Xác định vai trò quan trọng của Người có uy tín, từ nhiều năm nay, Vĩnh Phúc luôn quan tâm, thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với đội ngũ này, nhằm khích lệ họ cống hiến, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Tính riêng giai đoạn 2011 - 2020, tỉnh đã dành hơn 6,5 tỷ đồng thực hiện chính sách với Người có uy tín theo Quyết định số 18 và Quyết định số 12 của Thủ tướng Chính phủ.

Các cấp, ngành trong tỉnh tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên đán hằng năm cho hàng nghìn lượt Người có uy tín; thăm hỏi, tặng quà cho gần 700 lượt Người có uy tín khi ốm đau, qua đời, thân nhân Người có uy tín qua đời và hỗ trợ khác cho gần 500 lượt Người có uy tín…

Bên cạnh đó, Ban Dân tộc tỉnh phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức 17 hội nghị phổ biến, cung cấp thông tin cho gần 1.200 lượt Người có uy tín về tình hình thời sự trong nước và quốc tế, những vấn đề quốc phòng - an ninh, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của địa phương và tập huấn về công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham quan, học tập kinh nghiệm thực tế trong và ngoài tỉnh.

Cấp miễn phí báo, tạp chí cho 100% Người có uy tín trên địa bàn tỉnh, giúp họ cập nhật tin tức thời sự, nâng cao hiểu biết, trang bị những kỹ năng cần thiết để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ ở địa bàn dân cư…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện cơ chế chính sách với Người có uy tín trong cộng đồng vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Trên thực tế, mặc dù khối lượng công việc khá lớn nhưng Người có uy tín không được hưởng lương, phụ cấp mà mỗi năm chỉ được thăm hỏi, tặng quà nhân dịp tết Nguyên đán, sự kiện.

Việc gặp gỡ, trao đổi, đối thoại, cung cấp thông tin định kỳ và đột xuất về các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tình hình và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cho Người có uy tín ở một số nơi chưa duy trì thường xuyên.

Công tác chỉ đạo rà soát, bình xét, đề xuất công nhận Người có uy tín hàng năm ở một số địa phương còn chậm. Việc tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, tham quan, học tập kinh nghiệm chưa đảm bảo theo nhu cầu… Từ đó, khó khăn trong việc khơi dậy năng lực, nhiệt huyết của Người có uy tín.

Thực hiện Chỉ thị số 49 ngày 20/10/2015 của Ban Bí thư khóa XI về tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào DTTS, trong đó có nội dung yêu cầu: “Đề cao và phát huy tốt vai trò của già làng, trưởng bản, Người có uy tín trong đồng bào”, tháng 5/2020, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Dân tộc tổ chức Hội thảo chuyên đề “Phát huy vai trò của Người có uy tín trong đồng bào DTTS”.

Cùng với những đánh giá mức độ, vai trò và phạm vi ảnh hưởng của Người có uy tín, nhiều ý kiến thẳng thắn chỉ ra những bất cập trong thực hiện cơ chế, chính sách đối với Người có uy tín, từ đó đưa ra những giải pháp hữu hiệu, nhất là giải pháp tháo gỡ vướng mắc về thể chế, chính sách, chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ này.

Không ít ý kiến cho rằng, việc lựa chọn Người uy tín trong cộng đồng cũng là vấn đề cần bàn vì đối tượng có thể được bình bầu khá rộng. Đó là những cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang theo quy định của pháp luật hiện hành có quá trình công tác lâu năm, có cống hiến cho đất nước đã nghỉ công tác; già làng, trưởng thôn, trưởng dòng họ hoặc những người thường được đồng bào DTTS mời thực hiện các nghi lễ cầu cúng cho gia đình, dòng họ, bản làng; chức sắc, chức việc trong các tôn giáo ở vùng DTTS; nhân sỹ, trí thức, doanh nhân, nhà giáo, người hành nghề chữa bệnh giỏi hoặc người có điều kiện kinh tế thường giúp đỡ và được đồng bào tín nhiệm…

Thực tế có một điểm chung là người được chọn có uy tín trong cộng đồng dù ở vị trí nào cũng thường là người cao tuổi. Người cao tuổi thường được coi như “cây cao bóng cả”, có nhiều trải nghiệm, kinh nghiệm sống, hiểu biết lịch sử, biết rõ mọi người, mọi nhà trong thôn, bản nên lời nói có trọng lượng cao, có ảnh hưởng rộng. Tuy nhiên, người cao tuổi lại hạn chế về sức khỏe, thường dựa vào kinh nghiệm là chính; khó tiếp cận, cập nhật cái mới, nhất là công nghệ thông tin… dẫn đến ảnh hưởng và giảm hiệu quả hoạt động.

Quyết định số 2561 ngày 21/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tăng cường vai trò của Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS nêu rõ: “Tăng cường vận động phát huy vai trò và thực hiện chế độ chính sách đối với Người có uy tín, góp phần thực hiện tốt công tác dân tộc”; Báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, Người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS”... cho thấy, vai trò của Người có uy tín luôn được đề cao.

Trước hết, các cấp ủy, chính quyền địa phương cần thực hiện tốt công tác quy hoạch, xây dựng đội ngũ Người có uy tín; thực hiện tốt chế độ chính sách đối với đội ngũ này, nhằm tạo điều kiện tốt nhất để Người có uy tín phát huy hết năng lực, nhiệt huyết của mình đối với mọi hoạt động của địa phương, thể hiện rõ vai trò là cánh tay nối dài của Đảng, Nhà nước với Nhân dân, nhất là với đồng bào DTTS.