Ở xóm Long Sơn, xã Tân Dân (huyện Đức Thọ), đến đứa trẻ con cũng biết rõ về vị trí mà hàng chục năm trước là kho thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), dù dấu tích còn lại chỉ là vài đoạn móng nhà. Để vào vị trí kho thuốc cũ, bà con khuyến cáo chúng tôi phải đeo khẩu trang cẩn thận. 

Bà Trần Thị Hoè, sau khi trang bị kín mít mới dám làm “hoa tiêu” dẫn đường. Bà nói: “Không thể chịu nổi mùi hôi, hắc nồng nặc của thuốc BVTV, nhất là buổi trưa thanh vắng, hoặc những lúc trở trời”. 

Cũng theo bà Hoè, những hộ ảnh hưởng nặng có gia đình ông Cần, ông Đường, bà Dương, ông Hải… Đoạn bà buồn bã nói, những nhà có điều kiện là họ bỏ xứ ra đi, chứ ở đây không bệnh này thì cũng tật khác.

Cấp trên cần nhanh chóng đầu tư kinh phí để xử lý dứt điểm tồn lưu ô nhiễm thuốc BVTV trên địa bàn để người dân yên tâm sinh sống.

Ông Trần Đức ThắngChủ tịch UBND xã Tân Dân, huyện Đức Thọ

“Đấy, như nhà ông Cần, có đến ba người con trai nhưng đều bỏ xứ đi hết, không anh nào chịu ở lại quê. Một mình ông Cần thui thủi, có muốn bán nhà theo con cũng không ai dám mua”, bà Hoè ngậm ngùi.

Cùng với bà Hòe, nhiều bà con ở đây còn cho biết thêm về những hiện tượng dị thường, mà nguyên nhân theo họ là do ảnh hưởng từ kho thuốc BVTV này. như, đã có nhiều trâu bò sinh ra bị quái thai, con thì thiếu chân, con lại thừa chân, nhiều con khác chết ngay khi vừa mới sinh ra…

Cũng như ở xã Tân Dân của huyện Đức Thọ, ngay sát con đường lớn thuộc khối 6, thị trấn Phố Châu (huyện Hương Sơn) là kho thuốc BVTV cũ. Kho thuốc nằm lọt trong khu dân cư. 

Bà con ở đây quá rành rẽ về lịch sử của kho thuốc này. Những năm 1980, kho thuốc BVTV được xây dựng, chủ yếu là đựng các loại thuốc DDT và 666, thuộc sở hữu của ngành nông nghiệp. Cuối những năm 1980, đầu 1990, kho thuốc không còn được sử dụng, hoang tàn dần dần, đến nay thì chỉ còn lại móng và nền nhà. Do bà con cải tạo vườn nên nền kho thấp hơn, trở thành một ao nước tù đọng.

Do vậy mà bà con cho rằng, nguồn thuốc BVTV có thể ngấm vào mạch nước ngầm, gây nguy hiểm đến sức khoẻ người dân. Đặc biệt là 4 hộ dân sống ngay cạnh kho thuốc này, trong đó nhà bà Lương và ông Bình là ảnh hưởng nặng nhất. 

Cùng với đó là một số hộ gia đình xả nước sinh hoạt vào “ao” này nên ô nhiễm càng thêm ô nhiễm. Một người dân cung cấp một số thông tin mà chúng tôi nổi cả da gà: “Gần chục năm nay, khu dân cư bà có rất nhiều bệnh nhân ung thư. Nguyên nhân thì chưa ai kết luận, nhưng bà con cho rằng, rất có thể kho thuốc BVTV kia là tác nhân gây bệnh. Mới đây thôi, hết ông Tứ, cô Thảo, bà Sen, bà Bưởi rồi ông Thụ…ra đi trong đau đớn vì căn bệnh quái ác…”.

Chủ tịch UBND thị trấn Phố Châu, ông Phan Xuân Định, cũng xác nhận, kho thuốc BVTV ở khối 6 là có thật. Ông Định cho biết: “Kho thuốc BVTV trên địa bàn hiện đang tồn lưu như phản ánh là đúng và ô nhiễm là không tránh khỏi. Chúng tôi đã có kiến nghị lên huyện để có biện pháp xử lý, nhưng đến nay vẫn chưa có trả lời”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, kho thuốc BVTV cũ tại khối 6, thị trấn Phố Châu theo phụ lục của Quyết Định 1946/2010 QĐ-TTg ngày 21/10/2010 cho thấy: DDT cao hơn giới hạn cho phép của QCVN 15: 2008/BTNMT từ 5,4- 187 lần. 

Còn tại kho xóm Long Sơn, xã Tân Dân, tại 11 vị trí lấy mẫu có 35/35 mẫu được lấy ở các độ sâu 0,5m; 0,8m; 1,2m; 1,6m có hàm lượng DDT giao động trong khoảng từ 0,607 đến 3,576 mg/kg, vượt quy chuẩn cho phép QCVN 15:2008/BTNMT (0,01mg/kg) từ 60,7 đến 357,6 lần.

Nguy hiểm là vậy, nhưng theo bà con thì cho đến nay, các cơ quan chức năng ở Hà Tĩnh vẫn chưa có động thái gì để xử lý dứt điểm các kho thuốc BVTV nói trên. Bà con rất mong, những ngày tháng trong lành sẽ được đến sớm.