Tham dự Hội nghị có Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh; Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm; cùng các Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT; đại diện các bộ, ngành cơ quan Trung ương; đại diện lãnh đạo một số tỉnh, thành phố và 497 đại biểu là Người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS.

Những đóng góp to lớn của đội ngũ Người có uy tín 

Theo báo cáo tại Hội nghị, năm 2023, cả nước có 28.538 Người có uy tín (25.960 nam, chiếm tỉ lệ 90,97 % và 2.578 nữ chiếm tỷ lệ 9,03 %), trong đó có: 3.548 cán bộ hưu trí, 3.178 người là Trưởng thôn bản, 2.635 già làng, 1.526 Bí thư chi bộ thôn, 1.015 trưởng dòng họ hoặc tộc trưởng, 500 chức sắc trong các tôn giáo, 774 người tham gia thực hiện các nghi lễ tín ngưỡng; 114 người là thầy thuốc, nhà giáo, nhân sĩ; 808 người làm kinh tế giỏi, 92 nghệ nhân dân gian, 10.497 người là đảng viên và khoảng 10.000 người là các thành phần khác…

Trong giai đoạn 2018 - 2022, kể từ khi có Quyết định 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương đã tổ chức triển khai thực hiện và đạt được kết quả rất đáng khích lệ. Các địa phương trong cả nước đã tổ chức hội nghị tập huấn, phổ biến, cung cấp thông tin cho gần 90.000 lượt Người có uy tín về đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các đơn vị, địa phương đã tổ chức 3.631 cuộc thăm hỏi, tặng quà cho 149.796 lượt Người có uy tín nhân dịp Tết Nguyên đán; 1.648 cuộc với 29.943 lượt Người có uy tín nhân dịp Tết của các DTTS; 10.359 cuộc thăm hỏi, hỗ trợ cho 13.704 lượt Người có uy tín ốm đau; 2.315 cuộc thăm hỏi, trợ cấp cho 5.860 trường hợp gia đình Người có uy tín gặp khó khăn; 3.104 cuộc thăm viếng Người có uy tín và thân nhân qua đời; 433 cuộc thăm hỏi, hỗ trợ khác cho 6.138 lượt Người có uy tín…

Đặc biệt, các tỉnh như Bình Phước, Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Nai, Phú Yên, Quảng Ngãi, Hà Nội đã ban hành một số chính sách riêng như hỗ trợ hàng tháng, mua bảo hiểm y tế miễn phí đối với Người có uy tín, tạo điều kiện và động viên kịp thời Người có uy tín phát huy vai trò, thực hiện tốt nhiệm vụ, trách nhiệm được giao, nhiều người là tấm gương tiêu biểu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội

Về phát triển kinh tế xã hội, Người có uy tín đã đóng góp tích cực công sức, tiền của, ngày công lao động, hiến đất cho địa phương để xây dựng trường học, nhà văn hóa, làm đường giao thông, xây dựng nông thôn mới, mạnh dạn khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương, ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp, chuyển đổi số, tổ chức sản xuất với qui mô lớn hơn, tạo ra được sản phẩm hàng hóa đáp ứng yêu cầu của thị trường, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động... Nhiều mô hình làm kinh tế do Người có uy tín làm chủ có thu nhập ổn định.

Về lĩnh vực văn hóa, Người có uy tín làm gương và tích cực vận động, giáo dục con cháu, trong dòng họ, cộng đồng tham gia xây dựng nếp sống mới, bài trừ hủ tục trong đời sống xã hội;  vận động đồng bào ăn ở hợp vệ sinh, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của mỗi dân tộc; xây dựng thôn, bản đoàn kết, bình yên và phát triển.

Về giữ gìn an ninh trật tự, Người có uy tín luôn giữ vai trò trung tâm đoàn kết trong cộng đồng dân cư, là cầu nối giữa cấp ủy, chính quyền địa phương với đồng bào dân tộc, tích cực tuyên truyền, giải thích, vận động đồng bào nâng cao cảnh giác, không tin, không nghe theo tà đạo, đạo lạ, lời kẻ xấu xúi giục, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng, tham gia giải quyết nhiều vụ việc phức tạp phát sinh từ cơ sở, hòa giải mâu thuẫn trong Nhân dân; hưởng ứng các phong trào: “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, vận động đồng bào tham gia công tác bảo vệ đường biên. Từ đó làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, nâng cao ý thức quốc gia dân tộc.

Củng cố khối đoàn kết các dân tộc

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh nhấn mạnh: “Trong không khí phấn khởi, đoàn kết, thống nhất của Hội nghị Biểu dương, chúng ta bày tỏ lòng thành kính và biết ơn vô hạn đối với Bác Hồ kính yêu, Người đã cùng Đảng ta dày công vun đắp cho khối Đại đoàn kết dân tộc. Đảng ta đã chỉ rõ khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết dân tộc kết hợp vói sức mạnh thời đại”.

Nước ta có 54 dân tộc anh em, trong đó có 53 DTTS với 14,2 triệu người (chiếm 14,7%), do những đặc điểm về địa chính trị, đồng bào các DTTS cư trú thành cộng đồng ở vùng miền núi và biên giới, là những địa bàn có vị trí đặc biệt quan trọng về chính trị kinh tế, quốc phòng, an ninh, môi trường sinh thái. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển… Có cơ chế thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào cá DTTS phát triển KT-XH, thực hiện giảm nghèo đa chiều, bền vững. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, Người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS. Nghiêm trị mọi âm mưu chia rẽ, phá hoại khối Đại đoàn kết toàn dân tộc”.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh khẳng định: “Hội nghị Biểu dương, tôn vinh Người có uy tín hôm nay sẽ tiếp tục khẳng định vai trò và ghi nhận, biểu dương công lao, trí tuệ của đội ngũ Người có uy tín; tạo sức lan tỏa giá trị tinh thần to lớn, làm giàu thêm ý chí cách mạng, tôn vinh sức mạnh cộng đồng, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội từ mỗi thôn xóm, bản làng, phum, sóc, tổ dân phố, cụm dân cư vùng DTTS và miền núi”.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh cho biết, hiện nay vùng DTTS và miền núi vẫn là vùng còn nhiều khó khăn. Đói nghèo, thiên tai, dịch bệnh, thiếu việc làm, tệ nạn xã hội, hủ tục vẫn đang là thách thức lớn. Một bộ phận đồng bào còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù cần được hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt... Đó là những vấn đề đang làm chúng ta trăn trở, day dứt. Nhưng đồng bào tin tưởng rằng, trong thời gian tới, Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan làm công tác dân tộc sẽ tiếp tục dành sự quan tâm đặc biệt, có giải pháp tháo gỡ khó khăn, giúp đỡ đồng bào một cách thiết thực, hiệu quả, để đời sống ngày càng tốt hơn. Dù trong hoàn cảnh khó khăn nào, chúng ta nguyện cùng nhau thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Trung thành với Tổ quốc, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Tăng cường xây dựng đội ngũ Người có uy tín thật sự lớn mạnh, là hạt nhân tích cực, vận động, thuyết phục, truyền cảm hứng để đồng bào các DTTS tự lực tự cường, không trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước; khắc phục mọi khó khăn phát huy nội lực, thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế, giảm nghèo nhanh, bền vững.

Đội ngũ Người có uy tín tiếp tục đem nhiệt huyết, công sức của mình, tích cực vận động đồng bào chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhất là chính sách pháp luật về dân tộc, tôn giáo; không tin theo, không tham gia các hoạt động tôn giáo trái pháp luật; xóa bỏ các hủ tục. Vận động đồng bào ăn ở hợp vệ sinh, phòng chống dịch bệnh; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tôc.

Tích cực bảo vệ và phát triển rừng, giữ gìn môi trường sinh thái và đa dạng sinh học; đó là việc làm thiết thực bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Người có uy tín sinh sống ở vùng biên giới cần nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, thực sự là chỗ dựa vững chắc của chính quyền địa phương, cùng với các lực lượng chức năng kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc từng cột mốc đường biên, từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, xây dựng tuyến biên giới hòa bình hợp tác, hữu nghị và phát triển.

Nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể về công tác dân tộc, đặc biệt là vai trò, vị trí của Người có uy tín trong sự nghiệp đổi mới. Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Người có uy tín; tạo điều kiện cho Người có uy tín được tham gia góp ý xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH của địa phương, giải quyết tốt những vấn đề bức thiết của nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; bảo đảm niềm tin vững chắc của đồng bào DTTS đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Mỗi điển hình tiên tiến là một bông hoa 

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chúc mừng 497 đại biểu Người có uy tín tiêu biểu - những gương điển hình tiên tiến trong đồng bào DTTS của cả nước đã về Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến dự Chương trình Biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến là Người có uy tín trong đồng bào DTTS toàn quốc năm 2023.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đội ngũ Người có uy tín có nhiều đóng góp cho sự phát triển KT-XH, thực sự là cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền địa phương với đồng bào dân tộc. Trong công cuộc đổi mới, hội nhập, xây dựng và phát triển đất nước hiện nay, nhiều già làng, trưởng bản, Người có uy tín trong đồng bào DTTS là những tấm gương sáng, gương mẫu đi đầu trong thực hiện, hướng dẫn và cùng đồng bào dân tộc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa mới, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, xây dựng và củng cố khối Đại đoàn kết các dân tộc.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương những đóng góp to lớn của đội ngũ Người có uy tín nói chung đối với sự phiệp phát triển KT-XH ở mỗi địa phương trong vùng đồng bào DTTS và miền núi; đặc biệt các đại biểu Người có uy tín tiêu biểu là những người con ưu tú của đồng bào các DTTS có mặt trong Chương trình Biểu dương trang trọng này.

Nhắc lại lời dạy thiêng liêng của Bác Hồ muôn vàn kính yêu: “Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Xê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau... Sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt”, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng tiếp tục nhấn mạnh sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nền văn hóa và con người Việt Nam.

Thời gian tới, để làm tốt hơn, hiệu quả hơn công tác dân tộc, phát huy mạnh mẽ hơn vai trò của Người có uy tín trong đồng bào DTTS, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị tiếp tục quán triệt sâu rộng và triển khai thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc; nhất là Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW, ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới; triển khai đồng bộ, hiệu quả Quyết định số 28/2023/QĐ-TTg ngày 23/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận Người có uy tín và chính sách đối với Người có uy tín trong đồng bào DTTS.

Thứ hai là triển khai hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong đó, đội ngũ Người có uy tín cần đẩy mạnh hoạt động giám sát chất lượng, hiệu quả của việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia tại địa phương mình.

Thứ ba, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà lưu ý những giá trị văn hóa truyền thống, những bản sắc của 54 dân tộc chính là tài sản vô giá mà không phải quốc gia nào cũng có được; những giá trị này sẽ trường tồn với sự phát triển của đồng bào 54 dân tộc anh em. Chính vì vậy, cần phải quan tâm tới vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa; gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch…

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cũng đề nghị cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể các cấp quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện giúp đỡ cả về vật chất và tinh thần thông qua các chính sách mà Nhà nước đã ban hành; đáp ứng nhu cầu chính đáng của đồng bào các DTTS nói chung và Người có uy tín nói riêng, để tạo sự đồng thuận trong cộng đồng và gắn bó Người có uy tín với Đảng và chính quyền các cấp. Tạo điều kiện cho Người có uy tín tham gia nhiều hơn vào việc phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh; thường xuyên gặp gỡ, kịp thời động viên, biểu dương và ghi nhận sự đóng góp của Người có uy tín trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đối với các đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà mong muốn: Bằng uy tín, kinh nghiệm, am hiểu phong tục tập quán, truyền thống văn hóa tốt đẹp cua các dân tộc sẽ luôn giữ vững tinh thần, nhiệt huyết, tiếp tục cố gắng, nỗ lực phấn đấu, không ngừng vươn lên, thực sự là những tấm gương sáng cho mọi người học tập, như lời Bác Hồ kính yêu đã dạy: "Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới". Mỗi điển hình tiên tiến là một bông hoa tỏa sáng, tỏa hương về tinh thần, đạo đức, ý thức trách nhiệm và sự tận tâm, tận lực cống hiến. Tôi mong rằng hương sắc đó sẽ tỏa ngát trong cộng đồng, lan tỏa, truyền cảm hứng về những điều tốt đẹp trong đồng bào DTTS.

Tại Hội nghị, để ghi nhận công lao đóng góp và động viên tinh thần đối với Người có uy tín trong đồng bào DTTS trên cả nước, Thủ tướng Chính phủ đã tặng Bằng khen cho 30 Người có uy tín đã có thành tích xuất sắc trong công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc, góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Đồng thời, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT cũng tặng Bằng khen cho 467 đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS tham dự Hội nghị Biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến là Người có uy tín toàn quốc năm 2023 đã có thành tích xuất sắc trong công tác dân tộc và chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước.