về các vướng mắc như thủ tục về mỏ nguyên vật liệu, đây là mỏ vật liệu xây dựng thông thường, các cơ chế, chính sách đã được điều chỉnh, vấn đề là tổ chức thực hiện, hết sức tránh tiêu cực, tham nhũng.

Nhà nước giao các công cụ pháp lý để làm nhưng chúng ta cũng thẳng thắn nhìn nhận thủ tục còn rườm rà; có lúc xem lại thì thấy không tổ chức nào được giao mà giao hết cho cá nhân. Vấn đề tới đây phải phân cấp bảo đảm thông thoáng, suôn sẻ, ít thủ tục rườm rà, phân cấp, phân quyền, nâng cao năng lực thực thi, nhưng tăng cường giám sát, kiểm tra, can thiệp được; nếu làm không hiệu quả thì phải xử lý; ai làm tốt, hiệu quả thì phải khen thưởng, sát thực tế, kịp thời.

Thủ tướng yêu cầu phải đánh giá lại tiến độ bàn giao mặt bằng, di dời các công trình kỹ thuật, Theo Thủ tướng, về điểm này thì các địa phương làm tốt. Cả hệ thống chính trị địa phương phải vào cuộc để làm tốt công tác giải phóng mặt bằng, bảo đảm với tinh thần vận động để dân hiểu, dân biết, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng; có sự hỗ trợ của địa phương đối với những hộ có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế.

Các cấp chính quyền phải vào cuộc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn với tinh thần công khai, minh bạch; có điểm vận dụng chính sách chung, có điểm thì phải vận dụng chính sách đặc thù. Qua quá trình làm, các địa phương ngày càng có kinh nghiệm, cách làm hay, sáng tạo trong giải phóng mặt bằng, di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật.

Theo Thủ tướng, cần tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các tư vấn giám sát, tư vấn kỹ thuật; phải khắc phục các bất cập như cao tốc hiện chỉ có 2 làn xe. Theo Thủ tướng, nếu các tuyến cao tốc bố trí các nút giao hợp lý, linh hoạt theo thực tiễn thì sẽ tăng cường khai thác hiệu quả hơn để địa phương có cao tốc đi qua thực sự hưởng lợi, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác giao thông, giảm chi phí logistics, nâng cao đời sống nhân dân. Thủ tướng yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo báo cáo thêm về chuyển mục đích sử dụng rừng, giải quyết dứt điểm, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền; phải báo cáo các địa phương nào gây ách tắc về thủ tục đối với các công trình trọng điểm quốc gia vì có lượng vốn lớn trong bối cảnh chúng ta đang ưu tiên cho tăng trưởng.

Thủ tướng yêu cầu những công trình nào được nhân dân ủng hộ thì phải triển khai nhanh, quyết liệt, dứt điểm. Trong đó, khẩn trương đẩy nhanh tiến độ điều kiện đầu tư xây dựng Đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch-Phố Nối; phải có lãnh đạo, chỉ đạo sát thực tiễn, đề phòng các đột xuất, bất ngờ để điều chỉnh nhanh; khi đã quyết tâm rồi chỉ “bàn làm, không bàn lùi”. Theo Thủ tướng, vấn đề khó mấy mà có quyết tâm, có giải pháp “đúng và trúng” thì sẽ giải quyết được.

Theo Bộ Giao thông vận tải, sau cuộc họp lần thứ 9 Ban Chỉ đạo vào ngày 16/2, các bộ, ngành và địa phương đã chủ động, tích cực, phối hợp triển khai các nhiệm vụ được giao với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi" và đạt được các kết quả như sau: các cấp chính quyền địa phương đã nỗ lực triển khai công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật; đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục trong chuẩn bị đầu tư; chỉ đạo các nhà thầu khắc phục các khó khăn, vướng mắc, tranh thủ điều kiện thời tiết thuận lợi để đẩy mạnh thi công các dự án được giao là cơ quan chủ quản; giải quyết kịp thời thủ tục cấp mỏ cho các nhà thầu theo cơ chế đặc thù…

Về công tác thực hiện đầu tư các dự án: đối với việc giải phóng mặt bằng, đa số các địa phương đã tích cực, quyết liệt triển khai công tác này, cơ bản đáp ứng tiến độ triển khai thi công; công tác xây dựng các khu tái định cư, di dời đường điện cao thế triển khai còn chậm so với yêu cầu. Các tỉnh Quảng Trị (dự án Vạn Ninh-Cam Lộ), thành phố Đà Nẵng (dự án Hòa Liên-Túy Loan), tỉnh Đồng Nai (dự án Biên Hòa-Vũng Tàu, vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh)... chậm so với kế hoạch đề ra.

Về vật liệu xây dựng thông thường: đối với dự án cao tốc bắc-nam phía đông giai đoạn 2021-2025, với các dự án thành phần từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa, các nhà thầu mới khai thác được 14/17 mỏ cát, đáp ứng khoảng 91% nhu cầu và 43/55 mỏ đất, đáp ứng khoảng 77% nhu cầu; các mỏ còn lại mặc dù đã được chấp thuận bản đăng ký khối lượng khai thác nhưng đến nay chưa khai thác được do các nhà thầu đang phối hợp với địa phương thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng rừng.

Với dự án thành phần đoạn Cần Thơ-Cà Mau: các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long đã bố trí nguồn cung cát được 16,02 triệu m3, còn 2,98 triệu m3 chưa xác định được nguồn. Đã hoàn thành thủ tục, đang tổ chức khai thác các mỏ với tổng trữ lượng 9 triệu m3; đang hoàn thiện thủ tục để khai thác 7 triệu m3. Thực tế đến nay đưa về công trường được 2,7 triệu m3 cát; công suất khai thác của các mỏ hiện nay rất thấp do khống chế công suất, phương tiện khai thác, thời gian khai thác trong ngày. Một số dự án như Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Biên Hòa-Vũng Tàu vẫn còn khó khăn trong xác định nguồn vật liệu đắp.

Về công tác triển khai thi công dự án Hữu Nghị-Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn đang lựa chọn nhà đầu tư để sớm triển khai thi công dự án. Về dự án cao tốc bắc-nam phía đông: đối với dự án Diễn Châu-Bãi Vọt và Cam Lâm-Vĩnh Hảo, Bộ Giao thông vận tải đang quyết liệt chỉ đạo các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án tích cực triển khai để hoàn thành theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, 12 dự án thành phần giai đoạn 2021-2025 triển khai thi công bám sát tiến độ đề ra, riêng dự án thành phần Cần Thơ-Hậu Giang và Hậu Giang-Cà Mau chậm so với kế hoạch và mặt bằng chung do thiếu nguồn cát đắp.

5 dự án đường bộ cao tốc trục đông-tây và đường vành đai: tiến độ triển khai còn chậm, trừ một số gói thầu do thành phố Hồ Chí Minh và Long An (vành đai 3), Hà Nội (vành đai 4), Bà Rịa-Vũng Tàu (Biên Hòa-Vũng Tàu), An Giang (Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng) làm cơ quan chủ quản triển khai cơ bản đáp ứng kế hoạch. Các dự án cao tốc khác như: Tuyên Quang-Hà Giang, Cao Lãnh-An Hữu đang được các chủ đầu tư, nhà thầu triển khai bám sát tiến độ đề ra.

Đối với dự án đường sắt đô thị Nhổn-ga Hà Nội đoạn trên cao và dự án tuyến Metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên: thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang tiếp tục chỉ đạo chủ đầu tư và nhà thầu chạy thử nghiệm, hoàn thiện báo cáo đánh giá an toàn hệ thống, các thủ tục liên quan làm cơ sở báo cáo Hội đồng nghiệm thu Nhà nước để đưa vào khai thác theo kế hoạch.

Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành: dự án thành phần 1: trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) đang triển khai đáp ứng tiến độ, các trụ sở còn lại đang trong quá trình lập dự án, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán làm cơ sở triển khai thi công; dự án thành phần 2 và dự án thành phần 3 đang triển khai đáp ứng tiến độ; dự án thành phần 4 xây dựng các công trình thiết yếu đang triển khai các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư; dự án nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đang triển khai thi công bám sát tiến độ đề ra.