Nữ sĩ Hồ Xuân Hương là con của ông Hồ Phi Diễn (1704 - 1786) - một nhà nho ở xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Bà là nhà thơ nữ kiệt xuất của Việt Nam cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, được tôn vinh “Bà chúa thơ Nôm” với nhiều tác phẩm đạt đỉnh cao của thơ Nôm, là một hiện tượng hiếm có trong văn học thế giới.

Hồ Xuân Hương được biết đến là người có tư tưởng mới mẻ, cùng lối làm thơ phá cách, đậm dấu ấn cá nhân - cá thể, ngôn ngữ bình dị mà sáng tạo, có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ dân gian. Vì thế, các tác phẩm của bà đã đem lại nhiều ý nghĩa, giá trị và sức sống lâu bền, từ quá khứ đến hiện tại.

Thơ của bà thể hiện một tư tưởng nhân văn, nhân bản sâu sắc với hạt nhân là đấu tranh đòi quyền sống cho con người, mà trước hết là bình đẳng giới và cho giải phóng phụ nữ ở Việt Nam. Trải qua hàng thế kỷ, thơ Hồ Xuân Hương vẫn được các thế hệ đương đại yêu mến. Bởi mỗi tiếng thơ của bà là đều đại diện cho tâm tư, tình cảm, khát vọng yêu và sống, sự quyết liệt trong đấu tranh bình quyền… của người phụ nữ.

Trong 6 danh nhân Việt Nam từng được UNESCO vinh danh, gồm Hồ Chí Minh, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Chu Văn An, Hồ Xuân Hương và Nguyễn Đình Chiểu, thì chỉ duy nhất Hồ Xuân Hương là nữ. Với những giá trị tư tưởng, nghệ thuật mang tính quốc tế và vượt tầm thời đại, thơ Hồ Xuân Hương đã được dịch ra 12 thứ tiếng.

Trước sự kiện có ý nghĩa quan trọng đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của địa phương, nhất là trên lĩnh vực văn hóa, tỉnh Nghệ An đã tổ chức các hoạt động kỷ niệm nhằm tôn vinh và ghi nhận những thành tựu của danh nhân nữ sĩ Hồ Xuân Hương theo yêu cầu của UNESCO góp phần quảng bá hình ảnh con người, văn hóa của tỉnh Nghệ An nói riêng và của Việt Nam nói chung với bạn bè quốc tế. Theo đó, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Kế hoạch số 326/KH-UBND về tổ chức các hoạt động vinh danh, kỷ niệm 250 năm sinh (1772 - 2022), 200 năm mất (1822 - 2022) của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Trong số các hoạt động này, từ tháng 8 và tháng 9/2022, tỉnh Nghệ An đã hoàn thành 2 hoạt động gồm: Lễ trao Giải thưởng Văn học nghệ thuật Hồ Xuân Hương lần thứ VI (2015 - 2020) tại Tp. Vinh và Chương trình thơ, nhạc kỷ niệm 250 năm sinh và 200 năm mất Danh nhân Hồ Xuân Hương tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu.

Vào những ngày đầu tháng 12/2022, cụ thể là các ngày 2 và 3, tỉnh Nghệ An đã tổ chức các hoạt động Lễ dâng hoa, dâng hương tưởng niệm nữ sĩ Hồ Xuân Hương tại nhà thờ họ Hồ và bia tưởng niệm Hồ Xuân Hương (xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu); Hội thảo khoa học quốc tế: Nữ sĩ Hồ Xuân Hương (1772 - 1822) - Danh nhân văn hóa và giá trị di sản tại Khách sạn Giao Tế, Tp. Vinh; Khai mạc Triển lãm hội họa và thơ “Hồ Xuân Hương - Tài năng và bí ẩn” tại Quảng trường Hồ Chí Minh, Tp. Vinh; Lễ vinh danh và kỷ niệm 250 năm sinh (1772 - 2022), 200 năm mất (1822 - 2022) của nữ sĩ Hồ Xuân Hương vào tối 3/12/2022 tại Quảng trường Hồ Chí Minh, Tp.Vinh.

Các hoạt động do tỉnh Nghệ An chủ trì phối hợp cùng Bộ VHTT&DL, Bộ Ngoại giao chỉ đạo tổ chức, nhằm hưởng ứng các hoạt động của UNESCO về chương trình cùng tham gia kỷ niệm các cá nhân có đóng góp cho việc phát triển văn hóa, giáo dục, tăng cường hiểu biết quốc tế, tạo nên sự gần gũi giữa các dân tộc, đóng góp cho hòa bình thế giới, trong đó có nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Theo ông Bùi Đình Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, đây là một trong những sự kiện chính rất quan trọng của tỉnh để thông qua đó góp phần đẩy mạnh việc quảng bá tiềm năng, thế mạnh, hình ảnh đất và người Nghệ An.

"Để tiếp tục phát huy, lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa những giá trị di sản Hồ Xuân Hương, ngành Văn hóa cần tiếp tục phối hợp với các tổ chức, cá nhân liên quan đẩy mạnh việc sưu tầm, nghiên cứu các tác phẩm của nữ sĩ Hồ Xuân Hương; đẩy mạnh quảng bá về cuộc đời, sự nghiệp, tác phẩm của nữ sĩ Hồ Xuân Hương bằng nhiều hình thức như hội họa, âm nhạc, sân khấu… Chính quyền địa phương cũng như các ngành liên quan cần tiếp tục quan tâm bảo tồn, phát huy giá trị của di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia nhà thờ họ Hồ - dòng họ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, xây dựng nơi đây thành điểm du lịch văn hóa - tâm linh hấp dẫn", Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Bùi Đình Long nhấn mạnh.