Thôn Trằm có 80 hộ đồng bào Bru Vân Kiều sinh sống. Ngoài diện tích đất rẫy, toàn thôn có 55ha đất sản xuất lúa nước. Vào đầu vụ gieo cấy lúa Đông Xuân năm nay diễn ra đúng lịch nông vụ do thời tiết thuận, mưa nhiều. Tuy nhiên, đến nay, trong 55ha lúa, hiện có 45ha lúa nước đang bước vào thời kỳ sinh trưởng nuôi đòng, trổ bông rơi vào tình trạng thiếu nước tưới trầm trọng.

Do đặc thù vùng núi, thôn Trằm không có hồ đập để trữ nước phục vụ sản xuất lúa nước. Trong khi đó, từ giữa tháng 2 đến nay, không có mưa nên thiếu nước tưới cho cây lúa sinh trưởng đúng chu kỳ. Đặc biệt, hiện ở thôn Trằm đã có nhiều thửa ở vùng cao cây lúa đã héo rụ, chết cháy.

Chỉ tay về phía ruộng lúa nước đang trong thời kỳ nuôi đòng trổ bông, ông Hồ Xuân Trường - người dân trong thôn lo lắng kể: “Ruộng lúa này là nguồn lương thực chính của gia đình chúng tôi. Thế nhưng do hạn hán, thiếu nước nên cây lúa bị héo không thể trổ bông và đang chết dần”.

Theo lời ông Trường, dù đã dày công cày cấy, chăm bón thế nhưng 0,5ha ruộng lúa nước vụ Đông Xuân năm nay của gia đình ông đang đứng trước nguy cơ mất trắng. Năm ngoái, cũng do nắng hạn thiếu nước nên gia đình ông chỉ thu hoạch được 50kg thóc. Số thóc này chỉ đủ cho gia đình ông ăn trong 1 tháng!

Không chỉ có ông Trường, hầu hết diện tích lúa nước của các hộ dân người Bru Vân Kiều ở thôn Trằm cũng đang rơi vào cảnh thiếu nước tưới trong giai đoạn nuôi đòng, trổ bông. Nhiều thửa ruộng đã thiếu nước trong nhiều ngày dẫn đến ngậm đòng không trổ bông theo đúng chu kỳ sinh trưởng. Thậm chí những thửa ruộng ở vùng cao đã xuất hiện tình trạng chết rụ toàn thân.

Chia sẻ với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Hồ Văn Phương, cán bộ Địa chính nông nghiệp xã Hướng Tân cho biết: “Hiện cây lúa ở thôn Trằm đã trổ bông được khoảng 50% diện tích, phần còn lại đang ngậm đòng chờ trổ. Đây là giai đoạn sinh trưởng mà cây lúa rất cần nước. Tuy nhiên, do thiếu nước nên lúa bị lép hạt, ngậm đòng không trổ do thiếu nước để sinh trưởng. Nếu trong vài tuần tới không có mưa, thì mất trắng là chắc chắn”.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện toàn bộ diện tích 55ha lúa nước ở thôn Trằm đang sản xuất dựa trên nguồn nước “nhà trời”. Ở đây chưa có công trình thủy lợi phục vụ tưới, tiêu cho sản xuất lúa nước.

Việc hạn hán, thiếu nước sản xuất lúa ở thôn Trằm cũng đã diễn ra nhiều năm. Trong các cuộc họp, tiếp xúc cử tri Nhân dân đã có ý kiến đề xuất mong muốn được Nhà nước đầu tư xây dựng công trình thủy lợi để cấp nước cho bà con sản xuất lúa nước. Thế nhưng cho đến nay, ở thôn Trằm vẫn chưa có công trình thủy lợi phục vụ sản xuất lúa nước nào được xây dựng.

Chia sẻ về vấn đề này với phóng viên, ông Trần Khánh Lương,  Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Tân cho biết thêm: “Xã và huyện cũng đã nhiều lần lập đoàn khảo sát xây dựng công trình thủy lợi để cấp nước sản xuất lúa nước ở thôn Trằm. Nhưng vì kinh phí xây dựng công trình thủy lợi cấp nước ở thôn Trằm là quá lớn, nên đến nay vẫn chưa có chủ trương đầu tư xây dựng”.

Thời tiết ngày càng diễn biến phúc tạp, khó lường. Việc sản xuất nông nghiệp dựa vào thiên nhiên, không làm chủ được tưới tiêu nước trong sản xuất thì việc mất mùa là điều khó tránh khỏi. 

Đối với đồng bào Bru Vân Kiều ở thôn Trằm, diện tích 55ha đất trồng lúa là tài sản quý. Cuộc sống, lương thực của bà con gần như phụ thuộc vào số diện tích trồng lúa nước này. Do vậy, diện tích lúa nước này nếu được sản xuất ổn định, sẽ giúp bà con làm chủ được lương thực, từng bước phát triển kinh tế-xã hội. 

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng ở Quảng Trị cần sớm có giải pháp khả thi, hoặc có phương án để đầu tư xây dựng công trình thủy lợi, giúp đồng bào Bru Vân Kiều ở thôn Trằm sản xuất lúa nước bền vững.