Vi Đức Nhật, dân tộc Thái là học sinh lớp 9A, Trường THCS xã Phú Thọ (huyện Nghĩa Đàn).
Mỗi lần đi học, qua những đoạn sông suối, ao hồ đầy rác, Nhật muốn tự tay chế tạo một cái máy vớt rác bằng điều khiển từ xa. Nhật đã trao đổi ý tưởng của mình với thầy Trần Văn Quân, giáo viên môn Toán-Lý của trường.
Nhận thấy đây là ý tưởng có tính khả thi cao, thầy Quân và các giáo viên trong trường đã hỗ trợ, giúp đỡ Nhật hiện thực hóa ý tưởng. Để thực hiện, vấn đề khó nhất đối với Nhật là thiếu kinh phí mua thiết bị. Được sự hậu thuẫn và giúp đỡ của các thầy cô trong trường, Nhật đã mày mò hoàn thiện chiếc máy vớt rác của mình.
Máy do Nhật sáng chế có kết cấu đơn giản, gồm 1 bộ phao và băng tời chạy bằng ắc quy gắn thiết bị cảm ứng điện từ. Bằng thiết bị tự động, chỉ cần một người đứng trên bờ, có thể dễ dàng điều khiển chiếc máy đến bất kỳ nơi đâu trên mặt nước để thay con người thu dọn rác thải. Chiếc máy có thể được sử dụng rộng rãi nếu được nâng công suất cũng như động cơ, khung phao…
Với ý tưởng mới lạ, độc đáo, tại cuộc thi khoa học-kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS khu vực phía Bắc tổ chức tại Hải Phòng vào tháng 3/2017, sáng chế của Vi Đức Nhật đã giành được đa số phiếu của Hội đồng Khoa học cấp quốc gia và giành giải Ba chung cuộc.
Trong cuộc thi, đoàn Nghệ An giành được 3 giải Ba và 2 giải Khuyến khích, trong đó có 1 giải Ba của Vi Đức Nhật. Ngoài ra, em cũng được Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An trao tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen.
Điều ghi nhận là sau khi máy vớt rác trên hồ bằng điều khiển từ xa của em hoàn thành, em đã giúp bà con thu dọn rác thải trên các sông, suối nơi sinh sống sạch sẽ, được bà con và chính quyền địa phương ghi nhận.
Ông Vi Văn Hoàng xóm trưởng xóm Men, xã Nghĩa Thọ cho biết: Mặc dù tuổi còn nhỏ nhưng Nhật đã làm được việc mà nhiều người không ai làm được.
Với máy vớt rác của cháu Nhật đã giúp vệ sinh môi trường cho xóm được trong lành, bà con trong xóm ghi nhận công lao của cháu và tin rằng với sự đam mê nghiên cứu Nhật sẽ làm được nhiều việc có ích cho xã hội hơn nữa.
Được biết ngoài công trình máy vớt rác khi chứng kiến người dân địa phương mình sau mỗi mùa thu hoạch lại đốt lá mía để lấy tro, Vi Đức Nhật đã cùng với nhóm bạn tham gia viết đề tài phản biện về tình trạng này.
Nhật cho rằng, việc người dân đốt lá mía sau mỗi mùa thu hoạch như vậy sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đất cũng như các tầng vi sinh xung quanh. Điều này không có lợi cho môi trường tự nhiên và việc canh tác vào những mùa vụ sau. Với sự phản biện xuất sắc, đề tài của Nhật và nhóm bạn đã giành giải cao cấp tỉnh.
Thầy Ngô Văn Hoạt, Hiệu trưởng Trường THCS Phú Thọ cho biết: Ngay từ khi bước vào lớp 6 cho đến nay, Nhật luôn là học sinh “cứng” ở các môn học và được nhiều thầy cô ghi nhận, đánh giá cao. Ngoài ra, em luôn nảy sinh nhiều ý tưởng mới lạ, có tính ứng dụng cao nếu được áp dụng vào thực tiễn cuộc sống.
MINH THỨ