Từ TP. Kon Tum, chúng tôi vượt hàng trăm cây số qua những cung đường quanh co, ngoằn ngoèo, dốc cao hun hút để đến vương quốc sâm Ngọc Linh huyện Tu Mơ Rông. Đường lên đỉnh Ngọc Linh mây núi chập chùng. Nằm chót vót ở độ cao trên 2.500m, Ngọc Linh là dãy núi cao nhất dãy Trường Sơn và cũng là đỉnh núi cao thứ hai của Việt Nam.

Xã Măng Ri nằm lọt thỏm giữa thung lũng của dãy núi Ngọc Linh với những vạt rừng nguyên sinh quanh năm sương mù bao phủ. Dưới tán rừng già là cả vương quốc sâm đang phát triển xanh mướt. Nhờ loài sâm quý của núi rừng mà mấy năm trở lại đây, người Xê-đăng ở Măng Ri có cuộc sống khấm khá. Hệ thống điện, đường, trường, trạm đều được đầu tư xây dựng khang trang. Trẻ em ăn no, mặc ấm, tung tăng đến trường đi học.

Thuộc diện khó khăn của xã, gia đình anh A Ngôm, thôn Đăk Dơn bây giờ đã thoát cảnh đói nghèo, con cái được đến trường học chữ. A Ngôm chia sẻ: Trước đây nhà mình nghèo lắm, có khi gạo cũng chẳng có mà ăn phải ăn củ mì, củ khoai qua ngày. Từ khi nhận khoán chăm sóc sâm cho Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh, với mức lương 3 triệu đồng/tháng và được hỗ trợ cây giống sâm Ngọc Linh để trồng và chăm sóc, kinh tế gia đình đã ổn định. Đến nay, gia đình mình đã có vườn sâm Ngọc Linh 300 cây khoảng 1 năm tuổi, 100 cây 4 tuổi. Hằng năm thu hàng trăm triệu đồng từ sâm Ngọc Linh.

Ông Nguyễn Bá Thành, Chủ tịch UBND xã Măng Ri vui mừng khoe: Toàn xã Măng Ri có 500 hộ, 1830 khẩu. Nhiều năm qua nhờ trồng sâm mà đã có không ít hộ thoát nghèo, đủ ăn đủ mặc. Hiện nay, toàn xã có 300 hộ liên kết với Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh theo hình thức giao khoán. Công ty trả từ 3- 4 triệu/tháng và hỗ trợ thêm 21 ký gạo, muối, bột ngọt, dầu ăn, cá khô… cây giống để trồng thêm. Nhờ vậy, mà giải quyết được việc làm, nâng cao thu nhập cho bà con, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh trông thấy.

Rời Măng Ri, tiếp tục chạy xe theo con đường bê tông ngược lên đỉnh núi cao nhất, trước mắt chúng tôi một vườn sâm bát ngát, xanh rờn, hàng trăm công nhân túc trực ngày đêm chăm sóc, bảo vệ. Hàng trăm héc ta sâm quý đang sinh trưởng, phát triển dưới tán rừng già.

Để bảo vệ nguyên bản giống sâm quý, năm 2018, huyện Tu Mơ Rông đã phối hợp với các ban, ngành của tỉnh để bàn giao hơn 4.900ha rừng cho Công ty Cổ phần sâm Ngọc Linh Kon Tum thuê để phát triển cây sâm. Mục đích chính là bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn gen nguyên bản sâm Ngọc Linh và giúp người dân có công việc, thu nhập ổn định.

Ngoài vườn sâm của công ty, mỗi hộ dân, được phát 100 cây sâm giống/năm để nhân rộng diện tích. Công ty cũng tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc sâm cho người dân; vận động hàng trăm người dân địa phương từ bỏ phá rừng để tham gia chăm sóc, canh giữ và trồng sâm.

Giờ đây khắp các thôn, bản quanh đỉnh núi Ngọc Linh, người người đều đã có ý thức bảo vệ loài sâm quý. Đặc biệt, từ ngày cây sâm Ngọc Linh được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đến thăm và công nhận là sản phẩm quốc gia, vùng đất sương mù này trở mình thức giấc. Với tiềm năng sản phẩm, thị trường và giá trị sâm Ngọc Linh, Việt Nam có đủ cơ sở để phát triển trồng và chế biến sâm Ngọc Linh thành thương hiệu riêng.

Để đưa quốc bảo sâm Ngọc Linh thành quốc kế dân sinh như mong muốn của Thủ tướng, cần triển khai những mô hình hợp tác đầu tư, phát triển cây sâm Ngọc Linh ứng dụng khoa học - kỹ thuật công nghệ cao.