Phối hợp hiệu quả từ cơ sở

Cộng đồng người Rơ Măm ở làng Le, xã Mô Rai, huyện Sa Thầy (Kon Tum) hiện có 178 hộ dân với 543 nhân khẩu, đang sinh sống chủ yếu bằng nghề làm rẫy, trồng mì, cao su và dệt vải. Thực hiện Ðề án 2086 (hỗ trợ phát triển KT-XH các DTTS rất ít người giai đoạn 2016 - 2025), ngoài việc tập trung hỗ trợ sản xuất cho người dân, ngành Văn hóa đã phối hợp cùng cơ quan công tác dân tộc chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Rơ Măm.

Từ nguồn vốn theo Quyết định 2086, đồng bào Rơ Măm ở làng Le hiện đã khôi phục nghề dệt thổ cẩm; duy trì được một số lễ hội độc đáo, như lễ mở kho lúa, mừng lúa mới, mừng nhà rông mới… Đặc biệt, hiện nay là đồng bào Rơ Măm lưu giữ được 34 bộ cồng chiêng quý để sử dụng trong các dịp lễ hội.

Bà Phạm Thanh Phước, cán bộ Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum chia sẻ: Trong 5 năm gần đây, Ban Dân tộc tỉnh phối hợp với ngành Văn hóa triển khai nhiều giải pháp để thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc. Qua công tác phối hợp, đến nay toàn tỉnh đã bảo tồn, phát triển được 2.134 bộ cồng chiêng (tăng 218 bộ so với năm 2015); sưu tầm hàng ngàn hiện vật như trang phục, trang sức, đồ dùng sinh hoạt trong gia đình, dụng cụ lao động sản xuất truyền thống, nhạc cụ của đồng bào DTTS; phục dựng 28 lễ hội truyền thống; tổ chức 87 lớp truyền dạy với hơn 1.800 học viên học nghề dệt thổ cẩm, đan lát…

Tại huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng, thông qua công tác phối hợp giữa hai ngành, các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS được chú trọng bảo tồn, phát huy.

Nghệ nhân Đinh Thị Đà, ở xóm Nà Pá, xã Đức Xuân, huyện Thạch An cho biết: Được sự quan tâm của ngành Văn hóa, tôi đã thành lập nhóm lượn slương của xóm, với 8 thành viên, thường xuyên tham gia biểu diễn tại các hội diễn ở thôn, bản, các chương trình văn nghệ cấp huyện, cấp tỉnh.

Để bảo tồn, phát huy giá trị điệu lượn slương, thời gian qua, ngành Văn hóa phối hợp với cơ quan công tác dân tộc cấp huyện, mở một số lớp giảng dạy điệu lượn slương, bước đầu thu hút một số bạn trẻ tham gia. Cuối tháng 10/2020, Sở VHTT&DL tỉnh Cao Bằng đã phối hợp cùng cơ quan công tác dân tộc, các ban ngành đã thành lập Câu lạc bộ Lượn slương xã Đức Xuân, huyện Thạch An với 20 nghệ nhân tham gia.

“Chúng tôi đang xây dựng kế hoạch đưa dân ca Tày, hát lượn slương vào giảng dạy trong học đường, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ tiếp cận với văn hóa truyền thống của dân tộc, kết hợp với các ngành chức năng phục dựng, bảo tồn lại các điệu dân ca”, ông Vũ Tuấn Nghĩa, Phó Trưởng phòng VHTT huyện Thạch An chia sẻ.

“Cùng nhìn lại để tiến xa hơn”

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL tại Lễ ký Chương trình phối hợp giai đoạn 2021 - 2025 giữa UBDT với Bộ VHTT&DL (tháng 10/2021).

Theo ông Nguyễn Văn Hùng, thời gian qua, công tác phối hợp thực hiện nhiệm vụ giữa UBDT - Bộ VHTT&DL đã được tiến hành thường xuyên, có trọng tâm, trọng điểm. Đặc biệt, chú trọng công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến lĩnh vực VHTT&DL vùng đồng bào DTTS, nhất là công tác phối hợp xây dựng, triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2030.

Qua công tác phối hợp giai đoạn 2017 - 2021, UBDT - Bộ VHTT&DL đã triển khai các hoạt động thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân trong các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các DTTS. Tổ chức các sự kiện giới thiệu, quảng bá về văn hóa truyền thống các DTTS Việt Nam, góp phần thu hút, phát triển du lịch vùng đồng bào DTTS. 

Đồng thời, tăng cường tổ chức các hoạt động mang tính đặc thù tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) gắn với phát triển du lịch, quảng bá, tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc.

UBDT - Bộ VHTT&DL đã phối hợp tổ chức triển khai Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS giai đoạn 2015 - 2025”; Đề án "Hỗ trợ bình đẳng giới vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2018 - 2025”; đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về công tác dân tộc cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác văn hóa, thể thao và du lịch các cấp; tổ chức Ngày hội giao lưu văn hóa thanh niên, học sinh, sinh viên DTTS xuất sắc; Gặp mặt, biểu dương Người có uy tín, các nghệ nhân dân gian ưu tú là người DTTS trong bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; xây dựng kế hoạch đưa các nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú người DTTS vào truyền dạy văn hóa trong các trường học vùng đồng bào DTTS, đặc biệt là các trường chuyên biệt.

Đánh giá cao sự phối hợp có trách nhiệm của hai cơ quan trong giai đoạn vừa qua, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh khẳng định: Chương trình phối hợp giai đoạn 2021 - 2025 là căn cứ, cơ sở để hướng dẫn hai cơ quan, các địa phương triển khai thực hiện đồng bộ, bảo đảm tính khả thi; tiếp tục cụ thể hóa quan điểm của Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc, về lĩnh vực văn hóa.

“Hai cơ quan cần đưa vào kế hoạch hằng năm thực hiện Chương trình phối hợp trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình để nhân lên sức mạnh; làm hết sức, hết trách nhiệm, với mục tiêu tạo sự chuyển biến, khởi sắc trên vùng đồng bào DTTS để đồng bào tự hào, tin tưởng, chung tay, góp sức cho sự phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh nhấn mạnh.