Xét đề nghị của Sở Văn hóa và Thể thao tại Công văn số 793/SVHTT/ QLDSVH ngày 25/3/2024 về việc xin chủ trương và cấp kinh phí tu bổ, tôn tạo khẩn cấp di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh Tháp Xốp Lợt, xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn, UBND tỉnh Nghệ An đã quyết định đồng ý chủ trương tu bổ, tôn tạo khẩn cấp công trình văn hóa này.

Đồng thời tại quyết định này, UBND tỉnh Nghệ An cũng giao Sở Văn hóa và Thể thao đề xuất nguồn vốn, gửi Sở Tài chính thẩm định, tham mưu báo cáo UBND tỉnh xem xét quyết định; UBND huyện Kỳ Sơn lập và trình cơ quan có thẩm quyền phương án tu bổ, tôn tạo khẩn cấp để thẩm định, phê duyệt và tổ chức thực hiện.

Tháp Xốp Lợt tọa lạc tại xã biên giới Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An. Tháp có kết cấu 3 phần, gồm: Đế tháp, thân tháp và đỉnh tháp. Tất cả kết cấu thành một khối lớn uy nghi, vươn cao như một mũi tên. Toàn bộ kiến trúc tháp được tạo bởi gạch thẻ xếp chồng lên nhau, ở giữa các viên gạch sử dụng một lớp vữa để kết dính. Gạch cao 0,07m; dài 0,2m; rộng 0,1m. Bao bọc phía ngoài của Tháp là lớp vữa bằng vôi, cát và nhiều vật liệu khác. Đế và thân tháp gồm 4 mặt quay về 4 hướng Đông Nam - Tây Nam - Tây Bắc - Đông Bắc. Chiều cao của Tháp (tính từ chân tháp đến đỉnh) là 21,91m. Điểm rộng nhất của tháp là 5,2m; Điểm nhỏ nhất của Tháp rộng 0,06m.

Cho đến nay, vẫn chưa có tài liệu nào nói chính xác thời điểm xây dựng Tháp Xốp Lợt. Theo sách Địa chí huyện Kỳ Sơn chép: “Có người cho rằng tháp được xây dựng vào năm 1008, có ý kiến cho rằng Tháp ra đời vào thế kỷ VII. Có ý kiến khẳng định ngọn Xốp Lợt có từ thời nhà Trần… Theo ý kiến của Hội Kiến trúc Nghệ An, Tháp Xốp Lợt được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XIII. Theo ý kiến các cụ cao niên người DTTS tại địa phương, thì Tháp Xốp Lợt có thể được xây dựng vào cuối thời Lê…

Tháp Xốp Lợt đã trở thành công trình văn hóa Phật giáo đặc biệt ở miền Tây Nghệ An, ghi dấu ấn về sinh hoạt tín ngưỡng phật giáo của đồng bào các DTTS ở khu vực biên giới nước ta. Cùng với những thăng trầm của thời gian, hiện công trình đã xuống cấp nghiêm trọng. Trước tình trạng đó, UBND tỉnh Nghệ An đã đồng ý chủ trương tu bổ, tôn tạo khẩn cấp di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh Tháp Xốp Lợt.