Báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH cho biết, mỗi năm hệ thống giáo dục nghề nghiệp tuyển sinh được khoảng 350.000 học sinh vào học trình độ trung cấp, trong số đó có trên 80% số học sinh tốt nghiệp THCS và có nguyện vọng học và thi lấy bằng tốt nghiệp THPT.

Đến hết năm 2020, cả nước có 245/410 trường cao đẳng nghề, 380/444 trường trung cấp nghề có thực hiện tuyển sinh và đào tạo trình độ trung cấp cho các đối tượng tốt nghiệp THCS, trong đó có khoảng gần 400 trường có đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu giảng dạy văn hóa THPT ngay tại trường theo quy định của Bộ GD&ĐT.

Tuy nhiên, kể từ năm 2019, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp nhiều khó khăn trong tổ chức dạy văn hóa, thi cấp bằng tốt nghiệp THPT theo hệ giáo dục thường xuyên.

Cụ thể, trong Công văn số 2672/BGDĐT-GDTX ngày 20/6/2019, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các sở GD&ĐT không cho phép các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tổ chức giảng dạy chương trình giáo dục thường xuyên cấp THPT để dự thi lấy bằng tốt nghiệp THPT, gây nhiều khó khăn cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và nhất là người học, làm mất đi các cơ hội học tập, dẫn đến không hấp dẫn, khó thu hút người học vào học nghề; công tác phân luồng học sinh sau THCS sẽ không đạt được mục tiêu.

Các mô hình kết hợp giữa đào tạo nghề với việc giảng dạy văn hóa THPT (ví dụ như mô hình trường cấp 3 nông nghiệp), đang là những mô hình rất sáng tạo hiện nay, sẽ rất khó khăn trong triển khai nhân rộng trong phạm vi cả nước và nhân rộng ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau.

Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Tạ Quang Đông cho biết, cũng do quy định của Bộ GD&ĐT, nên năm học 2022 - 2023, Sở GD&ĐT Hà Nội chưa được giao chỉ tiêu tuyển sinh cho Học viện Múa Việt Nam; Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam; Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội; Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam vì chưa thực hiện đúng quy định của Luật Giáo dục về việc thực hiện giảng dạy chương trình giáo dục thường xuyên trong các cơ sở đào tạo nghệ thuật, phải do các cơ sở giáo dục thường xuyên đảm nhiệm.

Được biết, tháng 9/2020 Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã có buổi làm việc với hai bộ GD&ĐT, LĐ-TB&XH để tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, đến nay những khó khăn, bất cập trong việc dạy văn hóa trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp vẫn chưa được giải quyết, tháo gỡ, gây khó khăn cho người học, ảnh hưởng đến chính sách phân luồng học sinh sau bậc THCS.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung và một số ý kiến tại cuộc họp cho rằng, việc tổ chức dạy văn hóa trong các trường nghề, trường nghệ thuật không vướng luật, mà chỉ do một số quy định chưa rõ. Vì vậy, cần tiếp tục tạo điều kiện hơn nữa cho học sinh, người học.

"Việc dạy văn hóa trong trường nghề là chủ trương rất đúng đắn. Chúng ta phải vì lợi ích của học sinh", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung bày tỏ.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nêu quan điểm giải quyết vấn đề dạy văn hóa trong các trường nghề, hay dạy nghề nghiệp trong trường phổ thông rất cần sự linh hoạt, để phù hợp trong từng giai đoạn phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã trao đổi cụ thể, thẳng thắn về khó khăn, vướng mắc trong tổ chức dạy văn hóa tại các trường nghề, trường nghệ thuật liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của Bộ GD&ĐT và đưa ra một số giải pháp sẽ được triển khai trong thời gian tới.

Cuộc họp cũng dành thời gian bàn hướng triển khai, giải pháp để việc dạy nghề trong các trường phổ thông thực sự hiệu quả.

Dẫn kinh nghiệm từ Nhật Bản, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, các trường phổ thông nghề ở nước này không chỉ đào tạo kỹ năng nghề, mà cả tư duy kinh tế nghề, để người học học xong có thể khởi nghiệp, làm chủ DN, chứ không đơn thuần làm công nhân. "Có như vậy mới có thể kích thích phát triển kinh tế nông nghiệp ở địa phương với các DN khởi nghiệp quy mô nhỏ và vừa".

Chia sẻ với ý kiến của Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng mô hình "trường vừa học, vừa làm" đã có từ lâu. "Việc tổ chức dạy nghề trong trường phổ thông là rất quan trọng, nhưng chúng ta cần phải thực hiện bài bản, chứ không dừng lại ở một số tiết học mang tính chất hướng nghiệp. Đây là cách làm hiệu quả để đào tạo nghề nông thôn", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung ủng hộ.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ GD&ĐT nghiêm túc rà soát lại nội dung Công văn số 2672/BGDĐT-GDTX trong trường hợp không phù hợp với các quy định của pháp luật thì phải hủy bỏ.

Phó Thủ tướng giao Bộ GD&ĐT, Bộ LĐ-TB&XH thống nhất báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình, các vướng mắc, giải pháp để tiến hành dạy văn hóa trong các trường nghề; đưa giáo dục nghề nghiệp vào trong các trường phổ thông theo đúng quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp, trên tinh thần tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh, người học được học tập suốt đời.

Bộ LĐ-TB&XH chủ trì, phối hợp với Bộ GD&ĐT, Bộ NN&PTNT bàn giải pháp đẩy mạnh giáo dục nghề nghiệp liên quan đến nông nghiệp, nông thôn trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp, giáo dục phổ thông.

Bộ VH-TT&DL, Bộ GD&ĐT chỉ đạo các địa phương tạo điều kiện để việc tuyển sinh của các trường nghệ thuật được thực hiện bình thường như các năm trước.